«ماکو» آماده استقبال از مسافران نوروزی

سایت «تاریخ ما»– گروه استان‌ها: این شهر در نزدیکی مرز ایران و ترکیه قرار دارد. شهر ماکو مرکز شهرستان ماکو است که در دره‌ای بنا شده که رودخانه زنگمار از آن می‌گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه کوه سبد قرار گرفته است و بخش شمالی ماکو نیز زیر کوه قیه قرار دارد.

شهرستان ماکو به دلیل قرار گرفتن میان دو کوه، لقب “شهر سنگی ایران” یا “داش ماکو” به خود گرفته است با آثار و جاذبه‌های بی نظیر تاریخی از جمله مجموعه کاخ سردار، محوطه قلعه قبان، دخمه سنگی فرهاد، عمارت کلاه فرنگی، حمام تاریخی ماکو، پل پنج چشمه، قره کورپو (پل سیاه)، پل قلعه جوق، کوه قیه، کوه چرکین، کلیسای زورزور، چشمه ثریا و بازارچه‌های مرزی از قطب‌های مهم گردشگری استان آذربایجان غربی و شمالغرب کشور به شمار می‌رود.

نام ماکو نامی باستانی است و به دوران ماد می‌رسد. ایرانیان ماد از زمان پادشاهی ایشتوویگو در این منطقه ساکن شدند و آن را مادکوه (کوه مادها) نامیدند. این نام بعداً به صورت ماکو درآمد. با این تفسیر می‌توان به تاریخ کهن و پربار این خطه از کشورمان پی برد. سرزمینی پر از مردمان غیور که لهجه زیبای ترکی آن‌ها از خاطر هر مسافری پاک نخواهد شد.

کاخ موزه باغچه جوق ماکو قصری رویایی که شاهکار معماری است

کاخ موزه زیبای «باغچه جوق» در ماکو یکی از رؤیایی‌ترین کاخ‌های ایران که عمری بیش از ۱۲۰ سال دارد این روزها برای بازدید گردشگران آماده شده است، قصر تاریخی باغچه جوق که از یک ساختمان دو طبقه تشکیل شده در داخل محوطه باغی به مساحت ۱۱ هکتار قراردارد، معماری کاخ تلفیقی از معماری سنتی ایرانی و غربی، به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدهم است.

خانواده سردار ماکویی تا سال ۱۳۵۳ در این کاخ زندگی می‌کردند و پس از مرمت و بازسازی محوطه و ساختمان آن از سال ۱۳۵۸ به منظور بازدید عموم افتتاح شد. این کاخ موزه در سال ۱۳۶۶ در اختیار میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.

روستای باغچه جوق (در زبان ارمنی یعنی ده) در فاصله ۶ کیلومتری شهر ماکو و حدود ۲ کیلومتری از سمت غرب جاده اصلی بازرگان قرار دارد، این روستا از غرب و جنوب به دامنه کوه چرکین و چشمه‌ای به نام کلیسه منتهی می‌شود. در بخش جنوب شرقی روستای باغچه جوق، ساختمان مجلل و تاریخی قصر باغچه جوق قرار دارد که مربوط به اواخر دوره قاجاریه است.

این ساختمان بنایی است که به صورت قرینه ساخته شده است. معماری نیمی از آن ایرانی و نیمی از آن خارجی است و در حقیقت معماری تلفیقی دارد. قسمت ایرانی با ظرافت و به وسیله نقوش گل و بوته و مردان دوره قاجار و قسمت فرنگی نیز با کاغذ دیواری خانه‌های روسی متعلق به قرن نوزدهم و البته نقش و نگارهای اروپایی به زیبایی هر چه تمام‌تر تزئین شده است و کاملاً چشمان بیننده را به خود جلب می‌کند. در نمایی خارجی بنا، مجسمه‌های گچی وجود دارند که سردرها و نرده‌های گچی لبه بام را تزئین کرده‌اند.

