مستند علف Grass

اطلاعات فیلم:
Grass: A Nation’s Battle for Life

علف: نبرد یک ملت برای زندگی

عَلَف یا علف: نبرد یک ملت برای زندگی، (به انگلیسی: Grass: A Nation’s Battle for Life) فیلمی صامت و سیاه‌سفید محصول ۱۹۲۵ (۱۳۰۴) در ایالات متحده آمریکا است، که از نخستین فیلم‌های مردم‌ نگارانه به‌ شمار می‌آید. این فیلم که توسط مریان کوپر و ارنست بی. شودزاک کارگردانی شده، به کوچ طایفه بابااحمدی (بختیاری‌ها بامدی گویند) از طوایف ایل بختیاری می‌پردازد و دوربین همراه با عشایر بختیاری از گذرگاه‌ها و ارتفاعات سخت‌گذر عبور کرده، تا از سردسیر، در استان چهارمحال و بختیاری، برای دستیابی به چراگاه، به گرمسیر این طایفه، در استان خوزستان، منتقل شوند.

فیلم ۷۱ دقیقه‌ای علف، برای نخستین بار در تاریخ ۲۰ مارس ۱۹۲۵ توسط پارامونت پیکچرز تولید شد و مریان کوپر و ارنست بی. شدسک نیز تهیه‌کنندگان علف محسوب می‌شدند.

مستند «علف» ماجرای کوچ قوم بختیاری ست، تصویری از مردمانی که بدون کمترین امکانات در جستجوی «علف» از رشته‌کوه زاگرس، صخره و کوه عبور می‌کردند و به دل رود خروشان کارون می‌زدند تا به منطقه‌ای برسند که امروز به آن «کهگیلویه و بویر احمد» می‌گوییم.

مستند علف اثر حماسی است که نبرد یک ملت برای زندگی را به تصویر کشیده و تنها سندی است که ما را با ویژگی‌های ایل بختیاری، مسیر کوچ و زندگی سخت آن‌ها در ۱۰۰ سال گذشته، آشنا می‌کند.

موضوع: حیدرخان و فرزند ۹ ساله‌اش، لطفعلی که لطفی نامیده می‌شود به همراه ۵۰ هزار زن و مرد و کودک به همراه نیم میلیون بز، اسب، گوسفند و گاو از رودخانه‌های خروشان و کوه‌های پوشیده از برف عبور می‌کنند.

عبور افراد ایل و گذراندن گله‌ها از رودخانه کارون که شش روز به طول می انجامد، یکی از جذاب‌ترین صحنه‌های فیلم است. این فیلم بدون هیچ پژوهش مردم‌شناسانه‌ای تهیه شده‌است. سخن معروفی دربارهٔ این فیلم وجود دارد که سازندگان آن حتی نمی‌دانستند، از کوچی فیلم می‌سازند، که هر ساله و به صورت متناوب صورت می‌پذیرد.

شهاب‌الدین عادل معتقد است همین عدم اشراف بر موضوع پژوهشی‌ای که در علف مطرح است، در سایر فیلم‌های مردم‌شناختی دربارهٔ ایلات ایران که بعدها ساخته شد نیز مشهود است. آنچنانکه در ابتدای فیلم، تصویر نامه‌ای ظاهر می‌شود از امیر جنگ ایل بختیاری که رابرت ایمبری، کنسول‌یار آمریکا نیز آن را تأیید کرده‌است. متن این تأییدیه بدین قرار است:

مریان کوپر، ارنست شودساک و مارگرت هریسون اول مسافری هستند که از زردکوه بختیاری عبور کرده‌اند و اول اشخاصی می‌باشند که چهل و شش روز در این راه همراه ایل بختیاری مسافرت نموده‌اند. از چونگاری تا دره چهارمحال بختیاری.

موفقیت و استقبال جهانی از علف، کوپر را بر آن داشت که فیلم دیگری دربارهٔ بختیاری‌ها بسازد. این‌بار اما دستیارش را برای این مقصود فرستاد. چند روزی فیلم‌برداری انجام شد، اما نهایتاً نیمه‌کاره ماند.

ظاهراً آن‌ها این بار قصد داشتند تا مرکز توجه‌شان را به یک خانواده متمرکز کنند. چیزی که موفق به انجام آن نشدند.
فیلم علف به سبب حس همدلی‌اش با مردم ایل و شخص حیدرخان و ناهمخوانی‌اش با سیاست‌های رضاشاه که مسألۀ خلع سلاح قبایل و عشایر را پیگیرانه دنبال می‌کرد، در آن سال‌ها در ایران اجازۀ نمایش نگرفت و ۴۲ سال بعد، در سال ۱۳۴۶ در فیلمخانه ملی ایران به نمایش درآمد. هنوز نام این فیلم جزو فیلم‌های مطرح مستند و مردم‌نگارانه است.

کارگردان: Richard Carver – Terry Ramsaye
محصول سال: ۱۹۲۵
کشور: USA
محصول شرکت: Famous Players-Lasky Corporation
سبک: مستند