زندگینامه بی بی مریم بختیاری تنها سردار زن مشروطه در دوران قاجار+عکس

بی بی مریم در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی شرایط دشواری را سپری کرد. او به خوبی مهارت های رزمی همچون تیراندازی و سوارکاری را آموخته بود و در مسیر آزادی خواهی بارها از آن بهره جسته بود. بی بی مریم بختیاری از معدود زنانی است که در عصر خود آن هم زمانی که جنگ جهانی اول در جریان بود به عنوان یکی از مطالبه گران حقوق زنان شناخته می شد. بی بی مریم به عنوان یک زن در مشروطه حضور فعال داشت و تنها زنی است که لقب سردار به او داده شده و به سردار مریم معروف است.

بی‌بی مریم به عنوان یکی از زنان تحصیلکرده زمان مشروطه در حمایت از آزادی‌خواهان به تهران لشکرکشی کرد. قبل از فتح تهران٬ همراه سواران خود مخفیانه وارد پایتخت شد و شبانه بر سقف خانه‌ای رو به روی مجلس بهارستان سنگربندی کرد تا بعد از ورود سردار اسعد بختیاری با قزاق‌ها بجنگند. بعد از این ماجرا  بود که به بی‌بی‌مریم، لقب سردار دادند. سردار بی بی مریم بختیاری، یکی از مشوقین اصلی پدرش یعنی سردار اسعد بختیاری جهت فتح تهران محسوب می‌شد. وی طی نامه‌ها و تلگراف‌های مختلف بین سران ایل و سخنرانی‌های مهیج و گیرا، افراد ایل را جهت مبارزه با استبداد صغیر (استبداد محمدعلی شاهی) آماده می‌کرد و به عنوان یکی از شخصیت‌های ضداستعماری و استبدادی عصر قاجار مطرح بوده است.

خانه سردار مریم جای خوبی برای پنهان شدن بسیاری از آزادی خواهان عصر مشروطه بود. نقل شده زمانی که روس ها در جنگ جهانی اول اصفهان را فتح کرده بودند فن کاردف؛ کاردار سفارت آلمان سه ماه و نیم در خانه بی بی مریم پناه گرفته بود تا اینکه پس از مسجل شدن شکست بختیاری ها به کرمانشاه رفت و از آنجا راهی برلن شد.

سردار مریم در یکی از یادداشت های خود نوشته است: در ایران زن های بدبخت یا باید بزک بکنند، شبانه روز در فکر لباس و پودر و سرخاب باشند یا خیاطی و ریسمان تابیدن، کار بزرگ آن ها همین است. افسوس که وجود چندین [ میلیون ] زن در خاک ایران از عدم علم برای هیچ کس اهمیتی ندارد، کاری که به آن ها می دهند، ترشی، خیار، بادمجان انداختن می‌باشد.

بی بی مریم بختیاری ملقب به سردار مریم در سال ۱۳۱۶ خورشیدی، سه سال پس از اعدام  علی‌مردان خان در شهر اصفهان در گذشت. مزار او در تخت فولاد یکی از قبرستان های قدیمی شهر در کنار بسیاری از مشاهیر کشور قرار دارد.

ترانه محلی بی بی مریم بختیاری

خاطره رشادت‌های بی‌بی مریم پس از مرگش در اشعار و ترانه های محلی بختیاری‌ها همچنان نام خود را حفظ کرد و همچنان در زبان عامه جاری است.

در همین زمینه شعر زیر با یک موسیقی زیبا توسط مسعود بختیاری خوانده شده است. در ادامه متن شعر آمده است.

کاشکی بی وای

وای خدا بی مریمه، وای

خدا سردارِ زنگل

قطارا های وای، حمایلس وای

خدا؛ ری دس مسلسل

خدا؛ ری دس مسلسل

بی مریم، های

ولا شیر زنان، های

خدا ز قلعه زید در

صد مرد، های

وای تفنگ به دس، های

خدا نید واس برابر

بی مریم، وای

وای سوار ایا وای

خدا؛ تفنگ سر شون

دهدر وای ولا ایلخانیه، وای

خدا دا علیمردون

خدا دا علیمردون

بی مریم، وای

وای تو کل بزن، های

خدا سی علیمردون

جنگ کنه وای

ولا با دشمنون، وای

گو چی شیر میدون

بی مریم، وای

وای لچک به سر، های

وای تفنگ سر دس

شیر جنگی آخه ایلمون، وای

خدا مر منده بی کس