بخشی از باغ در پیرامون کاخ دارای یک طرح منظم و محصور بوده و با نرده‌های چدنی از سایر قسمت‌های باغ جدا می‌شود. در قسمت غربی کاخ باغچه جوق، حوض بیضی شکلی دیده می‌شود و در بخش‌هایی از باغ نیز نشانه‌هایی از کف‌سازی سنگی به چشم می‌خورد. همچنین استخر بزرگی در باغ وجود دارد که جوی آبی از آن سرچشمه می‌گیرد و به سمت بخش‌های مختلف باغ جریان می‌یابد و منظره دل‌انگیزی نیز دارد.

عمارت کلاه فرنگی ماکو اثری زیبا و بی نظیر چشم انتظار مسافران نوروزی

عمارتی که در آخرین سال‌های سلطنت قاجار ساخته شد و تا به امروز هیچ دخل و تصرفی در آن صورت نگرفته است. این ساختمان در دو طبقه ساخته شده است و با وجود فضای کم و بام شیروانی، طرح عمارت هم هشت ضلعی است و هر طبقه یک بالکن با بیست ستون چوبی دارد.

تزئینات گچبری و آینه کاری فوق‌العاده زیبا و شیشه‌های رنگی ارسی های این عمارت شما را به یاد اتاق آینه کاخ گلستان می‌اندازد. این عمارت در کنار ساختمان تاریخی شیر خورشید جنب محوطه بیمارستان ماکو قرار دارد.

بالکن چوبی که در هر طبقه دارای بیست ستون چوبی است زیبایی و طرح جالبی به این بنا بخشیده است و مصالح بکار رفته در ساختمان کلاه فرنگی شامل آجر، خشت خام، تیرهای چوبی و اندود گچی در جبهه خارجی و جبهه داخلی و تزئینات گچبری و آئینه کاری فوق العاده زیبا در طبقه اول و نقاشی آب و رنگ شامل صحنه‌های متفاوت در طبقه همکف است. به هر صورت این عمارت از نظر تناسبات معماری جا افتاده و خوش ترکیب بوده و دارای دید و منظره بسیار خوبی است.

کلیسای مریم مقدس ماکو تنها اثر تاریخی که در ایران جابجا شده است

کلیسای مریم مقدس یکی از کلیساهای تاریخی ایران است که در فهرست جهانی یونسکو هم ثبت شده است. این کلیسا با اسم زور زور هم شناخته می‌شود و مثل کلیساهای تاریخی دیگر با سنگ‌های تراشیده‌شده ساخته شده و البته ظاهری ساده دارد.

وقتی می‌خواستند سد بارون را احداث کنند احتمال داشت که این کلیسا زیر آب برود. از آنجایی که کلیسای زور زور یکی از بناهای باارزش تاریخی بود سازمان میراث فرهنگی تصمیم گرفت کلیسا را به مکان امنی انتقال بدهد و به این ترتیب کلیسای مریم مقدس تنها بنای تاریخی است که در ایران جابه‌جا شده است.

این بنا خودش را در دهانه دره‌ای جا کرده که رودخانه زنگی مار از آن می‌گذرد و هر تکه از آن داستان‌هایی تاریخی و رازهایی سر به مهر را در دل دارد، ساخت کلیسای زور زور توسط اسقف اعظم کلیسای تادئوس مقدس، به نام زکریا صورت گرفت و به یکی از مراکز تعلیمات دینی و فرهنگی و ادبی تبدیل شد.

قلعه قبان ماکو زیر بزرگترین کلاهک سنگی جهان قرار دارد

“قابان“، (قپان، کاپان، قابان) به قلعه‌ای در بخش تاریخی شهر ماکو، زیر بزرگترین کلاهک سنگی جهان (دژکلاه، کوه قایا) می‌گویند. این قلعه که تاریخ ساخت آن دقیقاً مشخص نیست، در بافت قدیمی این شهر با دیوارها و برج‌ها و باروهای بلندش دارای بخشهای شاه نشین، حمام و زندان است.

