عمارت مسعودیه کجاست؟
عمارت مسعودیه کجاست؟
با توجه به این موضوع که تهران در دوره ی قاجار به عنوان پایتخت شناخته شد، اماکن دیدنی زیادی از این دوره در تهران باقی مانده است. یکی از این اماکن عمارت مسعودیه است که یک ساختمان تاریخی مربوط به دوره‌ی قاجار است. این عمارت زیبا در میدان بهارستان واقع شده است و به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسمی رسیده است. در ادامه با ما همراه باشید تا کمی بیشتر با این عمارت آشنا شویم.
تاریخچه‌ی ساخت این بنا
عمارت مسعودیه به همراه باغ نگارستان، باغ لاله‌زار و باغ سردار ایروانی اماکنی دیدنی هستند که در این محدوده وجود دارند. این بنا در عصر ناصرالدین شاه قاجار و به دستور پسرش ظل السلطان ساخته شده است. ظل السلطان شاهزاده‌ای جاه طلب بود که به عمارت‌های زیبا و ساختمان‌های فرنگی علاقه‌مند بود. او که البته هیچ وقت به سلطنت نرسید، به دستور پدرش ناصرالدین شاه در اصفهان حاکم محلی بود و از او در شهرهای دیگری هم بناهایی به جا مانده است.
بنای عمارت مسعودیه در حالی اصالت ایرانی خود و خصوصیات باغ‌های ایرانی را حفظ کرده است که با نقش‌مایه‌ها و عناصری از معماری فرنگی نیز مزین شده است. نام این عمارت برگرفته از نام مسعود میرزا (ظل السلطان) به مسعودیه شهرت یافته است. معمار اصلی این بنا استاد شعبان معمار باشی می‌باشد و البته چند تن از معماران دیگر آن زمان هم در ساخت بنا نظرات و تاثیراتی داشته‌اند.
معماری عمارت مسعودیه
محل محوطه‌ای که مجموعه در آن ساخته شده است، مساحت ۱۵۶۰۰ متر مربع دارد و به صورت زمین کشیده‌ای در جهت شمال شرقی، جنوب غربی قرار دارد. البته این زمین در واقع به شکل ذوزنقه است اما این چیزی نیست که از نگاه اول درون بنا حس شود و در حقیقت به شکل یک زمین مستطیلی به نظر می‌رسد.
در این بنا، هنر معماران به خوبی آشکار است. علاوه بر معمار اصلی بنا که استاد شعبان معمار باشی است، استادان معمار دیگری نیز در طراحی و ساخت بنا مشارکت داشته‌اند. به علاوه از کاشی پزان و گچبرهای ماهر و نقاشان چیره دستی در طراحی داخل و خارجی ساختمان عمارت استفاده به عمل آمده است. بعضی از تزیینات به کار رفته در ساخت بنا عبارت‌اند از: گچبری، کاشی کاری، خطاطی و نقاشی دیواری. همه‌ی این موارد با سایر بناهای دوره‌ی قاجاریه از هم‌خوانی و نوعی هماهنگی برخوردار است و مشابه همان طرح و نقش‌هایی هستند که در بناهای مشهورتر این دوره هم دیده می‌شود.
این بنا در واقع از بخش‌های متعددی ساخته شده است که در دوره‌های زمانی مختلف وقتی عمارت کاربردهای گوناگونی داشته است، مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در همان زمان هم تک تک این اتاق‌ها و دالان‌ها دارای نام مخصوص به خود بوده‌اند. با این حال اگر ما بخواهیم تمامی قسمت‌ها و اتاقک‌ها و عمارت‌های کوچک را نام ببریم، زمان خیلی زیادی لازم است. پس به عمارت‌های اصلی بسنده می‌کنیم. این عمارت‌های اصلی عبارت هستند از: عمارت دیوان خانه، عمارت سفره خانه (وجه تسمیه آن به علت وجود مورد کاملاً مشابهی است که در کاخ گلستان و در جوار تالار سلام و تالار آیینه واقع شده است)، حیاط سید جوادی، عمارت سید جوادی، حیاط مشیری، عمارت مشیرالدوله، حیاط خلوت، عمارت حیاط خلوت عمارت سر در پیاده‌رو، عمارت سر در کالسکه‌رو و باغ دیوان‌خانه
بناهای جدید از شمال به جنوب عبارت هستند از: ساختمان آجری یک طبقه مرکب از قسمت کارت زنی، حراست، نگهبانی، بانک ملی، پست برق، گل‌خانه، سرویس بهداشتی ساختمان سه طبقه آجری (گزینش) ساختمان سه طبقه آجری، (شورای آموزش و پروش)، ساختمان یک طبقه آجری واقع در شمال عمارت سید جوادی (سمعی و بصری)، ساختمان یک طبقه آجری ایوان دار (عکاسی و…)انبارهای موقت، بناهای جدید یک طبقه، چاپ خانه واقع در شرق حیاط و آبدارخانه، ساختمان جنوب غربی مجموعه.
