کشف حکاکی‌هایی از خدایان آشوری مربوط به حدوداً سه‌هزارسال پیش در جنوب شرق ترکیه
در ترکیه کشفی غیرمنتظره باعث آشکار شدن حکاکی‌هایی شده است که زمانی بخشی از مجموعه‌ای مربوط به عصر آهن بوده است. این محوطه در زیر خانه‌ای در جنوب شرق ترکیه قرار دارد.
در ژورنال Antiquity طبق توصیفات منتشر شده، صحنه حکاکی شده، حداقل شش خدا را نشان می‌دهد. ازجمله ادد یا هدد(Hadad):خدای بین‌النهرینی طوفان، خدای خورشید: شه‌مش(Šamaš). خدای ماه: سین(Sîn). و اترگتیس(Atargatis): الهه باروری در این ناحیه.
جلوتر از همه اینا «هدد»، خدایای طوفان قرار دارد و در پشت او، « اترگتیس »، الهه باروری. بعد از آن خدای ماه «سین» و پس از او، خدای خورشید «شه‌مش» را می‌بینیم.
این مجموعه زیرزمینی از چندین متر راهرو و راه‌پله را تشکیل می‌دهد. هم این مجموعه و هم حکاکی‌ها به نظر ناتمام می‌آیند و محققان بر این گمانند که ساخت‌وساز در اینجا به طور غیر منتظره‌ای و احتمالاً در اوایل قرن هشتم پیش از میلاد، متوقف شده باشد.
در کنار حکاکی‌ها کتیبه‌ای، بخشی از یک نام را نشان می‌دهد. محققان فکر می‌کنند که این نام «Mukīn-abūa» است. شاید وی همان کسی باشد که نام‌اش در اسناد آشوری حدود ۲۷۰۰سال پیش، به عنوان حکمران مرکز استان توشان(Tušhan) (حدود نود مایل به سمت شرق از باسبوک(Başbük) امروزی) آورده شده باشد.
اگر خوانش این کتیبه درست باشد، سلیم ادالی، از نویسندگان این پژوهش از دانشگاه علوم اجتماعی آنکارا باور دارد که این کتیبه می‌تواند حاکی از آن باشد که «Mukīn-abūa» دستور ساخت این مجموعه زیرزمینی و حکاکی‌ها را داده باشد، تا اینکه کار ساخت‌وساز زمانی که اون دیگر حکمران این ناحیه نبوده، متوقف شده است.
خدایان باستانی به عرض دوازده‌فوت بر روی دیوار صخره‌ای نیز به تصویر کشیده شده‌اند. شش چهره قابل مشاهده است و چهار خدا از این میان قابل شناسایی‌اند.
هدد هم که در جلو قرار دارد و پشت سرش اترگتیس را می‌بینیم.
ادالی می‌گوید که با اینکه برخی از ویژگی‌های خدایان مشخصاً آشوری‌اند- مانند مدل‌های خاص ریش و موی آنان- اما بسیاری از جزئیات این حکاکی‌ها نشان از تاثیر بسیار از فرهنگ «آرامی»( Aramaic) دارند. «آرامی‌ها» برای چندین سده و پیش از آنکه تحت فرمان امپراتوریِ به سرعت درحال گسترشِ آشور در قرن نُه قرار بگیرند، در این ناحیه زندگی می‌کرده‌اند.
ادالی همچنین می‌گوید که کتیبه‌های کنار این حکاکی‌ها به «آرامی» نوشته شده‌اند و نام «آرامی» خدایان، به جای نام‌های آشوری آنان آورده شده است . وی نیز می‌گوید:«اساساً این نمادگرایی «آرامی» است که دراینجا یافت می‌شود که با سبک آشوری ترکیب شده است.»
باستان‌شناس دانشگاه ساپینزا دیوید نادالی، در رم با این موافق است که ترکیب منحصربه‌فرد ویژگی‌های آشوری و «آرامی» در این حکاکی‌ها می‌تواند نشان از روابط سیاسی بین این امپراتوری قدرتمند و یکی از قلمروهای کلیدی آن داشته باشد.
کشف این محوطه نیز کمی غیر معمول بوده است:
در سال ۲۰۱۷ پلیس این مجموعه زیرزمینی را یافت. البته سلیم ادالی می‌گوید که به نظر می‌رسد این مجموعه اویلن بار چندین سال قبل‌تر و زمانی که خانه‌ای که به روی این محوطه قرار دارد، درحال ساخته شدن بود، کشف شده است. اما مالکان آن خانه، کشف این محوطه را به مسئولین اطلاع نداده و درعوض غارتگران راهی را از خانه به سمت این محوطه در زیرزمین، ایجاد کرده بودند.
در دانشگاه هارران مهمت اونال از نویسندگان این پژوهش و سرپرست بخش باستان‌شناسی در شهر شانلی‌اورفه می‌گوید که [این افراد] به علت حفاری غیرقانونی و عدم گزارش کشف این مجموعه، برای مدت کوتاهی به زندان فرستاده شدند.
سلیم ادالی، می‌گوید که بعد از کشف این اتاقک «ساکنان [این خانه] سعی کردند تا منافع اقتصادی از آن کسب کنند.»
دکتر اونال و گروهی از همکارانش در سال ۲۰۱۸ بود که، یک کاوش نجات‌بخشی در این ناحیه انجام دادند.
ادالی می‌گوید در این ناحیه کاوش‌های نجات‌بخشی در ماه‌های آگوست و سپتامبر۲۰۱۸ انجام شد. هرچند بعد از دوماه و به علت ناپایداری این محوطه، کاوش‌ها در این ناحیه تعلیق شد. محوطه موردنظر اکنون تحت حفاظت وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه است.
اما این یافته همچنین شکننده بودن یافته‌های باستان‌شناختی را هم به ما نشان می‌دهد. یافته‌هایی که پیش از آنکه مطالعه شوند، در معرض غارت و قاچاق قرار می‌گیرند.
