جواهرات و زیور آلات ایران باستان
ایران به دلیل وجود قوم های مختلف که هرکدام پوشش، سنت ها و آداب و رسوم خاص خود را دارند، کشوری بسیار غنی از لحاظ دستاوردهای مادی و معنوی است .
در دو هزار سال پیش از میلاد ،ساکنان فلات ایران ،ساختن جواهرات و زیور آلات را با دانه و مهره هاى رنگى آغاز کردند و بدین گونه ،علاقه خود را به تزئینات و زیور آلات نشان دادند.
جواهرات و زیور آلات در ایران از دیرباز به عنوان قطعه ای از لباس در میان اقوام مختلف مطرح بوده است. مردم ایل قشقایی و عرب های منطقه خوزستان بیشترین استفاده کنندگان از جواهرات و زیورآلات بوده اند. جواهرات در میان مردم قشقایی شامل گردنبند مهلو، گردنبند میخک، گردنبند مهره ای، عنبردان، قاب قرآن، النگو و دستبند مهره ای، گیسوبند و بازوبند است.
جواهرات و زیورآلات در دوره هخامنشیان تنوع بسیاری داشته است
ایرانیان در ادوار مختلف تاریخی در ساختن جواهرات و زیور آلات از مهارت خارق العاده ای برخورداربوده اند
در زمان هخامنشیان ،کار با طلا و هنر جواهرسازى ،نتیجه هماهنگى سنت هاى مختلف ،به روشى بسیار ماهرانه بود.
تعدادى از جواهرات و زیورآلات داده شده مربوط به این دوره ،شامل بازوبند ،پلاک ،شمسه ،دستبند ،انگشتر ،دکمه ،مهره ،گردنبند ،سنگ هاى قیمتى و …است .
در دوره اشکانیان جواهرات زیباتر و با شکوه تر شدند
جواهرات و زیورآلات در زمان پارتیان در مقیاس های کوچکتر با طرح های ساده تر ساخته می شدند
اشکانیان به تزیینات و درخشان سازى اشیاء که در شرق ایران ؛ ملت هاى دیگر فرا گرفته بودند ،علاقه خاصى نشان مى دادند. سایر ملل نیز از روش هاى تزییناتى پارتیان ،پیروى مى کردند. در زمان پارتیان ،جواهرات و زیورآلات ،زیباتر و با شکوه تر شدند. طلا و جواهرات، در مقیاس هاى کوچکتر و با طرح هایى ساده تر، ساخته مى شدند. آن ها از انواع مختلف تزئینات، آویزها، سنجاق هاى کوچک، حلقه ها و سنگ هاى قیمتى استفاده مى کردند. کمربند ها وکلاه هاى تزیین شده از جواهرات ،در این دوره رواج داشت.
کیفیت جواهرات و زیورآلات در زمان ساسانیان به اوج شکوفایی رسید
در قرن بیستم صنعت طلا و جواهرسازی ایران وارد عصر جدیدی شد
در دوره ساسانیان، هنر طلا و جواهرسازى، مانند سایر هنرها به شکوفایى رسید. کیفیت و پیچیدگى سکه ها، جواهرات و زیورآلات مربوط به این دوره ،گواه بر این امر است .فرهنگ و تمدن ماد را می توان پیشگام سبک های هنری دانست، با تشکیل امپراطوری عظیم هخامنشی، روند نزدیکی فرهنگ ها و تمدن های شرق باستان به نقطه عطف خود رسید.
در عصر ساسانیان نیز مصرف طلا در ایران فراوان بود. براساس نوشته های مورخین سرشناسی نظیر ویل دورانت، گیرشمن، شاردن و دیگران، در ادوار مختلف تاریخی فعالیت های تولیدی و بازرگانی مصنوعات طلا و جواهرات و زیور آلات و سنگ ها و مواد طبیعی قیمتی رونق فراوانی داشته است و طبقه اشراف و ثروت مندان جامعه عموما از وسایل و اشیاء زینتی گرانبهائی که از طلا وجواهرات ساخته شده بود استفاده می کردند.
از شکوه و عظمت دست ساخته های هنری ایرانیان در روزگاران هخامنشی و ساسانی هرچه گفته شود کم است. پادشاهان این سلسله نظیر هرمز اول، خسرو دوم چنان به ساخت زیور آلات اشرافی و به ویژه تاج و تخت پادشاهی توجه داشتند که حیرت مورخین را برانگیخته است. تئوفیلاکتوس مورخ بیزانسی و ثعالبی مورخ عرب در وصف تاج و تخت پادشاهان مذکور مطالبی نگاشته اند و اعتراف کرده اند که طلا و جواهر سازان ایرانی در عصر خود همواره شهره آفاق بوده اند.
با گام نهادن به قرن بیستم صنعت طلا و جواهرسازی ایران وارد عصر جدیدی شد. به هر صورت تاریخ طلا و جواهرات ایران سرشار از غرور و افتخارات فراوان برای سازندگان و هنرمندان این صنف و صنعت است و نشان می دهد که همواره در طول تاریخ این کشور طلا و جواهرسازان هنرمند ایرانی باخلق آفرینش های بی نظیر و بی همتا، توانسته اند توجه جهانیان را به خود جلب کنند.
به امید آنکه صنعت ساخت جواهرات و زیورآلات همیشه بتواند در سطح بین المللی مطرح باشد و کارنامه این صنعت و هنر اصیل ایرانی درخشان تر از گذشته باقی بماند.