عمارت مسعودیه: شاهد تاریخ کهن ایران زمین
عمارت مسعودیه در طول سال‌های عمر خود از دوران قاجار تاکنون شاهد رخ دادن وقایع بسیار زیادی بوده است. در همان سال‌های نخست ساخته شدن آن، در جریان جنبش مشروطه با توجه به نزدیکی آن به میدان بهارستان و اختلاف ظل السلطان با برادرش مظفرالدین شاه و فرزند او، یکی از پایگاه‌های مشروطه خواهان و مخالفان محمد علی شاه بود. در سال ۱۲۸۷ در نزدیکی این عمارت، بمبی دست ساز زیر کالسکه‌ی محمد علی شاه منفجر شد که بهانه‌ی لازم را برای به توپ بستن مجلس را دست او داد. پس از واقعه‌ی بهارستان، عمارت مسعودیه نیز به همراه خانه‌ی ظهیرالدوله و سایر مشروطه خواهان به رگبار بسته شد.
کتابخانهی ملی و نخستین موزه‌ی ایران
جالب توجه است که بسیاری از ساختمان‌های فرهنگی کشورمان از این عمارت بنیان گذاشته شدند. نخستین کتابخانه و موزه‌ی ملی ایران، در همین عمارت بر پا شدند. چیزی حدود سال‌های ۱۳۰۴ بود که انجمن معارف با استفاده از یکی از اتاق‌های آن، برای نخستین بار کتابخانهی رسمی کشور را که پایه‌ی اصلی و اولیه‌ی کتابخانه ملی بود را در عمارت مسعودیه گذاشت. بعد از گذشت چند سال از این ماجرا هم یکی دیگر از اتاق‌های عمارت به عتیقه‌های باستانی که از گوشه و کنار ایران به دست آمده بود، اختصاص یافت و در حقیقت نخستین موزه‌ی ایران در آن پایه‌گذاری شد.
دسترسی به عمارت مسعودیه
- مترو: ساده ترین، سر راست‌ترین و بهترین روش برای آن که در کمترین زمان ممکن از هر جای تهران بتوانید به عمارت مسعودیه برسید، متروی تهران است. وارد خط دو شودی و در ایستگاه ملت از مترو خارج شوید. بعد از خارج شدن از ایستگاه در خیابان ملت به سمت خیابان اکباتان بروید. ورودی عمارت مسعودیه در این خیابان قرار دارد. از ایستگاه مترو بهارستان هم می‌شود به سمت ضلع جنوب غرب میدان بهارستان حرکت کرد تا به عمارت مسعودیه رسید.
- اتوبوس: یک راه دیگر به جز مترو استفاده از اتوبوس است. اتوبوس هایی که از نقاط گوناگون از جمله خط میدان بهارستان، میدان جمهوری و دیگر اتوبوس‌ها که در مسیر میدان بهارستان در حرکت هستند می‌توانند وسایل مناسبی برای رسیدن به عمارت باشد. عمارت مسعودیه در میدان بهارستان، ضلع جنوب غربی خیابان اکباتان قرار دارد.
- ماشین شخصی: به خیابان جمهوری بروید، از آن جا از طریق یکی از کوچه‌ها وارد خیابان ملت وسپس خیابان اکباتان شوید تا به عمارت مسعودیه برسید.
سپاس از شما خانم محترم