رفتند .سرانجام فقط دو تقسيم بزرگ ماند: برهمنان، به عنوان فرمانروايان اجتماعي و معنوي هند؛ هزار طبقة ديگر كه در واقع اصناف صنعتي بودند، و مقامشان پايينتر از براهمه بود.

نظام طبقاتي نهادي است كه، پس از تكگاني، دربارة آن بيش از هر نهاد اجتماعي ديگري سخن ناروا گفته شده است. در دفاع از اين نهاد گفتني بسيار است. نظام طبقاتي، از نظر اصلاح نژاد، اين مزيت را داشت كه نژادهاي فرضاً خالصتر را محفوظ دارد تا، بر اثر آميزش ناروا، ضعيفتر و مالا، ناپديد نشوند؛ برخي از رسوم مربوط به خوراك و پاكيزگي، كه ماية سرفرازي برهمنان بود، از زمرة مسائلي به شمار مي‌رود كه همه بايد آنها را رعايت كنند و در آن به رقابت برخيزند؛ به نابرابريها و تفاوتهاي بي‌نظم انسانها نظم بخشيد، و روح را از قيد تب امروزي، كه ارتقاي سودخواهي است، آزاد سازند؛ درمه‌اي براي هر كس، و قانون‌نامه‌اي براي طبقة او مقرر كرد كه به زندگي او نظمي مي‌بخشيد؛ به هر داد وستد و پيشه‌اي سروساماني داد، و هر شغلي را به مرتبة حرفه‌اي رساند كه بآساني تغيير نپذيرد، و هر صنعتي را به شكل طبقه‌اي درآورد و براي اعضاي آن طبقه ابزار عمل متحدي فراهم آورد كه در برابر استثمار و استبداد ايستادگي كنند. راه گريزي از حكومت توانگر سالاري، يا خودكامگي نظامي، كه به ظاهر دوشق حكومت اشرافي هستند، عرضه كرد. به كشوري كه، با صدها تهاجم و انقلاب، فاقد ثبات سياسي بود يك نظم و پيوستگي اجتماعي و اخلاقي و فرهنگي داد، كه از اين نظر فقط چينيان مي‌توانند با آن رقابت كنند. دولتها دستخوش صدها ديگرگوني آنارشيستي بودند، اما برهمنان، از رهگذر نظام طبقاتي، جامعه‌اي همچنان پايدار ماندند و تمدن را حراست و آن را پربارتر كرده، به نسلهاي پسين سپردند. اين ملت آنان را با صبر و بردباري -و، اگر تكبر را منظور بداريد، با فخر و غرور- تحمل مي‌كرد، چون هر كسي مي‌دانست كه آنان سرانجام يگانه حكومت ضروري و اجتناب‌ناپذير هند هستند.

iii – اصول اخلاقي و ازدواج

درمه – كودكان – ازدواج در خردسالي – هنر عشق ورزي – روسپيگري – عشق رؤيايي – ازدواج – خانواده– زن – زندگي معنوي او – حقوق او – حجاب – ساتي – بيوگي

چنانچه نظام طبقاتي در هند از ميان برود حيات اخلاقي اين كشور هم دستخوش يك رشتة دراز آشوب و بي ‌نظمي خواهد شد، زيرا در اين سرزمين قانون نامة اخلاقي تقريباً از نظام طبقاتي جدايي ناپذير است. سلوك اخلاقي همان درمه بود، يعني آن قانون زندگي كه