شب یلدا در شهرهای مختلف ایران چگونه برگزار می‌شود؟

شب یلدا چیست؟

در فرهنگ ایران و برخی از کشورها، شب آخر پاییز و ابتدای زمستان گرامی داشته می‌شود و جشن گرمی طی آن برگزار خواهد شد. این شب که طولانی ترین شب سال است، یلدا نام گرفته است.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

شب یلدا در گیلان

مردم گیلان مشابه سایر مردمان شهرهای مختلف در این شب زیبا، انواع خوراکی‌ها را مصرف می‌کنند. مردم این استان از انواع میوه‌ها مانند هندوانه، ازگیل، کونوس، پرتقال، گلابی، لیمو و خوج استفاده می‌کنند. یکی از مهم ترین الزامات در شب یلدا خوردن هندوانه است زیرا مردم این استان معتقدند در صورتی که هر فرد در شب یلدا هندوانه بخورد، در طول تابستان هرگز تشنه نخواهد شد و در زمستان سرما به او آسیب نخواهد رساند. جوانان گیلانی که در سن ازدواج هستند فال پوست هندوانه می‌گیرند. برای انجام این کار آنان هندوانه را از طول به ۴ قسمت تقسیم کرده و آن را به پشت سر خود می‌اندازند. اگر دو قاچ سفید و دو قاچ سبز باشد، به معنی حد وسط برای نیت کار آنهاست. اگر سه قاچ سفید و یک قاچ سبز باشد، فال بد است و اگر هر چهار قاچ سفید باشد، فال بسیار بد است و اگر هر چهار قاچ سبز باشد، فال بسیار خوب است.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

خراسان جنوبی

یکی از آیین‌های ویژه شب یلدا در استان خراسان جنوبی برگزاری مراسم “کف زدن” است. در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به “بیخ” مشهور است، در آب خیسانده و پس از چند بار جوشاندن، در ظرف بزرگ سفالی به نام “تغار” می‌ریزند. مردان و جوانان فامیل با دسته‌ای از چوب‌های نازک درخت انار به نام “دسته گز” مایع مزبور را آنقدر هم می‌زنند تا به صورت کف درآید و این کار باید در محیط سرد صورت گیرد تا مایع مزبور کف کند. کف آماده شده با مخلوط کردن شیره شکر آماده خوردن شده و پس از تزیین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان برده می‌شود. در این میان گروهی از جوانان قبل از شیرین کردن کف‌ها با پرتاب آن به سوی همدیگر و مالیدن کف به سر و صورت یکدیگر شادی و نشاط را به جمع مهمانان می‌افزایند.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

استان اصفهان

اما در استان اصفهان نیز از قدیم‌الایام آیین‌های ویژه‌ای وجود داشته که کم و بیش هنوز هم ادامه دارد.به باور اصفهانی‌های قدیم، زمستان به دو بخش “چله” و “چله‌کوچیکه” تقسیم می‌شد که موعد چله از اول دیماه تا ‪ ۱۰بهمن بود اما “چله کوچیکه” از دهم بهمن آغاز می‌شد و تا سی بهمن ادامه داشت. البته آیین برگزاری شب چله در اصفهان به دو نام “چله زری” (ماده) و”عمو چله”(نر) تقسیم می‌شود زیرا از گذشته تاکنون همه موجودات و اشیاء را بر اساس جنس مذکر و مونث تقسیم می‌کردند. اصفهانی‌ها دوشب را به عنوان شب چله برپا می‌کردند و آیین‌های مخصوص به این شب را به جا می‌آوردند. آیین شب چله در شهر اصفهان خانوادگی برگزار می‌شده است و خانواده‌های اصفهانی با پهن کردن سفره‌یی با عنوان “سفره شب چله”، این شب را گرامی می‌داشتند.

هندوانه به‌عنوان نمادی کروی که برونش سبز و درونش قرمز است و سمبل خورشید محسوب می‌شود، به‌ عنوان مهمترین میوه بر سر سفره چله قرار می‌گیرد. از دیگر بخشهای این آیین در اصفهان قدیم پهن کردن تمام البسه و رخت خوابها در هوای آزاد بویژه در مقابل خورشید با هدف خوش آمدگویی به “عمو چله” و “چله زری” بوده است.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

