را كه در اقصر به شكل گياه پاپيروس برپا شده پيش نظر خود مجسم خواهيد ديد. پس از آن، خواننده بايد پيش خود تالاري تصور كند كه همه از اين ستونها ساخته شده، و بر روي آنها سرستونهاي عظيمي قرار گرفته باشد و رواقهاي سايه‌داري بسازد، تا بتواند آنچه را دست روزگار از سي قرن پيش براي ما برجاي گذاشته در عالم خيال ببيند. پس از اين، بايد در انديشة آن بيفتد كه آيا مردمي هم، در آن زمان كه ما آن را دوران كودكي مدنيت مي‌خوانيم، چه اندازه نيرومندي داشته‌اند كه به فكر ساختن چنين آثار بزرگي برآمده، و پس از آن توانسته‌اند فكر خود را به مرحلة عمل درآورند.

از ميان ويرانه‌هاي قديمي، و پليديها و بدبختيهاي زمان حاضر، راه ناصافي ما را به معبدهاي كرنك مي‌رساند؛ آن آخرين چيزي است كه مصر از آثار باستاني خود برجاي نگاه داشته تا در معرض تماشاي بينندگان قرار دهد. در ساختن اين معابد، در حدود پنجاه نفر از فراعنة مصر، كه از اواخر سلطنت قديم تا روزگار بطالسه در اين سرزمين فرمانروا بوده‌اند، شركت داشته‌اند. در هر دوره، چيزهاي تازه‌اي ساخته و، برآنچه از پيش مانده بود، افزوده مي‌شد تا مساحتي در حدود بيست و پنج هكتار زيربنا قرار گرفت؛ اين بزرگترين و باشكوهترين بناهايي است كه به دست بشر ساخته و به خدايان تقديم شده است. راهرويي كه در ميان دو رديف ابوالهول ساخته شده ما را به جايي مي‌رساند كه شامپوليون، مؤسس مصرشناسي، در سال 1828 در آنجا ايستاده و چنين نوشته است:

من عاقبت به كاخ، و اگر بهتر بگويم به شهر آثار، يعني به كرنك آمدم. در اينجا، تمام شكوه و جلال فراعنه بر من آشكار شد و عظيمترين چيزهايي را كه به فكر بشر رسيده و به مرحلة عمل درآورده‌اند ديدم… هيچ ملت قديم يا جديدي، جز مصريان، نتوانسته است تصور معماريي به اين عظمت و وسعت و شكوه داشته باشد. مصريان قديم چنان فكر مي‌كرده‌اند كه مرد غول‌پيكر نيرومندي، با بلندي صدپا، قاعدتاً بايد چنان فكر كند.

براي آنكه شخص حقيقت اين بنا را چنانكه بايد فهم كند، عكسها و نقشه‌هاي فراوان، و خبرت و كارشناسي يك نفر معمار را بايد داشته باشد. خواننده بايد پيش خود محوطة وسيع محصور مربع شكلي را تصور كند كه هر ضلع آن 500 متر طول دارد؛ و چندين حياط در آن ساخته شده، و زماني 86000 مجسمه در آن جاي داشته است؛ مجموعة اصلي ساختمانهاي داخل اين محوطه همان است كه معبد آمون را تشكيل مي‌دهد (300 متر در 90 متر)؛ ميان هر دو حياط ستونها يا دروازه‌هاي بزرگ وجود دارد: از طاق نصرتهاي مجللي كه تحوطمس سوم برپا كرده قسمت بالاي آن ريخته، ولي هنوز تصاوير و كنده‌كاريهاي آن از ظرافت حجاري آن حكايت مي‌كند؛ تالار جشنهايي كه همين پادشاه ساخته، و اين طرف و آن طرف آن هنوز ستونهاي شياردار ديده مي‌شود، بر ستونهاي سبك دوريك يونان پيشي دارد و خاطر را متوجه آنها مي‌سازد؛ معبد كوچك پتاح، با ستونهاي فراواني كه دارد، در زيبايي، با نخلستان مجاور آن

ستونبندي و تالار معبد الاقصر، عكس از موزة هنري مترپليتن، نيويورك