فارسی سالم و زبان پخته «اسماعیل سعادت»
اسماعیل سعادت، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی،
ادیب و مترجم آثار ادبی و فلسفی، صبح امروز چهارشنبه / ۱۲ شهریور
در ۹۵ سالگی درگذشت.
لطفالله ساغروانی به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت:
مهمترین خدمتی که اسماعیل سعادت کرد، ترجمه متون کلاسیک بهویژه
آثار ارسطو به فارسی بود. پس از آنکه رساله «کون و فساد» را به
فارسی برگرداند، قرار شد دیگر آثار ارسطو را در نشر ترجمه کند و
با در آسمان آغاز شد و به دیگر رسالههای ارسطو
رسید.
او ادامه داد: نثر سعادت برای ترجمه متون کلاسیک بهسبب اشرافی که
به متون کهن فارسی داشت، زبان پختهای بود که آن را نهتنها در
آثار ارسطو، که در تاریخ فلسفه امیل بریه هم
میتوان سراغ گرفت که با توجه به اصطلاحات جاافتاده متون فلسفی،
یک فارسیِ سالم ارائه میداد.
مدیر سابق نشر هرمس افزود: سعادت برای ترجمه، به چند ترجمه ازجمله
انگلیسی و فرانسه مراجعه میکرد و میکوشید چیزی از قلم نیفتد.
حتی در ترجمه کتاب بریه، من ترجمه عربی کتاب را هم در اختیارش
گذاشتم و این، نشان از نهایت دقت و وسواسش در ترجمه داشت که کار
را با حوصله و آرامش پیش میبرد.
ساغروانی همچنین گفت: کار مهم دیگر سعادت، «دانشنامه زبان و ادب
فارسی» بود که طی دوازدهسال، این مجموعه ششجلدی را به سرانجام
رساند که این حجم کار که در سنین نود سالگی انجام داد، به نظمش در
کار برمیگشت زیرا به نحو شگفتانگیزی پُرکار و دقیق بود.
او در پایان خاطرنشان ساخت: سعادت به لحاظ وجوه شخصیتی و اخلاقی،
خوشرو و خوشخُلق بود و یک انسان، به معنای واقعی کلمه بود.
اسماعیل سعادت در سال ۱۳۰۴ در خوانسار متولد شد.
در سال ۱۳۲۲ راهی گلپایگان و سپس عازم تهران شد، درسال ۱۳۲۴ پس از
فارغ التحصیل شدن از دانشسرای مقدماتی، به شغل آموزگاری در تهران
مشغول شد. در سال ۱۳۳۰ در رشته زبان فرانسه و انگلیسی از دانشکده
ادبیات دانشگاه تهران مدرک کارشناسی گرفت و در سال ۱۳۳۱ که
تحصیلات دانشگاهی را به پایان رسانید، از آموزگاری به دبیری ارتقا
یافت و در سال ۱۳۴۷ از دانشگاه تهران مدرک کارشناسی ارشد
زبانشناسی گرفت.
وی همچنین نویسنده، زبانشناس و مترجم آثار فلسفی ، عضو شورای
عالی ویرایش سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، مدیر گروه
دانشنامۀ تحقیقات ادبی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو پیوسته
فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود.
برخی از آثار او زندگی میکل آنژ، رومن رولان
(ترجمه)؛ تلخکامیهای سوفی، کنتس دوسگور
(ترجمه)؛ ایزابل، آندره ژید (ترجمه)؛ کشفیات نوین در
روانپزشکی، کلیفورد آلن (ترجمه)؛ شیر و جادوگر، سی. اس.
لویس (ترجمه از متن انگلیسی)؛ عصر بدگمانی، ناتالی
ساروت (ترجمه)؛ اخلاق، جورج ادوارد مور (ترجمه از متن
انگلیسی)؛ بخشی از سیر فلسفه در جهان اسلام، ماجد فخری
(ترجمه از متن انگلیسی)؛ از وولف تا کانت، بخش اول از جلد
ششم تاریخ فلسفه، فردریک کاپلستون (ترجمه از متن انگلیسی)؛
کتاب تفسیر قرآنی و زبان عرفانی، پل لویا
(ترجمه)؛مونتنی، پیتر برک (ترجمه از متن
انگلیسی)؛ سرود نیبلونگن (ترجمه)؛ رساله در اصلاح
فاهمه، اسپینوزا (ترجمه)؛ اسپینوزا، راجر
اسکروتن (ترجمه)؛ در کون و فساد، ارسطو
(ترجمه)؛ در آسمان، ارسطو (ترجمه)؛ ژان غرغرو و ژان
خندهرو، کنتس دوسگور (ترجمه)؛ مسئلۀ اختیار در تفکر اسلامی
و پاسخ معتزله به آن، شیخ بوعمران (ترجمه)؛ تاریخ فلسفۀ قرن
هجدهم، امیل بریه (ترجمه)؛ خطابه، ارسطو
(ترجمه)؛ گفتارهایی دربارۀ رسالت دانشمند، یوهان گوتلیب
فیشته (ترجمه)؛ آثار علْوی، ارسطو (ترجمه)؛ دانشنامۀ
زبان و ادب فارسی در ۷ مجلد (طرح، مقدمه، ویرایش نهایی،
سرپرستی) بود.