استان کرمانشاه

در استان کرمانشاه نیز که از شهرهای باستانی و کهن ایران زمین است، شب یلدا از جایگاه ویژه‌ای در میان مردم برخوردار است و همواره با مراسم زیبا و با شکوهی همراه است. مردم استان کرمانشاه براساس آیینی کهن در این شب بیدار می‌مانند تا با شعر خواندن، قصه گفتن، فال حافظ گرفتن و آجیل خوردن با مادر جهان در زادن خورشید همراهی و همدردی کنند. میوه‌هایی نیز دراین شب خورده می‌شود که به گونه‌ای نمادی از خورشید است مانند هندوانه سرخ، انار سرخ، سیب سرخ و یا لیموی زرد، قصه‌هایی از عشق جاودانه شیرین و فرهاد، رستم و سهراب، حکایت حسین کرد شبستری و خواندن اشعار زیبا و دلنشین شامی کرمانشاهی در گذشته نقل مجالس شب یلدا در کرمانشاه بود.

آن روزها افراد فامیل بنا بر رسمی دیرینه به خانه بزرگترین فرد فامیل که معمولا پدر بزرگ و مادر بزرگ بودند می‌رفتند و با تکاندن برفهای زمستان از لباس هایشان در گرمای آرامش بخش کرسی فرو می‌رفتند. افراد فامیل بر سر یک سفره باهم شام می‌خوردند و بر روی سفره مخصوص این شب خوردنیهای متنوعی چیده می‌شد.خوردنی‌هایی از قبیل آجیل، راحت الحلقوم، مشکل‌گشا، شیرینی محلی دست پخت مادر بزرگها به خصوص نان شیرینی معروف “نان پنجره‌ای، کاک و نان برنجی”، و میوه‌هایی چون انار، سیب و هندوانه که نگین این سفره بود. یکی از آداب زیبایی که شب یلدا در استان کرمانشاه وجود دارد گرفتن فال حافظ است که مردم با اعتقادات خاص خود رهنمودهایش را چراغ راه مشکلات خود در زندگی قرار می‌دهند.همچنین دختران دم بخت با این کار از باز شدن بخت خود در آن سال خبری می‌گرفتند.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

استان زاهدان

مردم استان زاهدان نیز براساس یک سنت دیرینه در شب یلدا در خانه بزرگ قوم خویش گردهم می‌آیند و به قصه‌هایی که پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها برایشان نقل می‌کنند گوش می‌دهند.  برگزاری جشن‌ها و نشست‌های خانوادگی همراه‌باگروهی از اعتقادات اسطوره‌ای، شبی خاطره‌انگیز را برای خانواده‌های زاهدانی به‌ خصوص کودکان ونوجوانان فراهم می‌کند. گفتن قصه، گرفتن فال حافظ، بازی‌های دسته‌جمعی نظیر گل یا پوچ و بیان لطیفه و خاطره را از سرگرمی‌های شب یلدا در این منطقه عنوان کرد.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

استان آذربایجان شرقی

استان آذربایجان‌شرقی نیز به عنوان یکی از خطه‌های زرخیز ایران زمین برای زنده نگه داشتن این شب بیادماندنی برای خود آداب و رسوم ویژه‌ای دارند که به پاره‌ای از آنان اشاره می‌شود. اکثر مردم آذربایجان در شب یلدا “چیلله قارپیزی” (هندوانه چله) می‌خورند و معتقدند باخوردن هندوانه، لرز و سوز سرما به تنشان تاثیر نداشته و اصلا سرمای زمستان را حس نمی‌کنند.در بیشتر شهرها و روستاهای آذربایجان شرقی رسم بر این است که کسانی که نامزد هستند در دوران نامزدی در این شب برای نامزدهای خود “خوانچه ” طبق می‌فرستند و اقوام در هر چه بهتر بودن این خوانچه‌ها کمک می‌کنند. محتویات خوانچه‌ها عبارتند از شیرینی، پرتقال، سیب، انار، هندوانه، آیینه و پارچه که با پولک و تور تزیین می‌شود.

هنگام غروب، زنان فامیل هدایایی به رسم یاری به منزل داماد آورده و به جشن و پایکوبی می‌پردازند.سپس طبق‌های آماده را بر سر افرادی که معین شده قرار داده و روانه خانه عروس می‌کنند و مادر عروس پس از تحویل طبق‌ها، هدایای مانند پول، شیرینی، جوراب و دستمال به آنها می‌دهد. فردای این شب مادر دختر تمام طبق‌ها را در اتاق میهمان چیده و از زنان فامیل برای صرف میوه و شیرینی دعوت می‌کند. همچنین علاوه بر فرستادن سهم چله برای نوعروس، در نخستین سال ازدواج زوج های تبریزی، پدر عروس قبل از غروب آفتاب سهم دختر و دامادش را که شامل هندوانه، میوه، آجیل، شیرینی، یک قواره پیراهنی باکفش و چادری روانه منزل آنها می‌کند.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

