دیاکو (دیاکوس – دیوکس) ، نخستین پادشاه ماد

مقدمه 

« دیاکو » کسی بود که حکومت مادها را تاسیس کرد. دیاکو به شیوه‌های گوناگونی در منابع آمده است؛ برای مثال هرودوت نام او را به شکل « دیوکس » آورده است. معنی لغوی دیاکو ، ” سرزمین ” است. پژوهشگران از روی نوشته‌های هرودوت به این نتیجه رسیده اند که دیاکو اولین پادشاه ماد بوده و توانسته از فرمانبرداری آشوریان سرباز زند. او که نقشه ایجاد حکومت مستقل ماد را در ذهن داشت توانست طی دوره بی نظمی های ماد، برای خود اعتماد و رضایت را فراهم کرده و به عنوان قاضی دست یابد. پس از آن افراد از مناطق گوناگونی برای قضاوت نزد او می‌آمدند. مدتی بعد دیاکو اعلام کرد که این شغل باعث ایجاد دردسر برای او شده است و او به همین خاطر از انجام این کار امتناع ورزید. نتیجه آن شد که دزدی و ظلم و جور در ماد افزایش یافت و مردم تصمیم گرفتند تا او را به عنوان پادشاه برگزینند. او توانست ۵۳ سال فرمانروایی کند. در ادامه با تاریخ ما همراه باشید تا نکات بیشتری درباره دیاکو بدانید.

نهایت گسترهٔ پادشاهی ماد
نهایت گسترهٔ پادشاهی ماد

دیاکو که بود؟

دولت ماد یکی از سه تیره آریایی ( ماد، پارس و پارت ) فلات ایران است در سال ۱۳۳۲ پیش از تاریخ خورشیدی بود . مردم ایران او را به پادشاهی برگزیدند. شاهنشاه دیاکو همدان ( هگمتانه‌ ) را به پایتختی خود برگزید و در آن بر روی تپه‌ای، هفت دژ تو در تو ساخت و هر یک را به رنگ ویژه‌ای در آورد. دیاکو ۵۳ سال بر ایران فرمانروایی کرد او توانست اتحادی تاریخی بین تیره های مختلف نژاد آریایی ایجاد نماید .

طرحی از دیاکو
طرحی از دیاکو

دیاکو قاضی یک روستا بود که به خاطر دادگری‌اش در سال ۷۰۱ پیش از میلاد از سوی ۷ طایفه ماد به عنوان رهبر برگزیده شد و توانست این ۷ طایفه قوم ماد را با هم متحد کند. او پس از ۷ سال رهبری در میان این ۷ طایفه، از سوی مادها به عنوان پادشاه برگزیده شد و تا سال ۶۵۶ پیش از میلاد مسیح بر همه طایفه‌های ماد فرمانروایی کرد. دیاکو کاخی هفت‌طبقه و تودرتو ساخت که هر طبقه با رنگی دیگر تزئین شده بود و در پیرامون آن شهر همگتانه (همدان) را به عنوان پایتخت خود بنیاد کرد. او ۵۳ سال پادشاهی کرد.

 

دیاکو چگونه به قدرت رسید؟

ماجراهای به قدرت رسیدن دیاکو فرزند فرورتیش تنها در کتاب تاریخ هرودوت آمده‌است. هرودوت می‌نویسد که دیاکو در کاخ خود می‌ماند و تماس مستقیمی با مردم بیرون نداشت و تماسش از طریق فرستادن و دریافت پیام به بیرون بود و گروهی را به عنوان آگاهی‌رسان‌های مخفی زیر فرماندهی خود داشت.

تصویر کاخ احتمالی دیاکو در هگمتانه - همدان
تصویر کاخ احتمالی دیاکو در هگمتانه – همدان

دیاکو ابتدا توانست ۷ طایفه قوم ماد را با هم متحد کند ، وی سپس به عنوان رهبر و قاضی آن ۷ طایفه انتخاب شد که این مساله در سال ۷۰۱ قبل از میلاد مسیح اتفاق افتاد. پس از ۷ سال رهبری در بین این ۷ طایفه، وی از طرف مادها ، پارسها و پارتها به عنوان پادشاه ایران انتخاب شد و تا سال ۶۵۶ قبل از میلاد مسیح حکومت کرد. دیاکو پسر کیاکسار (کسی که می‌تواند خوب نشانه‌گیری کند) و کیاکسار نام پدرش دیاکو را بر فرزند گذاشته بود .

ماد در دوره دیاکو
ماد در دوره دیاکو

فرهاد ( فرورتیش ) پسر دیاکو

فرهاد پسر دیاکو و دومین پادشاه ایران بود و بین سالهای ۶۶۵ قبل از میلاد تا ۶۳۳ قبل از میلاد حکومت کرد. مانند پدرش ، فرهاد هم جنگ بر علیه آشوریان را آغاز کرد اما متاسفانه شکست خورد ، به دست آشور بنی پال افتاد و به دست او کشته شد.

