مرور رده
تاریخ تمدن بین النهرین باستان
منطقه جغرافیایی بین دو رود دجله و فرات وجود دارد به نام بینالنهرین. قسمت بیشتر این منطقه در کشور عراق قرار گرفته است . ایرانیان این منطقه را میان رودان مینامیدند و گرته برداری و (مزوپوتامیا) نام یونانی آن میباشد .میان رودان به خاطر داشتن تمدن های کهن و باستانی شهرت بالایی دارد .
ابولسبیخ /abu salabikh/
محل یک شهر باستانی سومری نزدیک نیپور بر سر راه قدیمی فرات. این محل تا اواسط هزارۀ سوم پیش از میلاد، در اشغال بود بایگانیها تعداد زیادی از متون ادبی باستانی را به دست داده است (حدود 2500 پیش از میلاد)اریدو /هزارۀ سوم پیش از میلاد، در…
ابلا /Ebla/
شهری در سوریۀ باستانی که در تپه تّل ماردیخ Tell Mardikh در دهۀ آخر 1960 مورد حفاری قرار گرفت. این شهر از حدود 3500 پیش از میلاد، مسکون بود و در 1600 بیش از میلاد ویران شد، مهمترین دورۀ ابلا مطابق با سطح باستان شناسی II B و مربوط به سال…
اِآناتوم /Eanatum/
پادشاه سومری، فرمانروای (انسی ensi ) از لاگاش، نوۀ اورنانشه (سدۀ بیست و پنجم پیش از میلاد). وی برای تفوق سومر اقدام موفقیتآمیزی انجام داد و خود را «پادشاه کیش» نامید. در مشهور ترین یادمانش ستون یادمانی کرکس ها (موزۀ لوور) خدایش نین گیر سو…
آموری ها
آموری ها /Amorites/، آمورّو amurra اکدی (مارتوmartu به سومری)
بهطور عام برای تعیین طوایف سامی گوناگونی به کار میرفت که در غرب بینالنهرین اقامت داشتند. این اقوام، به سبب طرز زندگی بیابانگردی یا نیمه بیابانگردی خود، بربر محسوب میشدند…
یم ، خدای اوگاریتی
یم/Yam/ خدای اوگاریتی(jm)
لقب او zbljmو tpt nhr به معنای «شاهزادهٔ رود» نشان میدهد که مردم اوگاریت در میان آبهای شیرین و آب دریا فرقی نمی گذاشتند. برخلاف موت، این خدا جایگاهی در مراسم پرستش داشت و بهطور منظم، هدایایی دریافت میکرد. او…
هندورسانگا ، خدای سومریان
هندورسانگا/Hendursanga/_خدای سومری
نام او بهصورت اختصاری چنین نوشته میشود (Pa. sag (ga و ریشه شناسی آن معلوم نیست.
این خدا نخستین بار در فهرست خدایار فارا، سپس در متون مربوط به قربانی و تشریفات، از ادوار سومری کهن تا دورۀ نو-سومری ظاهر…
هفت حکیم/seven sages/
در اسطورهشناسی بینالنهرینی فرایند تمدن میبایستی بهوسیلۀ خدایان گوناگون اعمال شود (_لاهار و اَشنان و نی ناز و نین مادو Ninmadu، اینانا و اوتو مانند آنها). در روایت دیگری وظیفۀ آموختن اقدامات کشاورزی به بشر به هفت حکیم نسبت داده میشود…
هدامّو /Hadammu/
اسطورۀ هوریانی که بخشی از آن در یک ترجمه هیتیایی در میان بایگانی بغازکوی یافت شده است و به نظر میرسد که به دورۀ کوماربی kumarbi تعلق داشته است که کشمکش میان کوماربی و هوا-خدا را توصیف میکند.آغاز مطلب ازدسترفته است؛ می بینم که کوماربی…
هانّاهانّا / Hannahanna /
نامی هیتیایی برای یک الهۀ پیش-حاتی. هانّا به معنای «مادربزرگ» است و این نام میتواند صورت مخفف ماه. نین. تو MAH. NIN. Tu. در اسطورۀ تله پینو Trlrpinu باشد، این الهه، تنها کسی در میان خدایان است که میتواند خدای باروری را که ناپدیدشده است…
هالما شوایت ، الهۀ آناتولیایی
هالما شوایت/Halmaš/_الهۀ آناتولیایی
نام هالما شوایت/هالنا شوایت Halnašuit به نظر میرسد که از کلمۀ حاتی ha-nua(š) به معنای «نشستن» مشتق شده باشد.در کتیبههای هیتیایی، بهویژه در تشریفات مربوط به تطهیر قصر، آن الهه بهصورت تجسم تخت…
هاراب
هاراب/Harab/ یا نَسَب شناسی خدایان دونّو /Dunnu/
اسطورۀ بابلی که بخشی از آن باقی مانده است و شاید تاریخ آن، هزارۀ دوم پیش از میلاد باشد.این مطلب مربوط به تأسیس دونّو، یعنی شهری در مرکز بابل و نَسَب شناسی خدایان است. خدایان سنت ازدواج…
ونوس
ونوس/Venus/(ناهید)
سیارۀ ناهید یکی از ستارگان درخشان آسمان است و نخستین ستارهای است که شبهنگام ظاهر میشود و آخرین ستارهای است که در سپیده دم ناپدید میگردد درخشندگی آن به تنهایی، آسمان را روشن میکند. یکی از این دو تجلی، برای پرسش ویژه…
نی نی سینا ، الهه سومری
نی نی سینا/نین این سینا/nininsina/ ninisina/_الهۀ سومری
همانگونه که نام او به معنای «بانوی ایسین» است. او الهۀ سرپرست شهر خود بود. پرستشگاه او اِ گالماه E-galmah، یعنی «معبد بزرگ» بود که در سرود معبد توصیفشده است. این…
نی نورتا ، خدای سومری
نی نورتا/ Ninurta/ _ خدای سومری
نام او« فرمانروای زمین» است که احتمالاً از نام اوراش uraš, خدای دیرین گیاهی مشتق میشود.این خدا از دورۀ سومری کهن، به خوبی شناخته میشود و کاملاً شبیه نین گیر سو خدای لاگاش است که سرانجام، یکسان دانسته…
نین ماخ، الهه سومری
نین ماخ/ Ninmah/_ الهۀ سومری
نام او« بانوی بزرگ» نمونۀ دیگری از وجه تسمیه«مادر_الهه» است.( نین لیل و سود ونی نورتا، لوگال. ا Lugal.e).اوروای نیم گی ما uruinimgina از لاگاش، نین ماخ را در انتقاد خود از دشمنش یعنی شهر اومّا یاد میکند.…