استان مرکزی

اما آیین شب یلدا در استان مرکزی از دیرباز در سه شب متوالی باعناوین شب “چله‌بزرگه”، “چله وسطی” و “چله‌کوچیکه” برگزار می‌شده و خویشان و دوستان سفره‌ای از مهر را می‌گشودند و از هر دری سخنی می‌گفتند. یکی ‌از آیین‌های ویژه یلدا، در استان مرکزی دیدار و بزرگان و سالخوردگان فامیل بوده‌است.

در شب‌های چله افراد فامیل در همایشی صمیمی دور کرسی چوبی جمع می‌شدند و به قصه‌های بزرگترها گوش می‌دادند. زنان و دختران روستایی در گرگ و میش شب‌های چله در تکاپو و هیجانی خاص ملزومات غذا و تنقلات ویژه این شب را مهیا می‌کردند وبرای گذران ساعات خوش در کنار فامیل لحظه شماری می‌کردند. آنان درسینی‌های قدیمی مسی درفضای دوده‌گرفته آشپزخانه‌های قدیمی، انواع میوه و تنقلات به ویژه هندوانه، انگور، تخمه و نخودچی کشمش، و خرما را مهیا می‌کردند.

در این شب استثنایی پس از صرف شام و خواندن دعای شکر درپای سفره، همگان در کنار هم، از شادی‌ها و غم‌ها، موفقیت‌ها، اعتقادات، امیدها و بیم‌هاشان می‌گفتند.
بزرگترها و ریش سفیدان فامیل در این شب علاوه بر خواندن اشعار حافظ، سعدی و فردوسی خاطرات و داستان‌های کهن ایران زمین را برای اعضای خانواده نقل می‌کردند.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

استان قزوین

مردم استان قزوین نیز همچون دیگر هموطنان ایرانی، این آیین کهن را با رفتن به خانه بزرگ‌ترها می‌گذرانند. به عقیده بزرگ‌ترها آوردن میوه‌های مختلف خشک و تر و میوه‌های سرخ فام که به “شب چره” معروف است، همراه با خوراکی‌های دیگر شگون داشته و زمستان پر برکتی را نوید می‌دهد. در بعضی مواقع که مادر بزرگ‌ها در آوردن تنقلات تاخیر می‌کنند کوچکترها شعر “هر که نیارد شب چره – انبارش موش بچره” سر می‌دهند، که مادربزرگ در آوردن “شب چره” تعجیل می‌کند.

در این شب اغلب مردم قزوین با خوردن سبزی پلو با ماهی‌دودی و سپس هندوانه، انار، انواع تنقلات از جمله کشمش، گردو، تخمه، آجیل مشگل‌کشا و انجیر خشک، شب نشینی خود را به اولین صبح زمستانی گره می‌زنند. به عقیده مادر بزرگ‌های قزوینی اگر دراین شب ننه سرما گریه کند باران می‌بارد، اگر پنبه‌های لحاف بیرون بریزد برف می‌آید و اگر گردنبند مراوریدش پاره شود تگرگ می‌آید. یکی دیگر از آداب و رسوم “شب یلدا” فرستادن “خونچه چله” از سوی داماد به عنوان هدیه زمستانی برای عروس است. در این خونچه برای عروس پارچه، جواهر، کله‌قند و هفت نوع میوه مثل گلابی هندوانه، خربزه، سیب، به با تزئینات خاصی فرستاده می‌شود.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

شب یلدا در مازندران

در مازندران شب یلدا بسیار با اهمیت و گرامی داشته می شود. در این شب همه مردم به خانه پدر بزرگها و مادر بزرگها رفته و ضمن دور هم نشینی و خواندن فال حافظ و فردوسی خوانی به خوردن تنقلات و میوه جات خصوصا” انار و هندوانه و ازگیل می پردازند و با خوردن و نوشیدن و شنیدن صحبتها و داستان های بزرگترها شب را به صبح می رسانند و معتقدند که صبح بعد از یلدا روز پیروزی خورشید بر سیاهی و تاریکیها است.

عکس شب یلدا %d8%b4%d8%a8-%db%8c%d9%84%d8%af%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a8%d8%b1%da%af Tarikhema.org

 

 

عضویت
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد درون خطی
دیدن تمامی دیدگاه ها