گنجینه تاریخ ما

شعر پارسی یا شعر کلاسیک فارسی به شکل امروزی آن بیش از هزار سال قدمت دارد. شعر فارسی بر پایه عروض است و عمداً در قالب های مثنوی، قصیده و غزل س روده شده است. در گنج تاریخ ما به اشعار شاعران نامی ایران زمین به رایگان دسترسی خواهید داشت. همچنین به مرور زمان امکانات مناسبی به این مجموعه اضافه خواهد شد.

احمد شاملو:تو نمی‌دانی غریوِ یک عظمت وقتی که در شکنجه‌ی یک شکست نمی‌نالد

❈۱❈
تو نمی‌دانی غریوِ یک عظمت وقتی که در شکنجه‌ی یک شکست نمی‌نالد
چه کوهی‌ست!
تو نمی‌دانی نگاهِ بی‌مژه‌ی محکومِ یک اطمینان
وقتی که در چشمِ حاکمِ یک هراس خیره می‌شود
چه دریایی‌ست!
تو نمی‌دانی مُردن
❈۲❈
وقتی که انسان مرگ را شکست داده است چه زندگی‌ست!
تو نمی‌دانی زندگی چیست، فتح چیست تو نمی‌دانی ارانی کیست
❈۳❈
و نمی‌دانی هنگامی که
گورِ او را از پوستِ خاک و استخوانِ آجُر انباشتی و لبانت به لبخندِ آرامش شکفت
❈۴❈
و گلویت به انفجارِ خنده‌یی ترکید، و هنگامی که پنداشتی گوشتِ زندگیِ او را
از استخوان‌های پیکرش جدا کرده‌ای
چه‌گونه او طبلِ سُرخِ زنده‌گی‌اش را به نوا درآورد
در نبضِ زیراب در قلبِ آبادان،
❈۵❈
و حماسه‌ی توفانیِ شعرش را آغاز کرد با سه دهان صد دهان هزار دهان
با سیصد هزار دهان با قافیه‌ی خون
❈۶❈
با کلمه‌ی انسان، با کلمه‌ی انسان کلمه‌ی حرکت کلمه‌ی شتاب
با مارشِ فردا که راه می‌رود
❈۷❈
می‌افتد برمی‌خیزد برمی‌خیزد برمی‌خیزد می‌افتد
برمی‌خیزد برمی‌خیزد
و به‌سرعتِ انفجارِ خون در نبض
گام برمی‌دارد و راه می‌رود بر تاریخ، بر چین
❈۸❈
بر ایران و یونان انسان انسان انسان انسان... انسان‌ها...
و که می‌دود چون خون، شتابان در رگِ تاریخ، در رگِ ویتنام، در رگِ آبادان
❈۹❈
انسان انسان انسان انسان... انسان‌ها... و به مانندِ سیلابه که از سدْ،
سرریز می‌کند در مصراعِ عظیمِ تاریخ‌اش از دیوارِ هزاران قافیه:
❈۱۰❈
قافیه‌ی دزدانه قافیه‌ی در ظلمت
قافیه‌ی پنهانی قافیه‌ی جنایت
❈۱۱❈
قافیه‌ی زندان در برابرِ انسان و قافیه‌یی که گذاشت آدولف رضاخان
به دنبالِ هر مصرع که پایان گرفت به «نون»: قافیه‌ی لزج
❈۱۲❈
قافیه‌ی خون!
و سیلابِ پُرطبل از دیوارِ هزاران قافیه‌ی خونین گذشت:
❈۱۳❈
خون، انسان، خون، انسان، انسان، خون، انسان...
و از هر انسان سیلابه‌یی از خون و از هر قطره‌ی هر سیلابه هزار انسان:
❈۱۴❈
انسانِ بی‌مرگ انسانِ ماهِ بهمن
انسانِ پولیتسر انسانِ ژاک‌دوکور
❈۱۵❈
انسانِ چین انسانِ انسانیت
انسانِ هر قلب که در آن قلب، هر خون
❈۱۶❈
که در آن خون، هر قطره انسانِ هر قطره
که از آن قطره، هر تپش که از آن تپش، هر زندگی
❈۱۷❈
یک انسانیتِ مطلق است.
و شعرِ زندگیِ هر انسان که در قافیه‌ی سُرخِ یک خون بپذیرد پایان
❈۱۸❈
مسیحِ چارمیخِ ابدیتِ یک تاریخ است.
و انسان‌هایی که پا درزنجیر به آهنگِ طبلِ خونِشان می‌سرایند تاریخِشان را
❈۱۹❈
