مسیحیت در قرنهای نخستین میلادی وارد کشور اتیوپی شد. اتیوپی که یک واژه یونانی  است به معنای “سرزمین صورت سوختگان”، نامی است که یونانیان باستان به شمال شرقی آفریقا (شامل مصر وحبشه) دادند. این کشور تا سال ۱۹۴۱ م. حبشه نام داشت. اما با ورود ایتالیاییها به این کشور، اریتره وسومالی واشغال آنها به منظور ساخت “آفریقای شرقی ایتالیا” وسپس شکست آنها واستقلال دوباره حبشه، نام آن به اتیوپی تغییر پیدا کرد.

در متون باستانی عمدتا سرزمین اتیوپی ودولت حاکم بر آن را “کوش” [Cushit] نامیده‌اند. به عنوان مثال در تورات عبرانی و کتیبه داریوش. کشور اتیوپی علاوه بر این نامها “کشور سبا” نیز نامیده شده است. احتمالا داستان معروف حضرت سلیمان علیه السلام وبلقیس که در قرآن آیه۲۲ از سوره  النمل به آن اشاره شده است، در اینجا صورت گرفته باشد. همچنین نام سی وچهارمین سوره از قرآن مجید “سبأ” و این نام دوبار در متن قرآن در آیات ۲۲ نمل و ۱۵ سبأبه کار رفته است.

اگرچه اصل دولت سبأ یا سبئیان ، به احتمال زیاد دارای وسعت زیادی بوده است، چراکه آثار به دست آمده بیانگر آن است که بلقیس اشاره شده، در سرزمین مأرب در یمن ساکن بوده است وهمانطور که قرآن خبر میدهد: “وَجَدْتُهَا وَقَوْمَهَا یسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ… [او و قومش را دیدم که برای غیر خدا -خورشید- سجده می‌کنند…] (النمل/۲۴)” در این منطقه آثاری از پرستش خورشید به دست آمده است. همانگونه که در کتاب “کِبرا ناگاست  از گرویدن حبشی‌ها از پرستش خورشید وماه وستارگان به خدای اسرائیل خبر می‌دهد.

توضیح : کتاب کبرا ناگاست ، کتابی دینی ومحبوب در نزد مردم حبشی است واز سلطنت سلیمانی در حبشه و ملاقات ایشان با شاهزاده خانم سبائی و برده شدن صندوق عهد به حبشه خبر می‌دهد. در این کتاب اشاراتی نیز به قالیچه‌ای اسرار آمیز متعلق به سلیمان دیده می‌شود که قابلیت پرواز داشته است.

تاریخ صدر اسلام نیز از برخوردهای مسلمانان با حبشیان خبر می‌دهدو در این میان دو چهره بسیار معروف وجود دارند: ۱. بلال حبشی، نخستین موذن اسلام. ۲. نجاشی [البته نجاشی یک لقب است.] پادشاه حبشه که مسلمانان مهاجر به حبشه را از شر قریشیان حفظ می‌کند.

کلیسای ارتودکس حبشه

کلیسای ارتودکس حبشه موسوم به “تاواحِدو (توحیدی)”، تا سال ۱۹۵۹م. بخشی از کلیسای ارتودکس قبطی بوده است. این کلیسا جزء کلیساهای ارتودوکس شرقی محسوب می‌شود.

از نظر عقیده جزء کلیساهای تک ماهیتی یا مونوفیزیت [monophysite] ویا غیرکالسدونی است و واژه توحیدی به آن اشاره دارد.

تاریخ این کلیسا با تعمید شدن توسط “فیلیپ ایمان گستر [Philip the Evangelist]” (یکی از هفت شماس، با فیلیپ رسول اشتباه نشود.) شروع می‌شود. این واقعه در کتاب اعمال رسولان فصل هشتم از آیات ۲۶ تا آخر اندکی شرح داده شده است. در این کتاب از شخصی که در دربار پادشاه حبشه به نام کنداکه ویا هِندِکه ، مقام مهمی داشت خبر می‌دهد؛ این شخص با مطالعه کتاب اشعیاء با فیلیپ مذکور روبرو می‌شود وپس از تشریح آیات کتاب اشعیاء توسط فیلیپ ، او ایمان می‌آورد وتعمید می‌شود.

کلیسای ارتودکس حبشه بر اثر تلاشهای یک مرد سریانی که با نام یونانی “فرومنتیوس [Frumentius]” شناخته شده و در حبشه او را با نام “آبّا سِلاما، کِساته بیرهان [Abba Selama, Kesaté Birhan]  (پدر سلامت، آشکارکننده نور)” می‌شناسند، در زمان حکمرانی “إذانا” در قرن چهارم میلادی ، کلیسای رسمی پادشاهی آکسومی حبشه شد.

فرومنتیوس جوان با برادرش آئدسیوس طی حادثه شکستن کشتی، به ساحل اریتره درآمدند. با راهیابی آن به باغ پادشاهی به عنوان برده وتاثیرگذاری مثبت به روی پادشاه إذانا ، او به مسیحیت گروید وتعمید یافت. إذانا ، فرومنتیوس را برای انتخاب یک اسقف ، نزد بطریق، قدیس آتاناسیوس در اسکندریه فرستاد. آتاناسیوس ، خود فرومنتیوس را به عنوان اسقف تعیین کرد و او این بار با نام اسقف آبونه سِلاما [Abune Selama] وارد حبشه شد.

از این زمان تا سال۱۹۵۹ ، پاپ اسکندریه ، بطریق کل آفریقا ، همیشه یک مصری (قبطی) را به عنوان ابونا یا سراسقف کلیسای حبشی می‌نامید. اما پس از این تاریخ کلیسا حبشی مستقل از کلیسای قبطی جدا ومستقل شد.

زبان وکتابهای معتبر دینی

زبان دینی کلیسای حبشی زبان باستانی گعزی بوده و نسخه‌هایی از نسخه یونانی هفتادی کتاب مقدس به این زبان ترجمه شده است. اگرچه پس از آن تاثیرات استفاده از نسخه‌ها ومنابع عبری ، سریانی و عربی مشهود است. نخستین ترجمه از این زیان به زبانهای بومی جدید در قرن نوزدهم توسط شخصی به نام أبو رومی انجام شد و پس از آن هایله سِلاسّیه ، از ترجمه متون به زبان أمهری حمایت کرد.

کتابهای معتبر در نزد حبشی‌ها در بخش عهد عتیق به ۴۶ کتاب و در بخش عهد جدید به ۳۵ کتاب می‌رسد.

منابع:

ریشه یابی نام کشورها، رسول خیراندیش وسیاوش شایان، انتشارات کویر، تابستان ۱۳۷۰، صفحه ۳۶ ، ۳۷

کاظمی، انی، تاریخ ما

ویکی‌پدیا (بلقیس ، سبا ، کنیسه التوحیدیه الارثوذکسیه)

http://en.wikipedia.org/wiki/Kebra_Nagast

http://en.wikipedia.org/wiki/Ethiopian_Orthodox_Tewahedo_Church

http://en.wikipedia.org/wiki/Christianity_in_Ethiopia

http://en.wikipedia.org/wiki/Ethiopian_Biblical_canon