گنجینه تاریخ ما

شعر پارسی یا شعر کلاسیک فارسی به شکل امروزی آن بیش از هزار سال قدمت دارد. شعر فارسی بر پایه عروض است و عمداً در قالب های مثنوی، قصیده و غزل س روده شده است. در گنج تاریخ ما به اشعار شاعران نامی ایران زمین به رایگان دسترسی خواهید داشت. همچنین به مرور زمان امکانات مناسبی به این مجموعه اضافه خواهد شد.

شما اینجا هستید :

عارف قزوینی:عارف قزوینی در دیوان خود و در مقدمه‌ای بر این تصنیف، آورده‌است: این تصنیف در دوره دوم مج...

عارف قزوینی در دیوان خود و در مقدمه‌ای بر این تصنیف، آورده‌است:
این تصنیف در دوره دوم مجلس شورای ایران در تهران ساخته شده‌است. بواسطه عشقی که حیدرخان عمواوغلی بدان داشت، میل دارم این تضنیف به یادگار آن مرحوم طبع گردد. این تصنیف در آغاز انقلاب مشروطه ایران بیاد اولین قربانیان آزادی سروده شده‌است.
هنگام می و فصل گل و گشت و (جانم گشت و خدا گشت و) چمن شد
دربار بهاری تهی از زاغ و (جانم زاغ و خدا زاغ و) زغن شد
❈۱❈
از ابر کرم خطهٔ ری رشگ ختن شد دلتنگ چو من مرغ (جانم مرغ) قفس بهر وطن شد
چه کج رفتاری ای چرخ! چه بد کرداری ای چرخ!
سر کین داری ای چرخ! نه دین داری، نه آیین داری (نه آیین داری) ای چرخ!
از خون جوانان وطن لاله دمیده از ماتم سرو قدشان سرو خمیده
❈۲❈
در سایۀ گل بلبل ازین غصه خزیده گل نیز چو من در غمشان جامه دریده
چه کج‌رفتاری ای چرخ خوابند وکیلان و خرابند وزیران
❈۳❈
بردند به سرقت همه سیم و زر ایران ما را نگذارند به یک خانۀ ویران
یا رب بستان داد فقیران ز امیران چه کج رفتاری ای چرخ! چه بد کرداری ای چرخ!
سر کین داری ای چرخ! نه دین داری، نه آیین داری (نه آیین داری) ای چرخ!
از اشک همه روی زمین زیر و زبر کن
❈۴❈
مشتی گرت از خاک وطن هست به سر کن غیرت کن و اندیشۀ ایام بتر کن
اندر جلو تیر عدو سینه سپر کن چه کج رفتاری ای چرخ! چه بد کرداری ای چرخ!
سر کین داری ای چرخ! نه دین داری، نه آیین داری (نه آیین داری) ای چرخ!
از دست عدو نالۀ من از سر درد است
❈۵❈
اندیشه هر آن کس کند از مرگ، نه مرد است جانبازی عشاق نه چون بازی نرد است
مردی اگرت هست، کنون وقت نبرد است چه کج رفتاری ای چرخ! چه بد کرداری ای چرخ!
سر کین داری ای چرخ! نه دین داری، نه آیین داری (نه آیین داری) ای چرخ!
عارف ز ازل تکیه بر ایام نداده‌ست
❈۶❈
جز جام به کس دست چو خیام نداده‌ست دل جز به سر زلف دلارام نداده‌ست
صد زندگی ننگ به یک نام نداده‌ست چه کج رفتاری ای چرخ! چه بد کرداری ای چرخ!
❈۷❈
سر کین داری ای چرخ! نه دین داری، نه آیین داری (نه آیین داری) ای چرخ!

فایل صوتی تصنیفها شمارهٔ ۱۰ - از خون جوانان وطن لاله دمیده

صوتی یافت نشد!

تصاویر

تصویری یافت نشد!

