شعرگيرا، و توصيف همدلانة زيبايي و زشتي طبيعت. دربارة انواع ملي هنر نمي‌توان بحثي كرد؛ آنچه ما درك مي‌كنيم يا از ديدگاه تنگ نظرانة خويش است، يا از مفاد ترجمه‌هايي كه به منزلة رؤيت از پشت «شيشة كبود» است. همين بس كه گوته، كه بيش از همة اروپاييان توانايي آن را داشت كه از سد و بندهاي بومي و محلي فراتر رود، خواندن شاكونتالا را از تجربيات ژرف زندگاني خويش دانسته است، و دربارة‌آن از سرسپاس و حقگزاري چنين مي‌نويسد:

آيا تو شكوفه‌هاي نو بهاران و ميوه‌هاي خزان را مي‌خواهي؟

و تمامي آنچه را كه جان از او افسون شود، به وجد آيد، بپرورد، و قوت دهد مي‌خواهي؟

آيا مي‌خواهي تا خود زمين و آسمان را به هم آميزم و در يك لفظ تركيب كنم؟

كافي است نام تو را ببرم اي شاكونتالا. و در دم همه چيز گفته شده.

v- نثر و نظم

وحدت آن دو در هند – فابلها - تاريخ - افسانه‌ها – شاعران كوچكتر – ظهور ادبيات محلي - «چندي داس» - «تولسي داس» - شاعران جنوب – كبير

در ادبيات هند، نثر پديده‌اي است كاملا متأخر، و شايد بشود چنين تعبير كرد كه نثر، تباهي بيگانه‌اي است كه از تماس با اروپاييان پيدا شده است. براي روح هندي، كه طبعاً شاعر مزاج است، هر چيزي كه درخور نوشتن بود، مضموني شاعرانه داشت، و نيز صورتي شاعرانه مي‌طلبيد. چون معتقد بود كه ادبيات را بايد با آواي بلند خواند، و مي‌دانست كه اگر اثرش به طريقي منتشر شود و دوام يابد، از راه سينه به سينه خواهد بود، نه از طريق نشر نوشته، از اين رو، براي ساخته‌هايش يك قالب موزون و موجز انتخاب كرد تا آسانتر بشود آن را نقل كرد و به خاطر سپرد. در نتيجه، سراسر ادبيات هند منظوم است: رسالات علمي، طبي، حقوقي، و هنري اغلب به شكل موزون، يا مقفي، يا به هر دو شكل، عرضه شده است؛ حتي دستورهاي زبان و فرهنگهاي لغت را هم به نظم درآورده‌اند. فابل و تاريخ، كه در غرب به نثر نوشته مي‌شود، در هند قالب شعري به خود گرفته است.

ادبيات هندي، خصوصاً از نظر فابلها، غني است؛ در واقع بيشتر فابلهايي كه، نظير پولي