عطار:اگرچه سالک خوب ظریف است دمادم در همه کاری لطیف است
❈۱❈
اگرچه سالک خوب ظریف است
دمادم در همه کاری لطیف است
نظام عالم از عقلست تحقیق
کسی کز عقل اینجا یافت توفیق
❈۲❈
هدایت یابد اندر آخر کار
درو اسرار جان آید پدیدار
ممان در عقل گر تو مرد راهی
وگرنه اندرین منزل بکاهی
❈۳❈
ممان در عقل خود با عشق میباش
که در اینجا نماید عشق نقاش
حقیقت عشق اینجا گه سفر کرد
چو باز آمد همه زیر و زبر کرد
❈۴❈
حقیقت خانهٔ عقل اندر اینجا
نگیرد لیک او با نقل اینجا
چوباز آمد خرابی کرد آخر
که شد اسرارش اینجاگاه ظاهر
❈۵❈
اگرچه خانه بردار است در عشق
کند در نقل در پیوستگی عشق
چو عشق خانه آمد در خرابی
ز بیت او بتابد آفتابی
❈۶❈
شود روشن بنور عشق اینجا
ابا عشق آید اندر وصل یکتا
یکی گردد بنور عشق جانان
شود در عشق اینجا گاه پنهان
❈۷❈
چو روشن گردد او دلدار گردد
ز دید و بود خود بیزار گردد
حقیقت وصلش اندر پاکبازیست
چنین اسرارها اینجا نه بازیست
❈۸❈
تو اندر عشق شو محو هوالله
دمی زن هر زمان در ما سوی الله
چه کردی جام وحدت نوش بیعقل
مکن زنهار از تقلید ما نقل
❈۹❈
زمانی بیعیان اینجا چه باشی
ابی عین العیان اینجا چه باشی
در ایمان کوش اندر جام مستی
چو بشکستی ز خویشت باز رستی
❈۱۰❈
تو تا با خویش باشی حق نیابی
شود مطلق که حق مطلق نیابی
تو تا با خویش باشی در میانه
کجا بینی خدائی جاودانه
❈۱۱❈
برون از تست هم با تست بنگر
درین اسرار فهمی آر و بنگر
برون ذات هم با تست جانان
یقین دیدار او بنگر ز پنهان
❈۱۲❈
برون از تست هم با تست دلدار
همو کرد آمدت از خود خبردار
برون از تست هم با تست معشوق
ترا از خود بباید جست معشوق
❈۱۳❈
برون از تست هم با تست الحق
خداوندت زند در خود اناالحق
برون هستیی خود را نظر کن
همه ذرات ازین هستی خبر کن
❈۱۴❈
ازین هستی که باشی رواز اینجا
چو اندر عین کل داری خور اینجا
ازین هستی که داری برخور ای دوست
که هستی برتر از ماه و خور ای دوست
❈۱۵❈
ازین مستی که داری شاد میباش
ز جزو و کل به کل آزاد میباش
ازین مستی که داری روی او بین
همه از روی او اینجا نکو بین
❈۱۶❈
تو هستی این زمان در جسم و جانت
نظر کن هستی کون و مکانت
تو مستی این زمان بنگر رخ یار
حقیقت عمر خود ضایع بمگذار
❈۱۷❈
مکن ضایع تو اینجا زندگانی
که تا قدر خود اینجا گه بدانی
بدان قدر خود اینجا همچو مردان
رخ از عشق کل اینجا برمگردان
❈۱۸❈
بدان قدر خود اینجا گه چو عشاق
که هستی جوهری در جزو و کل طاق
چوداری اندر اینجا قربت یار
اگر ای جان توهستی سر هر کار
❈۱۹❈
بدان قدر خود اینجا همچو منصور
تو نزدیک شهی چه میروی دور
تو از نزدیکیان شاه هستی
حقیقت از یقین آگاه هستی
❈۲۰❈
از آگاهی در اینجا گاه برخور
تو محبوب شهی از شاه برخور
تو برخور این زمان از شاه اینجا
که گرداند ترا آگاه اینجا
❈۲۱❈
تو برخور این زمان از وصل امروز
که بیشک داری اینجا اصل امروز
چو در خمخانهٔ عشقی فتاده
بماندستی عیانی هست باده
❈۲۲❈
