آموزش جامع کاشت زعفران به زبان ساده

کاشت زعفران یکی از پر درآمد ترین شغل های اخیر کشاورزی است.علاوه بر ارزش اقتصادی بالای این گیاه، کاشت این گیاه نسبت به بسیاری از گیاهان راحت‌تر است و مصرف آب پایینی دارد. از این رو بسیاری از کشاورزان که آینده‌نگران خوبی نیز هستند به کاشت زعفران روی آورده‌اند. کاشت زعفران نیز مانند همه گیاهان دیگر شرایط و مراحل خاص خود را دارد. زعفران گیاهی نیمه گرمسیری و سردسیر است که در خاک‌های لومی شنی بهترین رشد را دارند. مناسب‌ترین pH خاک برای رشد زعفران بین ۷ تا ۷/۵ است.

گیاه زعفران دارای برگ‌های نوک تیز سبز رنگ و گلبرگ‌های بنفش رنگ است که اطراف کلاله‌ها رشد می‌کنند. زعفران شناخته شده که به عنوان ادویه استفاده می‌شود در واقع کلاله گیاه زعفران است. خامه این گیاه بخش زرد رنگی است که پایین‌تر از کلاله قرار دارد. برخلاف اکثر گیاهان که توسط بذر رشد می‌کند، عامل تکثیری زعفران، پیازاست. پیازهای زعفران که سفید رنگ هستند به اشکال بیضوی، دایره‌ای و تخم مرغی وجود دارند. اطراف پیازها را الیاف پوشالی قهوه‌ای رنگ می‌پوشاند که آن‌ها را از تغییرات دمایی و رطوبتی تا حدودی حفظ می‌کند.

مراحل کاشت، رشد و پرورش زعفران:

دوره رشد زعفران به این معنی که گیاه فعال است و در خواب نیست، از مهرماه تا اردیبهشت است. گیاه در مهرماه شروع به رشد می‌کند، و در آبان ماه آماده برداشت است.از آذر ماه گیاه وارد مرحله زایشی می‌شود و پیاز‌ها شروع به تکثیرشدن می‌کنند. و در اردیبهشت خزان می‌کند و تا شهریور ماه در دوره خواب قرار دارد.

انواع کاشت زعفران:

زعفران را می‌توان هم به دو صورت سنتی و مدرن (آرمانی) انجام می‌شود که البته کشت سنتی تقریبا منسوخ شده است.

کشت خاکی سنتی:

در کشت خاکی سنتی بعد از شخم زدن و آماده کردن زمین، پیازها با تراکم کم و به صورت پراکنده تقریبا ۲ تا ۳ تن در هر هکتار کاشته می‌شوند. در این کشت، کوددهی مدیریت اصولی ندارد و محلول‌پاشی صورت نمی‌گیرد.

کشت خاکی مدرن (آرمانی):

در کشت خاکی آرمانی بعد از شخم زدن زمین و فراهم کردن شرایط مناسب برای کاشت زعفران، پیازها پس از ضدعفونی شدن با تراکم بالا و پراکندگی کم، تقریبا ۱۰ تن در هکتار کاشته می‌شوند. در این کشت کوددهی کاملا اصولی و مدیریت شده است و از محلول‌پاشی استفاده می‌شود.

مراحل کاشت زعفران:

کاشت زعفران از مراحل متعدی تشکیل شده است که عبارت است از:

آماده سازی زمین برای کاشت زعفران:

بهترین خاک برای کشت زعفران خاک لومی شنی است که ترکیبی از خاک رس و شن است. این خاک می‌تواند رطوبت مناسب را برای  زعفران تامین کند. مرحله اول برای کاشت زعفران فراهم کردن شرایط بستر و زمین کشت است. برای این کار ابتدا زمین باید به عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متری شخم زده شود. بهترین زمان برای شخم زدن زمین اواخر پاییز و ابتدای زمستان است. زیرا در این زمان بارندگی باعث نرم شدن بافت خاک شده است. البته در اردیبهشت ماه نیز می‌توان این کار را انجام داد.

این مرحله اهمیت زیادی دارد زیرا اگر شخم‌زنی به خوبی و درستی انجام نشود، رطوبت کافی به پیازها نمی‌رسد و بازدهی مزرعه کاهش می‌یابد. سپس باید با کودهای مانند کود گاوی پوسیده، سولفات پتاسیم، سوپرفسفات تریپل و گوگرد بنتونیت‌دار به مقدار‌های مشخص زمین را تغذیه کرد. بعد از مخلوط کردن کودها با خاک، باید خاک را مسطح و هموار کرد و زمین را به همان حالت قرار دهید تا زمان کاشت فرا برسد.