کامنت ها

شاهین
2019-11-22T22:00:40
با سعید موافقم
Fatêh.A
2019-12-08T12:31:38
از ابر کرم خط‌ی ری رشگ ختن شد، به خواهش بویرایید "ری" حذف شده است.
علی
2019-09-18T10:00:24
بیت نخستین، مصراع دوم: در بار بهاری "خالی" از زاغ و زغن شد.لفظ "خالی "با "بهاری" از لحاظ وزن و موسیقی تناسب آوایی داره اما "تهی " این تناسب رو نداره و به نظر میرسه در متن اصلی ، "خالی" قید شده باشه. از ابر کرم خطه ری رشک ختن شد. که "ری" از قلم افتاده..سپاسگزار....
جواد
2021-02-04T09:52:11
با سلام در جواب سعید:از لحاظ وزنی "تهی" صحیح است " مستفعل مستفعل مستفعل فع لن" ولی با توجه به اینکه تصنیف است کلمه خالی را هم در هنگام خواندن تصنیف می توان جایگزین کرد شجریان اینگونه خوانده است
سالار هارونی
2021-02-16T08:41:56
از ابر کرم خطه ری رشگ ختن شدکلمه ری جا افتاده است
علیرضا خادمی
2021-03-23T07:30:18
من این شعر را تقطیع هجایی کردم و با توجه به نقد ادیبان عزیز درفوق در خصوص کاربرد کلمه ی « خالی» و یا «تهی» در مصرع یادشده، عرض کنم که : کلمه ی «خالی» از لحاظ تناسب آوایی، جالبترست ااگر چه هر دو بخش آن در تقطیع، اختیار شاعریست، اما «تهی» از لحاظ وزنی، کاربردی بهتر و مناسبتر داردچرا که از اختیارات شاعری کمتری استفاده شده است.
رامین
2020-08-02T17:38:14
عارف قزوینی تصنیف فوق را در مایه‌ی دشتی و در رثای شهیدان راه آزادی سرود، شعری که نماد انقلاب مشروطه شد و آن را بدین‌گونه به حیدرخان عمواوغلی تقدیم کرد:«این تصنیف در دوره‌ی دوم مجلس شورای ایران در تهران ساخته شده‌است. به واسطه‌ی عشقی که حیدرخان عمو اوغلی بدان داشت میل دارم این تصنیف به یادگار آن مرحوم طبع گردد.»اما پس از آن، متن شعر هیچ‌کجا به صورت کامل چاپ نشد و هرجا که یادی از این تصنیفکرده‌اند، تکه‌هایی از آن را آورده‌اند. متن کامل شعر برای نخستین بار در ویژه‌نامه‌ی مشروطه‌ی ماه‌نامه‌ی نقدنو (سال سوم، شماره‌ی 13، تیر و مرداد 85) چاپ شد.
موسوی
2018-09-11T00:07:19
درود.در بیت دوم مصراع اول بصورت زیر صحیح استاز ابر کرم خطه ء ری رشک ختن شد.کلمه ی ری تصحیح گردد.سپاس
محمد
2018-10-10T15:03:09
خیلی وقت بود دنبال این آهنگ میگشتم . حرف نداره . ممنون
ملیکا رضایی
2021-09-03T17:20:33.1864783
علیرضا قربانی تو کنسرت ش هم اجرا کرد کامل بخش اول یا قطعه اول تصنیف رو و محمد رضا هد ایتی هم که در فیلم در چشم باد دکلمه عالی ای کرد و استاد شجریان هم خوندن ... خیلی زیباست... و نمیدونم چرا یاد این افتادم : به غارت رفت یا چون گشت و با محو تماشا شد  خدا داند چه پیش آمد دل دیوانه ی ما را...  
حامد م.
2021-10-26T00:01:10.3284936
وزن این اشعار، مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن(مستفعل مستفعل مستفعل مستف) می باشد.
کج رو
2022-12-11T14:36:49.6771442
درود! با توجه به مقدمه ای که در ابتدای تصنیف بیان شده . شاعر به مخاطب خود ، آرامش پس از طوفان حوادث را نمایان می‌کند . آرامشی که در محیط او جاری ست اما در او نه! بنظر میرسد مصرع دوم از بیت دوم اینگونه درست باشد تا حال شاعر را وصف کند : دلتنگی چون من ، مرغ قفس بهر وطن شد . گویا بخواهد بگوید : در ظاهر این آرامش ، کسی چون من که ژرف اندیشم و غمگین برای جانها که تباه شد بهر وطن ، همچون مرغی در قفس خزیده و از گشت چمن محروم مانده .
Aqil Qazi
2023-11-03T09:11:13.6798066
سلام. ۲ نکته ویرایشی: - ترجیع‌بند (چه کج رفتاری ای چرخ...) را قاعدتا باید در پایان هر بند و جزئی از همان بند بالایی محسوب کرد نه این‌طور که ابتدای بند بعدی درج شده و در آخر، یکی اضافه آمده - تکرارها و اصوات و نداهای معمول در تصنیف‌خوانی ایرانی (مانند جانم، خدا و...) را قاعدتا نباید در متن شعر درج کرد شعر را خراب می‌کند. این‌جا هم دیده می‌شود که با درج این تکرارها و نداها، شعر چه بدشکل و بدخوان شده. تصور کنید همه غزلیات سعدی و حافظ را که شجریان و دیگران خوانده‌اند بخواهیم به این شکل ثبت کنیم! (این‌که عارف هم شاعر و هم خواننده تصنیف است دلیل نمی‌شود شعر را خراب کنیم.) سپاس از تاریخ ما زیبا