بمستی راست ناید دیدن دوست
که خوانندت همه اهل دلان پوست
دمی مستی خوش است ای شیخ عالم
وگرنه مستی اینجا گه دمادم
❈۲۳❈
بنزد عارفان و پاکبازان
ابی مغزی بود اینجا یقین دان
دمادم سرّ عشق آید پدیدار
دمی مستی تو و یک لحظه هشیار
❈۲۴❈
کسانی کاندرین ره مست اویند
از آن در مستی کل هست اویند
که قدر خویش میدانند اینجا
همه از پیش میدانند اینجا
❈۲۵❈
حقیقت پیش بینی واصلی است
ورنه بیجنون بیحاصلی است
دمی در بیش بینی راهبر تو
مرو از بود خود اینجا بدر تو
❈۲۶❈
چو بیرون و درون دیدار جانست
ترا اندر درون عین عیانست
چو میخوردی ز خود بیرون مشو تو
مر این اسرار کل نیکو شنو تو
❈۲۷❈
درونت با برون هر دو یکی کن
نمود خویش اعیان بیشکی کن
که با عشقت در اینجا راز باشد
کسی باید که او دمساز باشد
❈۲۸❈
که سرّ عشق اینجا گه بداند
یقین پنهانی از پیدا بداند
اگر مرد رهی او را چنین بین
تو عقل و عشق اینجا پیش بین بین
❈۲۹❈
دو جوهر با یکی ذاتست در تو
عیان در عین ذراتست در تو
دو جوهر با تو اینجا هم جلیساند
بمانده اندرین نفس خسیساند
❈۳۰❈
دو جوهر با تو اینجا در حقیقت
یکی با ذات دیگر در طبیعت
بر ایشانست سر کار گاهت
حقیقت در عیان دیدار شاهت
❈۳۱❈
چو هر دو با تو همراهند اینجا
حقیقت هر دو دل خواهند اینجا
نکو گفتیم شرحی و شنیدی
یکی دیگر بکلی آن بدیدی
❈۳۲❈
ز سر عقل دانی نیز چندی
ز عشقت میدهم ای شیخ پندی
حقیقت عشق ورزاندر مکانت
که عشق اینجا بماند جاودانت
❈۳۳❈
نباشد جوهری زیباتر از عشق
مبین اینجا حقیقت برتر از عشق
حقیقت عشق مغز بود بوده است
که بهر عاشقان اندر نمود است
❈۳۴❈
حقیقت عشق دان دیدار الله
که او از کنه ذات اوست آگاه
بود اینجا به جز جانان نهبیند
کسی مر عشق را اعیان نه بیند
❈۳۵❈
از آن گوئی نشانست اندر اینجا
حقیقت جان جانست اندر اینجا
حقیقت متصل با ذات باشد
عیان جملهٔ ذرات باشد
❈۳۶❈
گهی بر صورت حیوان نماید
گهی بیصورت کل جان نماید
گهی باشد حقیقت روشنائی
گهی در ظلمت و عین سیاهی
❈۳۷❈
گهی در خویش واحد مینماید
گهی مر خویش زاهد مینماید
گهی در ظلمت است و گاه در نور
گهی پنهان بود او گاه مشهور
❈۳۸❈
بود کارش همه رندی و مستی
گهی در ظلمت و گه بت پرستی
گهی در کعبه باشد در مناجات
گهی مستانه و گه در خرابات
❈۳۹❈
ز هر نوعی که میخواهد دگرگون
برون او یقین بیچه و چون
درین نیرنگها یکرنگ باشد
همه اینجا ورا درجنگ باشد
❈۴۰❈
که داند سرّ عشق اینجا تمامی
گهی درپختگی و گاه خامی
کمال عشق آن دم بازبینی
که در یکی تو او را راز بینی
❈۴۱❈
دوئی را اندر اینجا منگر اینجا
زدید او حقیقت برخور اینجا
یکی دان سرّ عشق از مخرج ذات
ازو بگشای اینجا گه معمّات
❈۴۲❈
حقیقت واصلی پاکیزه ناید
که تا مراین معمّا بر گشاید
نه چندانست وصف عشقبازی
که برگیری مر او را تو ببازی
❈۴۳❈
نه چندانست وصف عشق کردن
که بتوانی بگلشن راه بردن
نه چندانست وصف عشق اینجا
که گردد بر تو اینجا گاه پیدا
❈۴۴❈
نه چندانست وصف او حقیقت