تهیه پیاز مناسب برای کاشت زعفران و ضدعفونی کردن آن:

رکن اصلی برای کاشت زعفران، خرید پیاز زعفران مطلوب و مرغوب است. پیاز زعفران باید برای نوع کشت مناسب باشد و سالم و بدون زخم و بیماری باشد. پس از تهیه پیاز‌ها، باید هر چه سریع تر پیازها را کشت کرد تا در معرض آسیب‌ها فیزیکی، فاسد شدن و بیماری‌ها و آفات قرار نگیرد. قبل از قرار دادن پیازها در زمین، آن‌ها باید ضدعفونی شوند تا عاری از آلودگی قارچی و کنه‌ای باشد. هر چند قیمت هر کیلو پیاز زعفران به کیفیت آن بستگی دارد ولی فراموش نکنید که خرید پیاز زعفران با قیمت پایین بدون شک امکان تقلب در آن وجود داشته باشد.

کاشت پیاز‌ها:

برای کاشت پیازها می‌توان از روش کپه‌ای و یا روش ردیفی استفاده کرد.

کشت کپه‌ای:

در این روش چاله‌های به عمق و عرض ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر توسط بیل حرف می‌شود. و یک نفر به تعدا ۳ تا ۱۵ پیاز را در هر چاله قرار می‌دهد و نفر بعدی پیازها را با خاک می‌پوشاند. نکته مهم در این بخش، نحوه قرار دادن پیازچه‌ها است که حتما باید سر پیازچه‌ها به سمت بالا باشد. فواصل بین چاله‌ها در یک ردیف باید چیزی حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر باشد. و فاصله ردیف‌ها ۲۵ تا ۳۵ سانتی‌متر باشد. کاشت زعفران با روش‌ کپه‌ای برای کشت‌هایی با متراژ بالا توصیه نمی‌شود.

کشت ردیفی:

این روش برای کاشت زعفران با متراژ بالا بسیار مناسب است و مزایای زیادی مانند کاهش هزینه‌های کوددهی، افزایش بهره‌برداری و کاهش هزینه‌های کارگری دارد. در این روش ردیف‌‌های با عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متری ایجاد می‌شود که فواصل بین ردیف‌ها باید بین ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر باشد. درون هر ردیف فاصله بین پیازها باید تقریبا ۳ سانتی‌متر باشد.

آبیاری زعفران:

زمان آبیاری پیازها به شرایط اقلیمی منطقه‌ای کشت بستگی دارد و می‌تواند از اوایل مهر ماه تا اواسط آبان ‌ماه باشد. اما به طور میانگین تقریبا  ۱۵ام مهر ماه آبیاری انجام می‌شود. اولین آبیاری باید عمیق باشد. از آنجایی که گلدهی زعفران تابع آبیاری است. برای این که هنگام برداشت محصول، مشکلی به وجود نیاید و از حجم کار کم شود بهتر است که مزرعه به چند بخش تقسیم شود و آبیاری هر بخش در زمانی متفاوتی انجام شود. این کار باعث می شود که که برداشت کل مزرعه همزمان نشود و برداشت سریع و تازه زعفران میسر می‌شود.

مرحله دوم آبیاری، بعد از برداشت زعفران است که مجددا به شرایط محیطی بستگی دارد و از اواخر آبان و اوایل آذر است.

مرحله سوم آبیاری در اسفند ماه انجام می‌شود. اما در مناطقی که میزان بارندگی در پاییز و زمستان کافی است به آبیاری سوم نیازی نیست.

سله شکنی مزرعه:

بعد از آبیاری عمیق اولیه و قبل از گلدهی، مزرعه باید سله شکنی شود. سله شکنی باید به گونه‌ای باشد که پیازها کوچکترین آسیبی نبینند. به همین دلیل تیلر کشاورزی وسیله مناسبی برای انجام این کار است. سله شکنی باعث سهولت خروج گل‌ها از خاک می‌شود و علف‌های هرز را تا حدودی از بین می‌برد.

محافظت از مزرعه در برابر بیماری‌ها و آفات:

رایج‌ترین آفت در مزارع زعفران کنه و موش صحرایی است. برای مقابله با این مسئله باید مرتبا به مزرعه سر زد.

برای مقابله با کنه ها می‌توان از کود گوگرد و برای مقابله با موش صحرایی می‌توان از گاز، سموم و قرص برنج استفاده کرد.

برداشت زعفران:

زعفران سالی یکبار برداشت می‌شود و معمولا زمان آن آبان ماه است. در آبان ماه گل‌های زعفران چیده می‌شوند، سپس باید اقدام به خشک کردن آن ها کرد.

در این مقاله سعی شده است که به طور جامع به کلیات کاشت زعفران پرداخته شود. اما کاشت زعفران و برداشت حداکثری از آن، دارای نکته بسیار مهم زیادی است که کاشت زعفران را نیازمند آموزش و مشاوره می کند. ماه کشت یکی از مجموعه‌های ارائه دهنده خدمات جامع در خصوص کاشت زعفران اعم از آموزش، مشاوره، فروش پیازهای مرغوب و پکیج کودی می‌باشد.