ابوسعید ابوالخیر:آن عشق که هست جزء لاینفک ما حاشا که شود به عقل ما مدرک ما

درک ِ قلیلای عقل چرا ، مدرک ِ عاشق طلبی؟در حدّ تو نِی که عشق ِ صادق طلبیدر ظلمت ِ احساسی و عقلی محصوردرکی است قلیل و قول ِ ناطق طلبی

عشق امد عقل او اواره شدصبح امد شمع او بیچاره شدعقل خود شحنه است و چون سلطان رسیدشحنه بیچاره در کنجی خزید انگلیسی ها می گویند عقل هیچوقت عاقل تر از وقتی نیست که در امور خارج از حیطه خودش دخالت نمی کند .

جمع آن: 5862

با اینکه عقل ابزار شناخت بسیار قدرتمندی برای انسان است ولی شناخت کامل باریتعالی فراتر از ظرفیت آنست و هرکسی به اندازه ظرفیتش به این معرفت احاطه دارد. لذا شاعر اشاره ای به تجلی پروردگار در روز قیامت می نماید که نتیجه آن رفع هرگونه ابهام و شک در شناخت خداوند خواهد بود.

با تشکر از برداشت آقا سعید، تفسیر بنده از رباعی فوق: عارف و شاعر بزرگوار قرن چهارم در رباعی حاضر اشاره به ناتوانی عقل در درک عشق دارد: می‌فرماید آن عشق الهی که از روز ازل در وجود ما به امانت گذاشته و همواره به او زنده هستیم، هرگز عقل جزئی ما که البته‌ ابزار شناخت قدرتمندی است به ماهیت کامل آن پی نخواهد برد. و لذا شاعر نوید می‌دهد که با تجلی نورالله در روز موعود شک ما به یقین تبدیل شده و عشق او ما را نجات خواهد داد.