کوه های مریخی سیستان، چابهار
معرفی
کوههای مینیاتوری چابهار یا کوههای مریخی چابهار رشته کوهی هستند با ساختار و شکل ویژه و حدودا از ۳۵ کیلومتری خاور چابهار آغاز می‌شوند و دهها کیلومتر به سمت شرق امتداد می‌یابند.کوه‌هایی در فاصله ۴۰ تا ۵۰ کیلومتری شهر چابهار، در مسیر گواتِر در سمت چپ جاده قرار دارند. به دلیل نوع و وضعیت فرسایش و گونهٔ رسوبی خاص، اشکالی شبیه به ناهمواری‌های سطح مریخ دارد. این کوهها که شبیه به کوههای مریخی هستند و کمتر در جهان کوهی به این شکل وجود دارد بدبوم نامیده می‌شوند که عبارتند از زمینها و بلندی‌هایی که در برابر فرسایش بدین شکل درآمده‌اند. رسوبات آهکی بقایای بدن جانداران دریایی (سخت‌پوستان و ماهی‌ها) به همراه ماسه و خاک رس، مواد اصلی تشکیل‌دهندهٔ رسوبات این کوهها است.
این کوه ها از منحصر به فردترین کوه های ایران است و منظره اعجاب برانگیز و چشم نواز آنها از جمله معروفترین جاذبه های شهرستان چابهار در جنوب سیستان و بلوچستان محسوب می شود اما به دلیل معرفی نشدن کافی، کمتر مورد بازدید عموم قرار گرفته است. کوه های مریخی، مناظری از کوه های کره ماه را برای انسان تداعی می کند و جنس رسوبی آنها و هم چنین فرسایش خاص کوه ها موجب ایجاد شیارها و تراش های زیبایی شده است که گویی نقاشی ماهر آنها را به تصویر کشیده است. این کوه ها چاک چاک هستند و اشکالی نامانوس و فاقد پوشش گیاهی دارند. به خاطر همین غیرعادی بودنشان، در سال های اخیر و در میان گردشگران، به «کوه های مریخی» شهرت یافته اند و جزو نمونه های بدبوم (بدلند) و پدیده بوم شناختی ویژه ای است.
«ملک سنجرانی»، مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سیستان و بلوچستان با اشاره به این نکته که در استان ۵۷ منطقه نمونه گردشگری مصوب وجود دارد، تصریح می کند: استان پهناور سیستان و بلوچستان آثار باستانی و اکوتوریسم فراوانی دارد که کوه های مریخی یا مینیاتوری چابهار یکی از جذاب ترین این مناطق است.
وی می افزاید: امکان سنجی منطقه نمونه گردشگری کوه های مینیاتوری و جاذبه های طبیعی این منطقه به لحاظ جذب گردشگر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت و در پی آن کمپینگ گردشگری در این منطقه برای رفاه حال گردشگران ساخته شد. وی درباره مساحت و محل این مجتمع گردشگری می گوید: این مجتمع در زمینی به مساحت ۷ هکتار در بین کوه های مریخی (مینیاتوری) مشرف به سواحل دریای عمان ساخته شده است.
کوههای بدبوم یا مریخی یکی از مناظری است که به موازات ساحل از منطقهً کچو تا خلیج گواتر کشیده شده‌اند و از پدیده های ژئومورفولوژی این ناحیه هستند. کوههای مریخی چندین میلیون سال زیر آب دریای عمان قرار گرفته بودند، به این شکل که در آن زمان بعنوان بخش کوچکی از اقیانوس هند بوده و کم‌کم از زیر آب خارج شده اند.
بر اساس بررسی های موجود، بافت کوههای مینیاتوری که قدمتشان به دوره سوم زمین شناسی، یعنی به ۵- ۴ میلیون سال پیش برمیگردد، از جنس ماسه سنگ و مارن است.
برخلاف سیاره سرخ یا مریخ که به رنگ قرمز دیده می شود، رنگشان خاکستری روشن است، علاوه بر این، روی بدنه این کوهها سنگواره های مختلفی از موجوداتی مثل صدف ها و ماهی ها دیده می شود که وصف ناشدنی است.
کوه های مینیاتوری یکی از جاذبه های منحصر به فرد و بسیار زیبای منطقه چابهار است که آسمان این نقطه قابلیت رصد همزمان چهارده صور فلکی را دارد.
علت شکل گیری
فرآیندهای تکتونیکی به دلیل فرورانش پوسته عمان به زیر مکران و فرسایش آبی و بادی از جمله مهم ترین دلایل شکل گیری این کوه ها است. این کوه ها براثر فرسایش سریع به وسیله باد و باران به این شکل در آمده است و یکی از پدیده های جذاب و کم نظیر زمین شناسی به شمار می آید. این کوه ها از جنس سنگ های رسوبی با ترکیبات مارن، رس و آهک و به رنگ سفید مایل به طوسی است که در اثر فرسایش، شیارهای زیبایی بر آن ها ایجاد شده است. ارتفاع کوه های مریخی در نقاط مختلف، متفاوت است بطوری که برخی از آن ها ۵ متر و برخی دیگر بیش از ۱۰۰ متر ارتفاع دارند. نظیر این رشته کوه ها را می توان در«هزار دره» در شرق تهران که از کنگلومرا که از ماسه سنگ های کنگلومرائی و به مقدار کمی رسوبات رسی تشکیل شده است یافت. شیارها و تراش های زیبای این کوهها که فاقد هیچ گونه پوشش گیاهی هستند، منظره ای رویایی و خیال انگیز را خلق کرده است.
کوه های مریخی از نظر اقتصادی برای مردم منطقه اهمیت ویژه ای دارد بطوری که می توان از مواد اصلی سازنده آنها که به طور عمده مارن، رس و ترکیبات آهکی است در تولید سیمان و همچنین ساخت آجر استفاده کرد. هم چنین باید آنالیزهای شیمیایی و مهندسی روی این ترکیبات انجام و مشخص شود که چگونه می توان بیشتر از آنها در ساخت سیمان و آجر استفاده کرد. این منطقه باید به عنوان یک «ژئوپارک» ثبت جهانی شود زیرا ظرفیت های زیادی برای جذب گردشگر و درآمدزایی برای مردم منطقه دارد.
در جهان تنها چند کشور چنین مناظر زیبا و بکری دارندبه عنوان مثال کشور مغولستان از این جاذبه گردشگری برخوردار است و از چندی پیش به ایجاد اماکن تفریحی و سیاحتی در مجاورت این نوع کوه ها اقدام کرده است و با این اقدام خود، هر ساله پذیرای شمار زیادی از گردشگران از سراسر دنیا در این منطقه است.
منابع
- کوههای مینیاتوری چابهار – آسمونی. بازبینی در تاریخ سی‌ویکم مارس ۲۰۱۷ میلادی. پیوند پایدار (نسخه بایگانی شده دائمی)
- مجلهٔ ۲۰۰ جاذبهٔ دیدنی چابهار. (ص ۳۰)
شما که انقدر از تاریخ میدونید کاش میدونستی این کوه ها بلوچستان ن سیستان زدی کوه های مریخی سیستان