که بتوان یافت در عین طبیعت
توانی یافت عشق اینجا به تحقیق
گرت معشوق بخشد عین توفق
❈۴۵❈
توانی یافت عشق آنجا با عیان
اگر میبگذری از کسوت جان
توانی یافت عشق اینجا بدیدار
ار از خویش گردی ناپدیدار
❈۴۶❈
توانی یافت عشق اینجا یقین تو
اگر از عشق باشی پیش بین تو
حقیقت عشق منصوری طلب کن
چو کاری کرد خواهی با ادب کن
❈۴۷❈
بود عشق آنکه روی دوست بینی
همه یکی چو مغز و پوست بینی
همه یکی نگر اینجایگه دوست
حقیقت بود او چه مغز و چه پوست
❈۴۸❈
همه یکی نگر در حضرت ذات
چه خورشیدت یکی چه عین ذرات
همه یکی نگر از بود بیچون
در این حضرت در آنجایی چه و چون
❈۴۹❈
همه یکی نگر گر کاردانی
بجز یکی در این حضرت ندانی
همه یکی است اینجا در حقیقت
ولی نادان و وی بیند طبیعت
❈۵۰❈
همه اینجاست یکی در دم یار
در اینجا آمده از وی پدیدار
پدیدار است این جمله ز جانان
همه در حضرت خورشید تابان
❈۵۱❈
پدیدار است این جمله ز بودی
در اینجا جملگی کرده سجودش
پدیدار است این جمله ز الله
همه ذرات او اینجای آگاه
❈۵۲❈
یکی ذاتست بنگر لا بالا
همه ذرات در خورشید پیدا
چنان منصور در عشق است سرمست
که خود شد نیست میبیند بکل هست
❈۵۳❈
چنان در عشق موصوفست منصور
که میبیند وجود خود همه نور
چنان در عشق منصور است واصل
که عالم جملگی جسم است و او دل
❈۵۴❈
چنان از عشق شاها ناپدیدم
که با جانان درین گفت وشنیدم
چنان در عشق شاها زار و مستم
که جام پر می اینجاگه شکستم
❈۵۵❈
چنان در عشق شیخا عین ذاتم
که جز او نیست در دید صفاتم
چنان در عشق شیخا بود گشتم
که در عین العیان معبود گشتم
❈۵۶❈
چنان در عشق شیخا بردبارم
که محکوم اندر اینجا نزد یارم
چنان در عشق شاها مست ماندم
که در عشقش یقین بیدست ماندم
❈۵۷❈
چنان شیخا سخن ازوصل گویم
که جز اصلش حقیقت مینجویم
چنین شیخا فتادستم چنین ز او
بخاک پایت اینجا سرنگونسار
❈۵۸❈
که آتش بینم و منصور درهم
حقیقت سوز او در من دمادم
دمادم هستم و یک ذره در نیست
بر من هست اندر نیست یکیست
❈۵۹❈
وصال احمدم در جانست پیدا
مرا آن ماه و خور تابانست اینجا
محمد رهنمای من در این سر
بود کو کرد سرّم جمله ظاهر
❈۶۰❈
سراپایم از او در غرق نور است
دلم از نور او عین حضور است
حضور و نور من از مصطفایست
مرا او در درون جان صفای است
❈۶۱❈
کمالم از محمد در یقین است
محمد در درون من یقین است
اگر وصلم نه ازوی باشد ای شیخ
یقین کارم نه نیکو باشد ای شیخ
❈۶۲❈
چنان در مهر او مجروح ماندم
که جسمم رفت کلی روح ماندم
اناالحق گفتم و جان رفت دیگر
همه ذرات من شد در یقین خور
❈۶۳❈
منم خورشید ذرات دو عالم
نهاده روی سوی من دمادم
منم خورشید و ذره پای کوبان
وصال ما در اینجاگاه جویان
❈۶۴❈
چنان شد مست منصور اندرین راه
که میبیند عیان در خویشتن شاه
دمی بیجسم یک دم در وجودم
دمی جانم دمی اسرار بودم
❈۶۵❈
دمی دردی کشم اندر خرابات
دمی صافی خورم اندر دم ذات
دمی بودم بود پیدا در این راه
زمانی محو گشته در بر شاه
❈۶۶❈
