عطار:جانا ز فراق تو این محنت جان تا کی دل در غم عشق تو رسوای جهان تا کی

جانا ز فرق تو بی تاب شدن تا کی کو باده ی هشیاری در خواب شدن تا کی زان آب حیات تو تن گرچه به جان آمد با رفتن تو جانا بی آب شدن تا کی چون رستم دستانی سهراب مکش هر دم در شاهنمای تو سهراب شدن تا کی بازار تمنا را رونق ندهی جانا سوداگر این دل را اسباب شدن تا کی ساکن منما دل را از خواب وصال خود دیدار روا گردن مرداب شدن تا کی جاری بکنی هر دم سیلاب ز چشمانم جانا بنما آن رخ سیلاب شدن تا کی ساز دل خونین را در پرده بزن مطرب در پنجه ی این مطرب مضراب شدن تاکی

جناب امیر عزیز در خوانش دو حرف یکسان که اولی ساکن و دومی دارای حرکت باشد معمولا ادغام صورت گرفته و حرف ساکن خوانده نمیشود در این مورد خاص منظور نظر شما حاصل میشود

در بیت دوم، عبارت دل بر سر جان را می شود چنین معنی کرد:بر آرزوی وصل تو، تا کی دل بر جان ریاست کند و جان را آزار دهد؟

عشقا از فراق تو شبها از فکر بی خواب شدن تا کئیدر نگاه تو دنیارا دیدن تا کئیدر میکده جان نشستن و می نخوردن تا کئیهردم از بهر تو افسوس بس استاخر این همه افسوس برای هیچ تاکئیتو دگر باز نخواهی آمد هرگزاز بهر تو انتظار بیجا تا کئیبعد تو دنیا نشود جای سابق اما عاشق دنیای جدید نشدن تا کئیتورا بخدا خواهم سپرد تو رفتی من ماندن خب چرا ؟تا کئی؟

در این شعر بسیار پر مغز، شاعر صحبت خود را با گله و شکایت از فراق معشوق شروع کرده و آنها را به ترتیب به زبان می آورد. در قسمت دوم شعر به نظر تریبون به دست معشوق است و شعر از زبان معشوق ادامه پیدا می کند و برخی موارد را به عاشق یادآوری می کند.شاه بیت قسمت دوم این بیت است که به نظر از زبان معشوق بیان شده است:گفتی به امیدت بارت بکشم از جانپس بار کش ار مردی این بانگ و فغان تا کیمعشوق در این بیت قول عاشق را به عاشق یادآوری می کند که تو زمانی به من قول داده ای که برای رسیدن به من بار رنج‌ها را بر دوش بکشی و با وجود این قول، پس این بانگ و فغان تو برای چیست؟شاید مصراع اول اشاره ای دارد به این آیه قرآن: “الست بربکم، قالو بلی” معمولا عرفا اهل شکوه و شکایت نبودند چون مقام آنها مقام تسلیم و رضا است. عطار نیز با وجود اینکه با شکوه و شکایت شعر را شروع می کند، پس از آن بسیار ماهرانه تریبون را به دست معشوق داده و از زبان معشوق به خودش یادآوری می نماید که در راه فنای الی الله، دست از گله و شکایت بردار و به هر چیز که در این مسیر برخورد می کنی، غیر از زیبایی نبین!ما رایت الا جمیلا!عطار همی بیند کز بار غم عشقشعمر ابدی یابد عمر گذران تا کی

لطفا معنی و مفهوم بیته... (اندر حرم معنی از کس نخرند دعوی )رو لطفا برام توضیح بدید

دربارهٔ مصرع:اندر حرم معنی از کس نخرند دعویجایی در مقدمه مصحح کتاب تذکرةالاولیا عطار، دکتر شفیعی کدکنی نوشته (قریب به مضمون) در قرون ابتدایی بعد از اسلام تا کمی بعد از زمان عطار گاهی در نظم و نثر برای فاعل یا مسندالیه جمع از فعل مفرد استفاده میشده. با این وصف احتمال میدم مصرع رو میشه اینطور هم درنظر گرفت:اندر حرم معنی از کس نخرد دعویباتوجه به اینکه به معنی هم خدشه وارد نمیشه.

نامد گه آن آخر کز پرده برون آییآن روی بدان خوبی در پرده نهان تا کی؟یا مهدی...

متن شعر از لحاظ موضوع، سه بخشی است چون تصویرهای ذهنی سه نفر در یک نفر که شاعر باشد در هر قسمت آمده است: بخش اول مغازله دو-نفری مربوط به دوره جوانی و عاشقی شعر است. بخش دوم دورهٔ بعد از این عشق و درک این حقیقت که بغیر از شاعر افراد دیگری هم بدنبال معشوق بوده اند چون این قسمت مناظرهٔ یک در برابر چند نفری است. و قسمت سوم نوعی عشق مجازی یا خودفریبی مرتبط با خداشناسی است.

ای پیر مناجاتی در میکده رو بنشیندرباز دو عالم را این سود و زیان تا کیواقعا راست گفته مناجات اسلامی بر پایه سود و زیانه نه معنویت

دوستان و اساتید گرانقدر بفرمایند علت مشکل وزن در این مصرع چیست؟ آیا نسخۀ دیگری هست که این مصرع را طور دیگری نوشته باشند؟اندر حرم معنی از کس (نخرند دعوی)یک هجای اضافه نسبت به وزن اصلی شعر بعد از واژۀ نخرند در این مصرع هست.با تشکر

محمود عزیز..گویا رسم بر این بوده که در اینگونه موارد چنانچه حرف مجاور دو کلمه مشترک باشد، یکی از آنها خوانده نشده و بر این اساس وزن شعر رعایت شده تلقی شود!؛خوانش: اندر حرم معنی از کس نخرندعویمشابه آن در اشعار مولوی:گر تو "نباشی یار" من، گشت خراب کار منخوانش: گر تو نباشیار من، گشت خراب کار منالبته به راحتی با تغییر شکل جزئی میتوان با کمی تغییر و جابجایی همان معنا را رساند.. به هر حال سلیقه شاعر و مدت زمانی که به سرودن یا تصحیح ظاهری شعر اختصاص داده نیز ملاک است..اندر حرم معنی، دعوی نخرند از کس (که قافیه داخلی مصرع را به هم می ریزد)اندر حرم معنی، نخرند ز کس دعوی (هجای بلند به دو هجای کوتاه تبدیل می شود)گر نشوی تو یار من، ....

