آثار تاریخی رشت
شهر رشت یکی از شهر‌های شمالی ایران است که همه ما آن را به طبیعت و آب و هوای مناسبش می‌شناسیم. در کنار طبیعت زیبا، نباید از آثار تاریخی رشت غافل شویم. این شهر نیز همانند شهر‌های دیگر شمالی ایران مقصد بسیاری از افراد برای گردشگری است.
اما در این شهر تعدادی جاذبه‌های تاریخی نیز وجود دارند که شاید تا به حال چیزی از آن‌ها نشنیده باشید. در ادامه تعدادی از این آثار تاریخی رشت را می‌بینیم.
خانه ابریشمی
این خانه یکی از بناهایی است که از دوره قاجار به یادگار مانده است. میرزا اسماعیل حاکمی که در زمان قاجار کلانتر شهر رشت بود، این عمارت را احداث کرد.
درب قدیمی این خانه، همانند بسیاری دیگر از خانه‌های آن زمان یک در چوبی دو لنگه است که با سفال‌های قرمز تزئین شده است. در این عمارت دو تالار به نام‌های تالار چینی و تالار آیینه وجود دارند. هر کدام از این تالار‌ها با کارهای بسیار زیبایی تزیین شده اند.
خانه میرزا کوچک خان جنگلی
در ابتدا این خانه به مدتی حدود ۸۵ سال به صورت متروکه رها شده بود و تقریبا به صورت مخروبه در آمده بود. در نهایت در سال ۱۳۸۱ آن را با کمک مردم و عکس‌های آن زمان به همان سبک معماری بومی بازسازی کردند.
پس از آن نیز به صورت یک موزه در آمد و به روی عموم باز شد. مساحت این خانه تقریبا ۳۰۰ متر مربع است و ۲ طبقه دارد. در هر طبقه چهار اتاق و یک ایوان وجود دارد و برای رفت و آمد نیز دو پلکان در دو طرف خانه است.
خانه میرزا خلیل رفیع
این عمارت متعلق به اولین شهردار شهر رشت، حاج میرزا خلیل آقا رفیع بوده است. این عمارت از اولین خانه‌هایی بود که دارای سیستم روشنایی برق شد.
نقشه مهندسی این عمارت و مصالح آن از روسیه وارد شد و سپس توسط مهندسان روسی در رشت مونتاژ شد. برای همین معماری این بنا به سبک سن‌پطرزبورگ است. حتی درخت‌ها و درختچه‌های این باغ نیز از روسیه آورده شده اند.
چشمه آب شور لاکان
در میانه جاده رشت – لاکان، در شرق روستای آقاداناپیر، جنگل انبوه و زیبا دامن‌گسترده است. چشمه آب شورلاکان، در دل این جنگل و در جنوب رشت قرار دارد. آب چشمه در حوضچه‌ای‌باتلاقی می‌ریزد. دیواره‌های چشمه از رسوب‌های آهکی پوشیده است.
آب چشمه به علت برخورداری از نمک‌فراوان، شور است و به همین سبب «آب شور» نیز نام گرفته است. مردم منطقه، چشمه را مقدس می‌دانند و درفصل تابستان برای درمان بیماریهای پوستی با آب چشمه حمام می‌کنند.
پل خشتی لوشان
پل خشتی لوشان در شهرستان لوشان، جنوبی ترین شهر استان گیلان و در مسیر رشت – قزوین در فاصله ۹۳ کیلومتری مرکز استان- روی رودخانه شاهرود (یکی از شاخه های سفید رود) ساخته شده است.
رابینو درباره این پل می نویسد: پل لوشان دارای ۴ دهانه به ابعاد مختلف و نیز موج برگردان هایی در سمت پایه ها است. کوره پوش هایی در میان پایه از سنگینی پل می کاهد و در مواقع افزایش سطح آب گذر رود را تسهیل می کند.
طول کلی پل خشتی لوشان ۱۰۰ متر و عرش آن هفت متر است. در دو طرف مسیر عبور عابر، جان پناه وجود دارد و کف پل با قلوه سنگ فرش شده است. پل لوشان پس از زلزله سال ۱۳۶۹ توسط اداره کل میراث فرهنگی گیلان مورد بررسی اساسی قرار گرفت.
کاروانسرای لات
کاروان سرای لات که نزد اهالی به کاروانسرای شاه عباسی نیز شهرت دارددر فاصله ۳۵ کیلومتری جنوب شهرستان رشت واقع شده است. این کاروانسرا فاقد کتیبه است. ولی براساس‌متن‌های تاریخی، به دستور «منوچهر خان معتمدالدوله» در سال ۱۲۴۶ هجری قمری ساخته شده است.
این کاروانسرا حیاطی مربع شکل با هفت صفه و اتاق دارد. دروازه کاروانسرا در ضلع شرقی آن قرار دارد و مصالح آن نیز از آجر و ملاط ساروج است.
