iii- اعتقادات

پورانه‌ها – تناسخات جهان – حلول روان – كرمه – جنبه‌هاي فلسفي آن – زندگي شر است – رهايي

اساطير پيچيده‌اي هم با اين الاهيات درهم پيچيده آميخته است كه هم خرافي است و هم عميق. چون وداها در همان زباني كه به آن نوشته شده بودند مردند، و مابعدالطبيعة مكاتب برهمني هم از دسترس فهم مردم دور بود، از اين رو وياسه و ديگران، در طي يك دوران هزارساله (از 500 ق‌م‌ تا 500 ميلادي) هجده پورانه،‌يا داستانهاي كهن، در 000،400 بيت، ساختند و حقيقت كامل را دربارة آفرينش جهان، شكوفايي و زوال ادواري آن، شجره‌نامة خدايان، و تاريخ عصر پهلواني را براي عامة مردم بتفصيل شرح دادند. در اين كتابها هيچ تظاهري به شكل ادبي، نظم منطقي، يا رعايت اعتدال در عدد و رقم نشده است؛ ] مثلا[ اصرار داشتند كه دو عاشق و معشوق، يعني اوروشي و پوروروس، 61000 سال خوش و خرم زيستند. ولي از آنجا كه زبان اين آثار قابل فهم، تمثيلاتشان جذاب، و تعليمشان با درست پنداري ديني همساز بود، لاجرم، به صورت دومين كتاب آيين هندو و انبان بزرگ خرافات، اسطوره‌ها، و حتي فلسفه‌اش درآمدند. مثلا در ويشنو پورانه مسئلة موهوم بودن تكثر و اصالت وحدت و يگانگي كل حيات را مي‌يابيم كه، در حقيقت، قديميترين زمينة انديشه هندوست، كه اين زمينه گردش رجعي داشته است:

پس از هزار سال ريبو

به شهر نيداگه آمد كه دانش بيشتري بدو سپارد.

او را هم بدانگاه كه شاه مي‌خواست با خيل طويل ملازمانش وارد شود،

در بيرون شهر ديد، كه در كناري ايستاده

و از جمع كنار گرفته،

گردنش از روزه خشكيده، از جنگل با سوخت و علف بازمي‌گشت.

ريبو چون او را ديد به نزدش رفت و سلام كرد و گفت:

«اي برهمن، چرا اين جا تنها ايستاده‌اي؟»

نيداگه گفت: «جمعيت را بنگر كه پيرامون شاه فشار مي‌آورد،

شاه اكنون دارد وارد شهر مي‌شود. به اين دليل تنها در كناري ايستاده‌ام.»

ريبو گفت: «از اينان كدام يك شاه است؟

و آن ديگران كيانند؟

به من بگو. زيرا گويا تو مي‌داني.»

نيداگه گفت:«آن كه برپيلي دمان نشسته است

و چون قلة كوه سربرافراشته،

او شاه است و ديگران هم ملازمان او.»