تمدن خاتوشا/ پایتخت امپراتوری هیتی
خاتوشا نام شهری است که تاریخ آن به ۱۱۸۰ تا ۱۶۰۰ قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد و امپراتوری هیتی در این منطقه ایجاد شده و گسترش یافته است. گفتنی است که شهر مذکور در میان شام و بین‌النهرین واقع شده است. پایتخت امپراتوری هیتی شهر خاتوشا بود و موقعیت آن در حال حاضر نزدیک به دریای سیاه و منطقه بوگازکالا (Bogazkale) است. از ویژگی‌های این آثار تاریخی ترکیه می‌توان به ستون‌های سنگی اشاره کرد که از زمین بیرون آمده‌اند و توسط تعدادی دیوار محافظت می‌شوند.
در این منطقه می‌توان دروازه‌های سنگی را مشاهده کرد که به‌صورتی استادانه ساخته شده‌اند. قدم زدن در این شهر می‌تواند برای گردشگران بسیار جالب باشد و الهام‌بخش قدرتی خواهد بود که اکنون تنها در چند قطعه سنگ خلاصه شده است. بخشی از اشیای یافت شده در این ناحیه تا سال ۱۹۳۴ داخل موزه پرگامون آلمان نگهداری شده و قطعه‌ای که مجسمه ابولهول نامیده می‌شود، به موزه استانبول انتقال داده شده است. البته بعد از مذاکرات فشرده دولت توانست اشیا باقیمانده را نیز وارد کشور کرده و به موزه بوغازکوی در بیرون خرابه‌های خاتوشا منتقل کند.
خاتوشا (هاتوسا، هاتوساس، هاتوشاش، هاتوشا، خاتوشاش، کاتوشا، کاتوشاش، کاتوسا، کاتوساس) پایتخت امپراتوری هیتی بود. در نزدیکی بغاز کوی که امروزه بغاز قلعهنامیده می‌شود جای گرفته بود (۴۰°۰۱′۱۱″N، ۳۴°۳۶′۵۵″E)، مرکز بخشی در استان چروم، ترکیه، است. جایی بوده در خَم رود کیزیل (ماراشانتیا در منابع هیتیان و هالیس در روزگار باستان) نزدیک به ۱۴۵ کیلومتری (۹۰ مایلی) شمال شرقی آنکارا.
خاتوشا در میان نُه سایت ترکیه است که به تازگی در سایت‌های میراث جهانی یونسکو فهرست شده‌اند.
این ها همه تمدن های ایرانی کوردی بودن ولی افسوس که ما به تاریخمون اهمیت نمیدیم شیر یه نماد ایرانی که همه تمدن های ایرانی مثل ماد هخامنشایان ساسانیان و … از اون استفاده کردن که متسفانه همین چند وقت پیش دولت ترکیه مجسمه شیر های سنگی در عفرین که مربوطه به تمدن هیتی ها بود بمباران و نابود کرد