موزه صبا

موزه صبا

موزه صبا یکی از موزه‌هایی است که با محوریت افراد، شناخته‌ می‌شود. این موزه که در استان تهران واقع شده، همانطور که از نام آن پیداست متعلق به «ابولحسن صبا» موسیقی‌دان به نام ایرانی است. این موزه در سال  ۱۳۵۳ بنا به وصیت  مرحوم ابولحسن صبا توسط دانشکده هنرهای زیبا تهران تبدیل به موزه شد. مکان فعلی موزه در  میدان بهارستان، خیابان ظهیرالاسلام، کوچه صبا قرار دارد. این موزه در حال حاضر تحت سرپرستی دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

ابولحسن صبا کیست؟

ابولحسن صبا فرزند ابولقاسم خان کمال السلطنه از خاندان هنری زاده شد. پدربزرگش محمود خان صبا ملک الشعرای دربار فتح علی شاه قاجار بود. ابولحسن صبا بعدها نام جدش را به عنوان نام هنری انتخاب کرد. او از شش سالگی موسیقی را آغاز کرد. او سپس به مدرسه عالی موسیقبب رفت که در آن زمان توسط علی نقی وزیری افتتاح شده‌بود.

مطالب مرتبط

موزه وزیری

باغ موزه قصر تهران

صبا بعدها در موسیقی بسیار پیشرفت کرد و حتی توانست سبک جدیدی در نواختن ویولن ایجاد کند. او سپس به دستور استادش وزیری، مدرسه موسیقی در رشت بنیاد نهاد و به جمع‌آوری موسیقی محلی احتمام ورزید. حاصل تلاش چندین ساله او در موسیقی و ثبت موسیقی اصیل ایرانی، شاگردان به‌نامی چون رحمت الله بدیعی، ملکه برومند و امیر همایون خرم بود.

موزه صبا چگونه است؟

موزه صبا اساسا منزل خود استاد است و بر طبق معیارهای موزه‌های مربوط به اشخاص معروف، لوازم مربوط به ایشان در آن نگهداری می‌شود. در این موزه علاوه بر لوازم شخصی استاد حسن صبا، نت‌های موسیقی او و شاگردانش نیز به چشم می‌خورد. بخشی از موزه نیز به مکاتبات شخصی او اختصاص یافته است. علاوه بر این یادگارهایی از همسر استاد صبا با نام اسفندیاری کوه‌نور، دختر عموی نیما یوشیج نیز موجود است که شامل، هنرهای دستی، عروسک‌هایی با  لباس‌های سنتی و … است. خانم صبا اولین کسی بود که قوانین تهیه صنایع دستی را مدون کرد.

بازدید از این موزه برای اهالی موسیقی و علاقه‌مندان به آن از نظر بررسی سازها و اطلاع‌یابی از آنها بسیار مهم است. بیشتر ایام سال موزه خلوت است اما از روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ الی ۱۴ باز می‌باشد.

کلام آخر

موزه صبا از نظر کمّی ‌با دیگر مجموعه‌های مشابه قابل مقایسه نیست. این موزه در مجموع ۲۳۰ متر مربع است؛ هرچند این مقیاس از ارزش‌های موزه نمی‌کاهد. اما نکته‌ای که موزه صبا را از نمونه‌های مشابه متمایز می‌سازد، این است که موزه صبا برای اهالی و دوستداران موسیقی ساخته شده است. از طرف دیگر، تنها موزه‌ای است که درباره سازها اطلاعات جامع و کاملی به بازدیدکنندگان می‌دهد.

استادان موسیقی، متفق‌القول درباره ابوالحسن‌خان صبا بر این باورند که او مهم‌ترین کار در زمینه موسیقی را انجام داد و آن ایجاد پلی میان زمان قدیم و جدید بوده است. صبا اکثر استادان قدیمی‌ را دیده و از ۵ سالگی به واسطه شرایط خانواده که همگی هنرمند و هنردوست بوده‌اند، از محضر استادان بزرگ موسیقی بهره‌مند شده بود.

از سوی دیگر صبا شاگرد کمال‌الملک و از نزدیک‌ترین دوستان ایرج میرزا، شهریار و استاد حسین بهزاد بود و صرف‌نظر از مهارت در وادی موسیقی، دستی هم در هنرهایی چون شاعری، مجسمه‌سازی، نقاشی و خطاطی داشت. تعداد شاگردانی که از رهگذر مکتب صبا به جامعه موسیقی ورود پیدا کردند و هریک امروز برای خود صاحب آوازه‌ای هستند، بسیار است که از میان آنان می‌توان به مهدی خالدی، حبیب‌الله بدیعی، همایون خرم، حسین دهلوی، فرهاد فخرالدینی و… اشاره کرد. شاگردانی که بعدها استادان بزرگی شدند و هریک اصول و مبانی مکتب صبا را به شاگردانشان منتقل کردند.