چشمه معروف حاجی بولاغی نیز به همراه دیگر چشمه‌ها دراین بافت قراردارد. در منابع تاریخی، اهمیت نظامی و استراتژیکی قلعه قپان به کرار در دوره‌های تاریخی تیموریان، سلجوقیان، قره قویونلوها، صفویان و قاجاریان ذکر شده است. از حاکمان تاریخی ماکو در دوره‌های حکومت ارامنه، عثمانی، صفویان و قاجاری که در این قلعه حکومت می‌کردند، می‌توان نورالدین بیگ آتسرونی، عوض بیگ محمودی، مصطفی سلطان محمودی، خانعلی سلطان ایروانی، مصطفی بیگ بیات و تیمور پاشا خان را نام برد.

اما به نظر می‌رسد که این قلعه در فرهنگ اساطیری ایران و آذربایجان قدمت دیرینه ای دارد که متون روضه الصفا و گرشاسب نامه موید این است. داستان محلی اژدهای سنگ شده که آب را به روی مردم می‌بست و حکومت زنگی دندان گراز (قابان) که با گرشاسب نبرد کرد، از نشانه‌های اساطیری این قلعه است (نام زنگی مار شاید اشاره به زنگی باشد.) قلعه حکومتی منطقه طبق نظریات تاریخی (سفرنامه‌ها و تاریخ‌های صفویه) از دو قسمت قلعه بالایی (قابان) و قلعه پایینی تشکیل شده بود.

منطقه آغگل طبیعی بر و زیبا در بهار که مسافران نوروزی را فرا می‌خواند

منطقه آغگل طبیعتی زیبا و گونه‌های گیاهی و جانوری متنوعی دارد. البته در سال‌های اخیر این گونه‌ها کم‌تر شده بودند و به همین دلیل این منطقه را شکار ممنوع اعلام کردند و برای احیای حیات جانوری چند رأس قوچ و میش از مناطق دیگر به این منطقه منتقل شدند و اگر به این ناحیه بروید شانس دیدنشان را خواهید داشت. چشمه‌های آب‌معدنی این منطقه هم آهکی هستند و رسوبات آهکی‌شان را در کنار جاده می‌توانید ببینید و از منظره زیبایی که درست کرده‌اند لذت ببرید.

دخمه سنگی فرهاد روایتگر داستانهای کهن و تاریخی

دخمه سنگی فرهاد که بام فرهاد نیز نامیده می‌شود در ۷ کیلومتری غرب شهر ماکو در نزدیکی روستای سنگر واقع شده است و از آثار مربوط به اقوام اورارتو (قرن هشتم پیش از میلاد) بوده است. دخمه فرهاد دو اتاق تو در تو است که در دل کوه و درون صخره‌ای بزرگ تراشیده شده است و با راه پله‌ای سنگی به کوه متصل می‌شود.

بر روی دیوارها طاقچه‌هایی تراشیده شده است و برای روشنایی گویا از مشعل استفاده می‌شده است. دیواره‌های سنگی دخمه فرهاد به نحو اعجاب‌انگیزی صاف و صیقلی است به نحوی که تراشیدن چنین دیوارهای صافی در دل صخره‌های سخت کوه حتی در زمان حال نیز مشکل به نظر می‌رسد.

داخل دخمه کاملاً تاریک است و هیچ منبع نوری وجود ندارد، در فصل تابستان اطراف دهانه دخمه فرهاد به وسیله برگ درختان مخفی شده و در صورت نداشتن راهنما، یافتن این مکان بسیار مشکل خواهد بود.

برای رسدین به ماکو چند راه دارید. می‌توانید با قطار تا تبریز بروید و از این شهر خود را به ماکو برسانید. همچنین از تهران اتوبوس‌های مستقیم برای ماکو وجود دارد.

برای اقامت در ماکو گزینه‌های زیادی وجود ندارد. اگر اهل کمپ زدن نباشید باید به دو مهمانسرای قدیمی شهر بروید. با این وجود در نزدیکی ماکو در شهر بازرگان تعداد زیادی هتل و هتل آپارتمان وجود دارد. بازار منطقه آزاد ماکو نیز محل جذابی برای کسانی است که از خرید کردن لذت می‌برند.