خانه ذوالفقاری در زنجان
موزه خانه ذوالفقاری در زنجان
شهر زنجان دارای آثار تاریخی زیادی است، که برای آشنایی با تاریخ ایران و فرهنگ مردم بسیار توصیه می‌شود. یکی از جاذبه های دیدنی این شهر خانه ذوالفقاری بوده که گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. این موزه دارای آثار تاریخی غنی از این مرز و بوم است. در ادامه با ما همراه باشید تا این موزه دیدنی را به شما معرفی کنیم.
معرفی موزه خانه ذوالفقاری در زنجان
قدمت این موزه به دوران قاجار باز می‌گردد، که واقع در خیابان طالقانی زنجان است. این اثر که جز آثار ملی ایران محسوب می‌شود، در سال ۱۳۷۵ به ثبت رسید. این مکان خانه مسکونی و اداری حاکم زنجان بوده است، که از چندین بخش تشکیل شده است. فقط یک بخش ازاین موزه در حال حاضر به جای مانده که نام آن عمارت محمود خان ذوالفقاری است. در گذشته های شهر زنجان این محل شهر، محل زندگی اعیانی ها بوده و ساخت آن به صورت خانه خیوی، خانه وزیری و عمارت دارایی بوده است. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا بیشتر با این موزه آشنا شوید.
معماری موزه
این خانه به علت اینکه بعد از انقلاب به دست یکی از نهاد های انقلابی سپرده شد و از آن مراقبت زیادی نمی‌شد متروکه شده است. معماری این موزه دارای بافتی کهن است، که به معماری آن به دوران قاجار باز می‌گردد. پوشش این مجموعه شیروانی بوده و بالای آن نورگیر جذابی وجود دارد که به کلاه فرهنگی مشهور است. سبک ساخت و ساز این خانه بهره گرفته شده از بناهای گوتیک اروپایی است. جدیدا این خانه به موزه سه مرد نمکی تبدیل شده است. سه جسد از چهار جسدی که در موزه رختشویخانه زنجان قرار داشت به موزه خانه ذوافقاری انتقال پیدا کرد. در موزه ملی ایران سر و پای یکی دیگر از مردان نمکی به چشم می‌خورد.
پیشینه موزه ذوالفقاری
این بنا در یکی از محلات قدیمی شهر زنجان به نام موسوم به محله «دالان آلتی» در ضلع شمالی سبزه میدان و مسجد جامع قرار دارد. این بنا ساختمان مسکونی و اداری حکمران زنجان بوده و از مجموعه بناهای اندرونی و بیرونی و بخش‌های مختلفی تشکیل یافته بود. از این مجموعه در حال حاضر فقط عمارت بیرونی باقی‌مانده که به نام «عمارت محمود خان ذوالفقاری» معروف است.
بنا به روایاتی این خانه توسط سردار اسعدالدوله (پدر محمود خان) دراواخر حکومت قاجار بنا گردیده و پس از وی محمودخان در آن اقامت داشته‌است. در گذشته این بخش از شهر زنجان محله اعیان‌نشین بوده و مجموعه بناهایی در سبک و الگویی همسان همچون خانه وزیری، خانه خدیوی، عمارت دارایی و… در این محل ساخته شده بود.
بعد از انقلاب، عمارت ذوالفقاری مدت‌ها دراختیار یکی از نهادهای انقلابی بود و تا ثبت این بنا در فهرست آثار ملی کشور به دلیل متروک ماندن و عدم مراقبت‌های لازم آسیب فراوانی دید. در جریان توسعه و تعریض خیابان طالقانی دیوار و سردر ورودی بنا به‌طور کامل تخریب گردید. در سال‌های اخیر نیز با اجرای طرح‌های عمران شهری، آسیب زیادی به بنا وارد آمده‌است.
از جمله با احداث خیابان زینبیه و عبور آن از داخل حیاط عمارت، قسمتی از عرصهٔ بنا از بین رفت و بخش عمده دیگر به پارک تبدیل شد. در سال ۱۳۷۹ میراث فرهنگی استان زنجان تصمیم به حفاظت و مرمت عمارت ذوالفقاری گرفت و در این راستا بنای مذکور در چندین مرحله مرمت و بازسازی گردید. با انتقال مجموعه آثار بدست آمده از معدن نمک چهر آباد در سال ۱۳۸۶ موزه موقت مومیایی‌ها در این مکان به وجود آمد و در سال ۱۳۸۸ اولین موزه باستانشناسی استان زنجان در عمارت ذوالفقاری افتتاح گردید.