بچشم من به جز جانان نیاید
که جمله نزد من جانان نماید
بچشم من به جز جانان پدیدار
نمیآید در اینجا بر سر دار
❈۶۷❈
منم اسرار لاهوتی در این سر
که اندر قاف قربت گشت ظاهر
در این حضرت همه جویای مااند
حقیقت جملگی جویای ما اند
❈۶۸❈
در این حضرت منم گم کردهٔ خویش
بغربت در پس این پردهٔ خویش
که داند راز من جز من حقیقت
که کردم راز خودروشن حقیقت
❈۶۹❈
که داند راز من من خویش دانم
که بود خویشتن از پیش دانم
ندانم راز من جز من ندانند
کسانی کاندرین روی جهانند
❈۷۰❈
جمال ما ندیدند اندر اینجا
که بگشاید در ایشان را در اینجا
در خود ما گشادستیم به تحقیق
دهیم آن را که ما خواهیم توفیق
❈۷۱❈
در ما را نه بسته است در حقیقت
ولی نتوان درون آمد طبیعت
طبیعت تا نگردد همچو ما پاک
که بالایش بیابد اندر این خاک
❈۷۲❈
کجا آید بسوی ما روانه
وگرنه گفتنش باشد بهانه
کجا یارد زد ازما عقل کل دم
که در ما مینگنجد عقل آدم
❈۷۳❈
که اوره کرده گم در پردهٔ ماست
بمانده در سر او پرده ماست
حقیقت شیخ توحید است این سر
یقین میدان ز تقلیدست این سر
❈۷۴❈
ره تحقیق اینجا این چنین یاب
چو ما زین دم زن و عین یقین یاب
ازین عین یقین ما توبردار
که هستی راه بین ما تو بردار
❈۷۵❈
جمال ماست پیدا در همه کل
فرستادیم در تو دمدمه کل
تو از ما زندهٔ در جسم و در جان
منم اینجا ترا دیدار جانان
❈۷۶❈
تو از ما زندهٔ در عین صورت
ترا بخشیدهایم اینجا حضورت
تو از ما زندهٔ در حضرت ما
زمانی باش اندر قربت ما
❈۷۷❈
ز ما مگذر که ما ذاتیم اینجا
ترا اعیان ذراتیم اینجا
نمود بود ما در تست موجود
از آن اینجا ترا هستیم معبود
❈۷۸❈
منزه بین مرا در جسم و جانت
که بنمایم همه راز نهانت
ترا این عز و دولت هم ز ما هست
که جسم وجان تو در ما بقاهست
❈۷۹❈
نمیری گر بما تو هست گردی
بذات ما یقین پیوست گردی
نمیری گر تو از ما زنده باشی
ولی باید که از جان بنده باشی
❈۸۰❈
اگر در بندگی اینجا حقیقت
نمایم اندر اینجادید دیدت
اگر در بندگی ما را بخواهی
رسانیمت بعز و پادشاهی
❈۸۱❈
اگر در بندگی ما را بدانی
ترا بخشیم ما صاحب زمانی
اگر در بندگی آری سجودم
بمعنی در درونت بود بودم
❈۸۲❈
ز ما بگذر که پیدائیم در تو
جمال خویش بنمائیم در تو
اگر در بندگی فرمان بری تو
برفعت از همه کل بگذری تو
❈۸۳❈
اگر در بندگی بینی لقایم
لقایم مر ترا اینجا نمایم
چو آیی در خراباتم حقیقت
نظر کن در سوی ذاتم حقیقت
❈۸۴❈
چو آیی در خراباتم ز هستی
چو نوشی جرعهٔ از خود برستی
چو آیی در خراباتم یقین تو
بجز من هیچ اینجا گه مبین تو
❈۸۵❈
چو آیی در خراباتم فنا گرد
که گردانم ترا اندر فنا فرد
چو آیی در خراباتم چو مردان
یکی باش و رخ از هر سو مگردان
❈۸۶❈
چو آیی در خراباتم مرا بین
درون خویش بیچون و چرابین
چو من جامی وهم از دست من نوش
دو عالم کن بیک جامم فراموش
❈۸۷❈
منم ساقی ایا شیخ جهان بین
مرا ساقی جمله عاشقان بین
منم ساقی تو جام از دست من خور
که تا گردم بکل بودم تو بنگر
کامنت ها