کیاکسار (هووخشتره ) پسر فرهاد

جانشین فرهاد ، کیاکسار نام داشت او ارتش ماد را تجدید سازمان و نوسازی کرد و با نَبوپَلَّسَر شاه بابل متحد شد. برای استوارسازی این اتحاد، دختر کیاکسار به نام امتیس به همسری پسر نبوپلسر یعنی بخت‌النصر دوم درآمد. امتیس از زندگی در جلگه میان‌رودان دلگیر شد و برای کوه‌های بلند همدان و ایران دلتنگی بسیار کرد. از این رو بُخت‌النصر دوم به عنوان هدیه برای همسرش دستور ساختن باغ‌های معلق بابل را داد تا بلندای دیوارهای آن برای امتیس حکم کوهساران را داشته باشد.

کیاکسار در جوانی، شکست پدرش، فرهاد را در برابر آشوری ها دیده بود و از آن درس عبرتی آموخته بود. او فهمید که برای مقابله در برابر آشوریان، می بایست نیروی نظامی مجهزی تشکیل دهد. زیرا سربازانی که رؤسای زمین دار جمع آوری می کنند، هرگز از عهده ی سپاه منظم بر نمی آیند. از این رو، بر آن شد که سپاهی رزمی، مانند آشور، بنا کند. این نیرو، مجهز به تیر و کمان و شمشیر و سواره نظام ماهر بود.

نقش برجسته سردر مقبرهٔ صخره‌ای قزقاپان. فرد سمت راست احتمالاً هووخشتره (کیاکسار) است.
نقش برجسته سردر مقبرهٔ صخره‌ای قزقاپان. فرد سمت راست احتمالاً هووخشتره (کیاکسار) است.

کیاکسار با این نیروی نظامی، به سوی نینوا حرکت کرده، آن شهر را محاصره کرد. اما پس از مدتی، به او خبر رسید که سکاها، به ایران هجوم آورده اند. او دست از محاصره برداشت و به مقابله با آنان شتافت. کیاکسار ، در شمال دریاچه ی ارومیه، نبردی سخت با آنان کرد و از آنان شکست خورد. سکاها، ۲۸ سال بر سرزمین ماد تسلط یافتند و کیاکسار، در این مدت، مطیع آنان بود. سکاها، شهر سقز را بنا کردند و آن شهر را پایتخت خود قرار دادند.

طرحی از سربازان سکایی که از روی یک پیاله کشیده شده‌است.
طرحی از سربازان سکایی که از روی یک پیاله کشیده شده‌است.

با گذشت زمان ، کیاکسار ، تصمیم به بیرون راندن سکاها گرفت. او، فرمانده ی سکاها و سردارانش را به یک میهمانی دعوت کرد و همه ی آنان را یکجا مسموم کرد. سپس، لشکریان سکاها را از سرزمین ایران بیرون راند.
چون از این جهت، آسودگی خاطر فراهم شد، کیاکسار برای بار دوم، تصمیم به نابودی آشوریان گرفت. او و نبوپلسر توانستند با همیاری، امپراتوری آشور را درهم‌شکسته و پایتخت آن یعنی شهر نینوا را در ۶۱۲ پ.م فتح کنند. ساراگوس، چون در برابر ایرانیان و آشوریان، تاب مقاومت نیاورد، خود و خانواده اش را در آتش، سوزاند. سپس، شهر نینوا، با خاک یکسان شد و دنیا از جنایات دولت ستمگر آشور، رهایی یافت.
پس از این پیروزی ، ایرانیها میان رودان ( بین النهرین) ، ارمنستان و بخشهایی از آسیای صغیر و بخش شرقی رود قزل ایرماق را نیز ضمیمه امپراطوری خود کردند. در این شرایط رود قزل ایرماق به عنوان مرز بین امپراطوری قدرتمند ایران و سرزمین لیدیه شد. جنگ معروف بین ایرانی ها و لیدی ها که با نام جنگ قزل ایرماق معروف است ، در ۲۸ ماه می ۵۸۵ قبل از میلاد مسیح ، به دلیل کسوف ناگهانی پایان یافت.
کیاکسار پس از این که جنگ با پیروزی پسرش ، آستیاگ به پایان رسید از دنیا رفت. آستیاگ مرزهای ایران را تا اروپا گسترش داد او پدربزرگ مادری کوروش هخامنشی بود.