بقعه شاه میل لرزان
بقعه شاه میل لرزان در دهکده شاه میل لرزان خطبه سرا واقع و مدفن امام سلطان محمود شاه دینوری از اولاد زین العابدین (ع) است. این بقعه به دلیل لرزش ستون چوبی از جنس صندل که در اتاق حرم قرار دارد و دارای لرزش است، چنین نام گرفته است.
اتاق آرامگاه در وسط قرار دارد و ایوان هایی در اطراف آن واقع است. اتاق حرم از داخل هشت ضلعی و دارای گنبدی است که در داخل آن آیات قرآنی نوشته شده است.
در قسمت بالای گنبد نقش ترنج ۱۸ قسمتی دیده می شود. صندوق بقعه دارای گره چینی مشبک حصیری و طرح های حکاکی است. از تزئینات بنا می توان از ستون های چوبی یخ زده و سر ستون دار نام برد. زنجیر و قندیل بقعه از کارهای چوبی منحصر بفرد استان است. در شمال بنا مسجدی وجود دارد.
عمارت سفید بلدیه
میدان مرکزی شهر رشت با ساختمان‌های سفیدش، مهم‌ترین جاذبه گردشگری این شهر است.
میدانی که حالا پیاده راه شده و با طمأنینه بیشتری می‌توان عمارت های برگرفته از معماری نئوکلاسیک اروپایی را در آن مشاهده کرد.
عمارت سفید بلدیه و برج ساعت آن هر رهگذری را به یکصد سال پیش می‌برد. سبک معماری این ساختمان‌ها برگرفته از بناهای نئو کلاسیک اروپایی بوده و تبلور حکومت نظامیان در رشت است.
دو سال پس از سرکوب نهضت جنگل توسط رضا خان و کشته شدن میرزا کوچک خان، اداره شهر به‌دست نیروهای نظامی افتاد. در آن مقطع رئیس بلدیه نیز فرمایشی انتخاب می‌شد و «یاور محمود خان غفاری» رئیس بلدیه رشت شد.
شهرداران و حکمرانانی که پیشینه نظامی داشتند، دست به کار شده و به قولی دست به تخریب شهر رشت زدند و به سرعت بناها و خیابان‌های جدید به سبک نئو کلاسیک به وجود آوردند.
کلنگ احداث ساختمان اداری بلدیه در سال ۱۳۰۲ هجری شمسی به زمین زده شد و مهندسی ارمنی به نام «آرتم سرداراف» که از ارامنه روسیه و مقیم رشت بود، کار طراحی و نظارت بر ساخت بلدیه را بر عهده گرفت.
ساختمان بلدیه با الهام از معماری نئوکلاسیک اروپا به ویژه معماری سنت‌پیترزبورگ روسیه طراحی و به وسیله‌ی معماران ایرانی مقیم رشت ساخته شد.
اولین بنای باشکوه شهری یعنی ساختمان مرکزی شهرداری رشت روز چهارم اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۵ ه. ش حدوداً هفت سال قبل از آغاز حکومت هیتلر در آلمان و به مناسبت تاجگذاری پهلوی اول به صورت نیمه تمام افتتاح شد.
هتل فردوسی
هتل فردوسی، بنای دیگری است که هر چند ثبت میراثی شده ولی درب آن به روی گردشگران بسته است. با این حال معماری بیرونی آن به گونه‌ای است که می‌ارزد لحظه‌ای توقف و به معماری این سازه توجه کرد.
این ساختمان با قدمتی بیش از ۷۰ سال از معدود بناهای باقی مانده از دوره پهلوی اول است. غیر از تزیینات بیرونی بنا، عمارت از معدود بناهایی است که با یک راهرو در طبقه دوم با ساختمان مجاور خود دسترسی دارد.
در معماری سنتی گیلان، این سبک معماری شایع بود و برای استفاده بهینه از فضا، دو مالک مجاور توافق کرده و طبقه دوم خود را به گونه‌ای می‌ساختند که از راهروی طبقه فوقانی به هم مرتبط باشند.
بنا دو طبقه است و به لحاظ تزیینات خارجی دارای سمبل‌هایی از ایران باستان بوده و شاخص مهم آن نشان «فِرَوَهَر» بر سردرب بناست. قرار گیری این بنا در محدوده تاریخی شهر رشت بسیار حائز اهمیت است.
طبقه دوم این بنا به سبک بناهای گیلان، ایوان باریکی دارد که به آن ایوان کتابی می‌گفتند. سرتاسر این ایوان کم عرض به دلیل جلوگیری از نفوذ باران به صورت آغوشگاه درآمده یعنی ایوان را کاملاً با شیشه پوشانده‌اند.
معماری آن به نحوی است که در طبقه همکف طاقی دارد که عابران از زیر طاقی می‌توانند به داخل کوچه بروند و امتداد طاقی هتل فردوسی، سرای میخچی است که متاسفانه تخریب شده است.
