چاپ دوم کتاب دوجلدی «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران»

به گزارش سایت «تاریخ ما»، کتاب «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران» در دو مجلد نوشته شهریار زرشناس از سوی دفتر نشر معارف به چاپ دوم رسید.

رهبر معظم انقلاب خطاب جوان انقلابی امروز می گویند: «من همه‌ی دغدغه‌ام این است که جوان انقلابی امروز، نداند ما بعد از چه دورانی، امروز در ایران مشغول چنین حرکت عظیمی هستیم. تاریخچه‌ی این صد و پنجاه، دویست سال اخیر از دوران اواسط قاجار به این طرف؛ از دوران جنگ‌های ایران و روس به این طرف را بخوانید و ببینید چه حوادثی بر این کشور گذشته است. یکی از این حوادث، ایجاد جریان روشن‌فکری وابسته است.»

کتاب «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران» شرح سرگذشت روشنفکری در همین دوره تاریخی است که نویسنده اش بابت نگارش آن از سوی رهبر معظم انقلاب تشویق شده است و در سایت دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (Khamenei.ir) نیز معرفی شده است. جلد اول کتاب به پیدایش روشنفکری در غرب و ایران و نسل اول آن در دوره مشروطه می‌پردازد و جلد دوم نسل دوم این جماعت در دوره مشروطه و دوران پهلوی را.

کتاب «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران»، شرح سرگذشتِ روشنفکری از بدو پیدایشش در غرب، تا شکل‌گیری زمینه‌های آن در ایران، و حضور و تأثیرگذاری‌اش در دوران کنونی است. نویسنده کتاب، روشنفکریِ ایران را صورتی نازل و بی‌ریشه از روشنفکری غربی معرفی می‌کند و می‌گوید مقدمه اقدام عملی جهت درهم شکستن ساختار کنونی غرب‌زدگیِ شبه مدرن و عبور تاریخی از آن، شناخت مبنایی و تئوریک غرب بر پایه خودآگاهی دینی است. ایده اصلی او، تبیین وضعیت روشنفکری در ایران، و شرح بیگانگی و تقابل آن با پیشینه تاریخی کشور است.

به نظر نویسنده، استراتژی روشنفکری در ایران، استحاله هویت دینی نظام و تبدیل آن به یک رژیم سکولار است و خطرِ روشنفکری نئولیبرالی پس از انقلاب، تهاجم در برابر اسلام فقاهتی است. رویارویی‌ای که به نبرد سرنوشت تاریخ و مردم خواهد انجامید. از همین روست که زرشناس پس از توضیح بنیان‌های نظری پیدایش روشنفکری در غرب و بیان ریشه‌های خودبنیاد تفکر غربی، مدعی تضاد ذاتی و مبنایی حقیقت روشنفکری با دین و دیانت و گوهر قدسی و وحیانی آن می‌شود.

روشنفکران و صنعت مونتاژ

زرشناس در بخشی از کتاب می نویسد: «روشنفکری دوره مشروطه ایران تلاش گستردهای جهت زمینه سازی برای به اصطلاح «اصلاحات شبه مدرنیستی» در ساختار رژیم قاجاری و نیز ساختار اقتصادی اجتماعی جامعه ایران و درهم شکستن کامل ساختارهای کلاسیک و غیروابسته آن به عمل آورد. به عنوان مثال، در قلمرو اقتصاد، «امین الضرب» فراماسونر همراه با کاست فرهنگی سیاسی روشنفکری ایران، از زمینه سازان سیطره سرمایه غربی بر اقتصاد ایران و ایجاد صنعت مونتاژ و وابسته بود.»

ظهور استبداد متجددانه و سکولار

زرشناس در بخشی دیگر از این کتاب می نویسد: «آنچه در مشروطه رخ داد و پیروزی اولیه دست پروردگان «مجمع آدمیت» در مجلس اول و پیروزی توأم با استبداد روشنفکران وابسته به لژ بیداری پس از استبداد صغیر و محاکمه و اعدام مرحوم شیخ فضل الله و در پیش گرفتن خشونت تروریستی علیه روحانیون و نیز انقلابیونی نظیر ستارخان و باقرخان و سکولاریزه کردن فضای فرهنگی و سیاسی کشور که نهایتاً به ظهور استبداد متجدّدانه و سکولاریستی رضاخان انجامید، به راستی یک تراژدی تلخ بود که توسط منورالکفران ایرانی و در مسیر اغراض دولت انگلیس اجرا گردید. تقی زاده یکی از روشنفکران فراماسونر و چهره های کلیدی و مؤثر در انحراف مشروطیت، در اواخر دوران «مجلس شورای ملی» چنین می گوید: «مشروطیت، فرزند روحانی انگلستان است. چشم مردم به جزیره بریتانیای کبیر دوخته و به یاد آن مهربانی های سابق، منتظر معاونت آن ملت نجیب و آن دولت لیبرالند.»

باستان‌گرایی؛ ایدئولوژی مروج مدرنیته

وی همچنین می نویسد: طراحان «ناسیونالیسم باستانگرا»، در واقع با ساختن یک مفهوم موهوم و بی اساس به نام «تمدن شکوفایی آریایی» در «ایران باستان»، به دنبال دور کردن مردم از هویت اسلامی هستند. آنها این باستانگرایی نژادپرستانه و موهوم را مادهای برای حمل صورت غربزدگی شبه مدرن قرار می دهند؛ زیرا ناسیونالیسم شووینیستی، از اساس ایدئولوژی ای مدرن است و چون «تمدن ایران باستان آریایی» (آن گونه که این جماعت به هم بافته اند) نیز اصلاً وجود واقعی و تاریخی نداشته است، لذا به راحتی باستانگرایی موردنظر خود را در هیأت یک «ایدئولوژی مروج شبه مدرنیته» سامان داده و با بوق و کرنای تبلیغات رسانه ای و فعالیت لُژهای فراماسونری و حمایتهای خارجی و داخلی به مردم القا می کنند و بدینسان، غرض اصلی خود، یعنی ایجاد سیطره فرماسیون شبه مدرن در ایران را تحقق می بخشند.

مشخصات

جلد اول کتاب «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران» در ۱۵۶ صفحه، قطع رقعی و قیمت ۹۰۰۰ تومان و جلد دوم آن در ۱۵۶ صفحه و قیمت ۱۰۰۰۰ تومان تجدیدچاپ شده است.

دفتر نشر معارف تاکنون ۱۸ کتاب از آثار قلمی شهریار زرشناس، نویسنده منتقد و پژوهشگر مباحث فکری و فلسفی را منتشر کرده است که کتابهای «مبانی نظری غرب مدرن»، «جامعه مدنی»، «درباره دموکراسی»، «سیری انتقادی در آرای داریوش شایگان»، «سرمایه سالاری (کاپیتالیسم)»، «توسعه»، «تکنوکراسی»، «نیمه پنهان آمریکا»، «جنبش دانشجویی در ایران»، «روانشناسی مدرن و حقیقت فراموش شده انسان»، «غفلت تئوریک خطرناک» (نقد سازمان سمت)، «پیوند تکنوکراسی و اقتصاد نئولیبرال»، «نئولیبرالیسم ایرانی و تهاجم فرهنگی»، «واژه نامه فرهنگی و سیاسی»، «نقد حال: مجموعه مقالات و گفتارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی» و «آشنایی با سرمایه داری مدرن (جلد۱): ماهیت سرمایه داری مدرن» از آن جمله اند.