منابع سخن :
ناتل خانلری، تاریخ ایران از آغاز تا اسلام، برای پنجم دبستان، تهران: وزارت فرهنگ، ۱۳۳۸ خورشیدی. ص۱۵.
تاریخ ماد. ایگور میخائیلوویچ دیاکونوف. ترجمه کریم کشاورز، تهران: نشر امیرکبیر.
Cook, J. M. 1983. The Persian Empire. New York: Schocken Books

عضویت
اطلاع از
guest

11 نظرات
پرامتیازترین
جدیدترین قدیمی‌ترین
بازخورد درون خطی
دیدن تمامی دیدگاه ها
دیاکو

واقعا ازاین نوشته ها در یک وبلاگ فارسی متعجبم چرا که (البته دوستان دلگیر نشن)معمولا فارس ها هیچ وقت در بارهی دیگر اقوام ایران سخن نمی گن وخودشونو مقدم تر از بقیه میدونن در حالی که که ما هم بودیم وهستیم مثلامیگن پادشاهی ۲۵۰۰ساله بجای۲۷۱۰ این یعنیچی یعنی ما حکومت نداشتیم یا که ایرانی نبودیم؟ماه هم مقبره داریم از جدمون دیاکو وزیارتشم می کنیم توی شهر مهاباد هست که عکس وادرسش توی سایت هست که براتون گذاشتم.وبرای نوشتن این مطالب هم از شما ممنونم.http://kashkoool.ir/showthread.php?tid=1533

شهاب

درست دوست من متاسفانه عداه ی هستند که دیدگاه فاشیستی دارند و دیگر ملتهای ایران را نادیده می گیرند هیچ! بلکه تاریخ را هم به میل خود تعبیر و تاویل می کنند!!!
لا اقل مثل یونانیان که دشمن ایرانیان بودند و مغرضشان می خوانید، بیشتر تاریخمان از واقعیتهای آنان بجا مانده!!! چون باز هم انصاف را رعایت می کردند! حال فاشیستها آنطور که می خواهند بدانند تاریخ را تغییرو یا آن را تحریفی می دانند.!!!!!!!!!!
به امید تاریخی بدور از تعصب

unknown

عزیزم شما تجزیه طلب ها بهتره اینو بدونین ما در ایران قومیت و اقوام نداریم اینجا امریکای شما نیست که با چسب فدرالیست چینی و سیاه پوست رو دور هم جمع کنن ! در جواب شهابم بگم که شما صهونیست های ادم کش دم از فاشیستی میزنین !؟ که همین الانم نیمی از جمعیت دنیا رو دچار مشکلات و بیماری های غیر قابل درمان کردین ؟! درود بر هر نژاده ایرانی که نژاد پرسته و از میهن و تاریخش در مقابل شما وطن فروش های ایرانی نما دفاع میکنه با افتخار نژاد پرستم ولی نژاد ستیز نه پاینده ایران اریایی… مطالعه بیشتر »

ایلیا

اتفاقا ما در ایران قومیت داریم زیادشم داریم فارس و کرد و ترک و عرب و لر و بلوچ و ترکمن و …. اگر اینها قومیت نیستند پس چه هستند؟؟؟؟ صهونیست؟؟؟ آدم کش؟؟؟؟ منبعتون برای اینکه شهاب صهونیست آدم کش نیمی از دنیا رو دچار بیماریهای غیر قابل درمان کرده چیه؟؟؟؟ البته نباید از یاد برد که صهیونیست ها هم نژاد پرست هستند(چه وجه اشتراکی دارید باهاشون!!!)!!!!! پاینده باد ایران آریایی؟؟؟؟پیش از آریایی ها مردمی در اینجا زندگی نمیکردند؟؟؟اگر ایران غیر آریایی باشد حق پاینده بودن ندارد؟؟؟؟؟اگر یک آریایی در سرزمین پارسی نباشد چطور؟؟؟یا گر یک غیر آریایی در سرزمین… مطالعه بیشتر »

بهزاذ

ایلیا یا سایر علاقه مندان به تاریخ در وهله ی اول تاریخ فلسفه نیست که هر جور بخواهیم تفسیر به مطلوبش کنیم چون با سند و مدرک سر و کار داره و به خصوص در کنکاش تاریخ کهن که تقریبا روایات شفاهی از میان رفته کارشناسان به استناد به یافته ها یا رجوع به نوشته های قدیمی اسرار نهان در اون را کشف میکنند و همیشه آخرین گزارشات به واقعیت نزدیکه چون ممکنه یافته ها و گزارشات مثلا ۱۰۰ سال پیش به کل با آخرین یافته ها هماهنگ نباشه. شما اگر مدرکی دال بر رد این گفته ها دارید حداقل… مطالعه بیشتر »

علی کاظمی

سلام ساغ ال جواب دندان شکنی به افراد ناسیانالیسم دادین

ایلیا

پادشاهی ۲۷۱۰ساله؟؟؟؟
میگویید که حکومت شما را نادیده میگیرند
خود شما حکومتی را نادیده نگرفتید؟؟؟؟
میگویید که ۲۷۱۰سال را میکنند۲۵۰۰سال
خود شما ۹۰۰۰سال را نکردید ۲۷۱۰سال؟؟؟؟

محمد

مطلب بسیار جالبی بود. اسم شرکت ما هم دیاکو هست. می تونید از لینک زیر سایت ما رو هم ببینید.
سایت دیاکو

محمد

نقشه ای که نوشتید اوج گستره ماد اشتباه هست لطفا تصحیح کنید این نقشه اوج حکومت هخامنشیان در دوره داریوش بزرگ است

محمد

دیاکو در شرق دشت نیسا بدنیا امد
http://holeylan.blogfa.com/post/32

fam

بسیار عالی