حواریونِ جهان‌گیرِ یک دین‌اند.
و استفراغِ هر خون از دهانِ هر اعدام رضای خودرویی را می‌خشکاند
❈۲۰❈
بر خرزهره‌ی دروازه‌ی یک بهشت.
و قطره‌قطره‌ی هر خونِ این انسانی که در برابرِ من ایستاده است سیلی‌ست
❈۲۱❈
که پُلی را از پسِ شتابندگانِ تاریخ خراب می‌کند
و سوراخِ هر گلوله بر هر پیکر
دروازه‌یی‌ست که سه نفر صد نفر هزار نفر
که سیصد هزار نفر
❈۲۲❈
از آن می‌گذرند رو به بُرجِ زمردِ فردا.
و معبرِ هر گلوله بر هر گوشت
❈۲۳❈
دهانِ سگی‌ست که عاجِ گران‌بهای پادشاهی را در انوالیدی می‌جَوَد.
و لقمه‌ی دهانِ جنازه‌ی هر بی‌چیزْ پادشاه
❈۲۴❈
رضاخان! شرفِ یک پادشاهِ بی‌همه‌چیز است.
و آن کس که برای یک قبا بر تن و سه قبا در صندوق
و آن کس که برای یک لقمه در دهان و سه نان در کف
و آن کس که برای یک خانه در شهر و سه خانه در ده
❈۲۵❈
با قبا و نان و خانه‌ی یک تاریخ چنان کند که تو کردی، رضاخان نامش نیست انسان.
نه، نامش انسان نیست، انسان نیست
❈۲۶❈
من نمی‌دانم چیست به جز یک سلطان!
❈۲۷❈
اما بهارِ سرسبزی با خونِ ارانی
و استخوانِ ننگی در دهانِ سگِ انوالید!
❈۲۸❈
و شعرِ زندگیِ او، با قافیه‌ی خونش و زندگیِ شعرِ من
❈۲۹❈
با خونِ قافیه‌اش. و چه بسیار
که دفترِ شعرِ زندگی‌شان را با کفنِ سُرخِ یک خون شیرازه بستند.
❈۳۰❈
چه بسیار که کُشتند بردگیِ زندگی‌شان را
تا آقاییِ تاریخِشان زاده شود.
❈۳۱❈
با سازِ یک مرگ، با گیتارِ یک لورکا شعرِ زندگی‌شان را سرودند
و چون من شاعر بودند و شعر از زندگی‌شان جدا نبود.
❈۳۲❈
و تاریخی سرودند در حماسه‌ی سُرخِ شعرِشان که در آن
پادشاهانِ خلق با شیهه‌ی حماقتِ یک اسب
به سلطنت نرسیدند،
و آن‌ها که انسان‌ها را با بندِ ترازوی عدالتِشان به دار آویختند
❈۳۳❈
عادل نام نگرفتند.
جدا نبود شعرِشان از زندگی‌شان و قافیه‌ی دیگر نداشت
❈۳۴❈
جز انسان.
و هنگامی که زندگیِ آنان را بازگرفتند حماسه‌ی شعرِشان توفانی‌تر آغاز شد
❈۳۵❈
در قافیه‌ی خون. شعری با سه دهان صد دهان هزار دهان
با سیصد هزار دهان شعری با قافیه‌ی خون
❈۳۶❈
با کلمه‌ی انسان با مارشِ فردا
شعری که راه می‌رود، می‌افتد، برمی‌خیزد، می‌شتابد
و به سرعتِ انفجارِ یک نبض در یک لحظه‌ی زیست
راه می‌رود بر تاریخ، و بر اندونزی، بر ایران و می‌کوبد چون خون
❈۳۷❈
در قلبِ تاریخ، در قلبِ آبادان انسان انسان انسان انسان... انسان‌ها...
❈۳۸❈
و دور از کاروانِ بی‌انتهای این همه لفظ، این همه زیست،
سگِ انوالیدِ تو می‌میرد با استخوانِ ننگِ تو در دهانش ــ
❈۳۹❈
استخوانِ ننگ استخوانِ حرص
استخوانِ یک قبا بر تن سه قبا در مِجری استخوانِ یک لقمه در دهان سه لقمه در بغل
❈۴۰❈
استخوانِ یک خانه در شهر سه خانه در جهنم استخوانِ بی‌تاریخی.
بهمن ۱۳۲۹
❈۴۱❈
© www.shamlou.org سایت رسمی احمد شاملو

فایل صوتی قطع‌نامه قصيده برای انسانِ ماهِ بهمن

صوتی یافت نشد!

تصاویر

تصویری یافت نشد!

کامنت ها