در این غزل انجه که زیباست پارادکس و متناقض نماهایی است که در ان عاشق همزمان هم می نالد هم گلایه میکند هم دلبری میکند هم دلفریبی . تو گویی معشوق همه ناز است و عاشق همه نیاز . ترکیب دل بر سر جان بسیار زیباست که نظیر انرا دیگری نگفته است . این غزل شناسنامه عطار است . خروشی است از ته دل بر سر جان .نامد گه ان اخر کز پرده برون ایی ؟ یاد اور داستان ابراهیم است انجا که از خدای خود میخواهد قیامت را نشانش دهد تا بلکه ارام گیرد . یا انجا که موسی خواستار دیدار میگردد . گویی از جایی به بعد در این غزل عطار توسط شخصی دیگر مورد پند و نصیحت قرار میگیرد ای پیر مناجاتی ... تا بیت اخر اما از که ؟او که خود را رسوای جهان می خواند اکنون به بی نام ونشان شدن ترغیب میشود . دل در غم عشق تو رسوای جهان تا کی ؟ اما گر عاشق دلداری ور سوخته یاری بی نام ونشان می رو ...غزل بسیار زیباییست و ترانه و تصنیف شنیدنی استاد شجریان بی اختیار اشک از چشمان شما جاری میکند .

با درود بر ادیبان--و آقای سعید --فضای بیت که فرموده ---اندر حرم معنی از کس نخرند دعوی----اینطور است که در هیچ حرمی واز هیچ کس ---دعوی---را نمی خرند. و این ربطی به مفرد بودن و جمع بودن ندارد--مثل این که می گوئیم در زمستان لباس گرم می پوشند و لازم نیست که زمستان---جمع----باشد.پس کلمات مصرع کاملا درست و زیبا هست و هیچ شکل دیگری هم نمی پذیرد

درود بر ادیبان--شاعر از بیت هفتم خودش را خطاب قرار داده و به خود می گوید و موضوع را معشوق واگذار نکرده--خوش با خود میگوید

درود بر دوستان عزیز.عروض  فارسی یعنی تقطیع هجایی برمبنای تلفظ است نه برمبنای نوشتار.یعنی آنچه تلفظ میشود ملاک است نه آنچه نوشته میشود. چپ اندر قیچی چپندرقیجی تلفظ میشود چ پن در قی چی تقطیع می گردد. به باغ اندر بباغندر تلفظ میشود و ب با غن در تقطیع =مفاعیلن که اگر به صورت نوشتارتقطیع شود ب باغ ان در =مفاعلاتن که نادرست میشود درعروض فارسی قواعد تقطیع واختیارات شاعری هست ومهمترخوانش درست شعر ورعایت ضرب وعروض ابیات ودیگر موارد هست که باید بکاربست.سپاس.  

  🔹شرح ابیات:   ✍️ای عزیزم، تا چه زمان از جدایی تو در این محنت زنده خواهم بود؟دلم تا چه زمان در غم عشق تو رسوا و تمسخر جهان خواهد بود؟     ✏️وقتی که جان و دلم به خاطر فاصله‌ای که بینمان ایجاد شده است، خونین شده‌اند، تا چه زمان منتظر بوی وصال تو خواهم بود؟آیا آن روزی خواهد آمد که تو از پرده‌ها برون آیی و آن زیبایی خود را در پرده‌ای پنهان کنی؟ تا چه زمان در انتظار آن روی زیبا در پرده باقی خواهم ماند؟   👈در آرزوی دیدار تو، ای آرزوی جانم، دلم تا چند زمان نوحه می‌کند و جانم تا چه زمان فریاد می‌زند؟به سر زلفانت این بند سنگین از دلم بشکن. تا چه زمان این بند سنگین بر پای دلم مسکین باقی خواهد ماند؟تا چه زمان عاشقان به خاطر غیرت خود دل خواهند برد؟ تا چه زمان این دلشدگان خون خواهند خورد و ساکت خواهند بود؟   ⏩ای پیر مناجات در میکده بنشین و درباز دو جهان را با این سود و زیان تا چه زمان گردانیده خواهی؟در حرم معنویت، هیچ کس حق ندارد ادعا کند. پس تا چه زمان این مدعیان خرقه خود را بر آتش انداخته خواهند؟   🖋️اگر به دنبال دلداری هستی و از دنیا و مکان عبور می‌کنی، او از هر مکان برتر است. تا چه زمان به دنبال نام و نشان خواهی رفت؟اگر عاشق دلداری هستی و اگر عاشق یاری سوخته‌ای، بی‌نام و نشان می‌روی؛ تا چه زمان از این نام و نشان فاصله خواهی گرفت؟   ✅تو گفتی به امید تو بار من را از جان بکشم، پس اگر شجاع هستی، تا چه زمان باید این فریاد و فغان را بکشم؟...عطار می‌بیند که از بار غم عشقش، عمر ابدی به دست می‌آورد. تا چه زمان عاشقانه از عمرش سپری خواهد کرد؟