گنجینه تاریخ ما

شعر پارسی یا شعر کلاسیک فارسی به شکل امروزی آن بیش از هزار سال قدمت دارد. شعر فارسی بر پایه عروض است و عمداً در قالب های مثنوی، قصیده و غزل س روده شده است. در گنج تاریخ ما به اشعار شاعران نامی ایران زمین به رایگان دسترسی خواهید داشت. همچنین به مرور زمان امکانات مناسبی به این مجموعه اضافه خواهد شد.

ملک‌الشعرا بهار:روزآدینه ببستیم زری رخت سفر بسپردیم ره دیلم و دریای خزر

❈۱❈

روزآدینه ببستیم زری رخت سفر بسپردیم ره دیلم و دریای خزر

بر بساطی بنشستیم سلیمان کردار که صبا خادم او بود و شمالش چاکر

❈۲❈

به یکی پرش از دشت رسیدیم به کوه به دگر پرش از بحر گذشتیم به بر

رهبرما به سوی قاف یکی هدهد بود هدهدی‌غران چون شیر و دمان چون صرصر

❈۳❈

بود سیمرغ‌وشی بانگ‌زن و رویین‌تن مرغ رویین که شنیده است بدین قوت و فر

پیلتن مرغ فرو خورد مرا با یاران تا بباکویه فرو ریزدمان از ژاغر

❈۴❈

نیمی‌از هشت‌چو بگذشت به‌ساعت‌، برخاست مرغ رویینه‌تن از جای چو دیوی منکر

مرغ دیده است کسی دیو تن و دیو غریو؟ دیو دیده است کسی مرغ‌وش و مرغ‌سیر؟

❈۵❈

دم کشیده به زمین‌، چشم گشاده به سما وز دو سو بی‌حرکت‌، پهن دو رویین شهپر

کرده گفتی دو ملخ‌ صید و گرفته به دهان وآن‌دو صید از دو طرف‌سخت به‌قوت زده پر

❈۶❈

تا نگیرد کس از او صید وی از جای بجست همچو سیمرغ که گیرد به‌سوی قاف گذر

جست چون برق و گذر کرد ز بالای سحاب بانگ دو پرهٔ او همچو خروش تندر

❈۷❈

داشت دومغز و به هر مغز یکی کارشناس چشم بر عقربک و دست به سکان اندر

ما چو یونس به درون شکم حوت ولیک اوبه دریا در و ما در دل جو راهسپر

❈۸❈

خطهٔ ری به پس پشت نهادیم و شدیم از فضای کرج و ساحت قزوین برتر

برف بر تیغهٔ البرز و بر او ابر سپید کوه بی‌جنبش و ابر از بر او بازیگر

❈۹❈

برنشستند تو گفتی به یکی ببر سطبر نوعروسانی بنهفته به کتان پیکر

ما گذشتیم ز بالا و گذشتند ز زیر کاروان‌ها بسی از ابر، به کوه و به کمر

❈۱۰❈

سایه و روشن چون رقعهٔ شطرنج شدی سطح هر دامنه کش ابرگذشتی ز زبر

ما بر این رقعهٔ شطرنج مقامر بودیم خصم طوفان بد وما بروی جستیم ظفر

❈۱۱❈

که‌سوی‌چپ متمایل شدی وگه سوی راست گه فروخفتی‌ و گه جستی چون ضیغم‌نر

عاقبت مرکب ما بیحد و مر اوج گرفت تا برون راند از آن ورطهٔ پرخوف وخطر

❈۱۲❈

الموت از شکم میغ نمایان‌، چونانک ملحدی روی به مندیل بپوشد ز نظر

سرخ‌رود از دره‌ای ژرف سراسیمه دوان شاهرود از طرفی قطره‌زن و خوی گستر

❈۱۳❈

راست چون عاشق و معشوق جدا مانده ز هم وز دو سوگشته دوان در طلب یکدیگر

دریکی بستر، این هر دو بهم پیوستند زاد از آن فرخ پیوند یکی خوب پسر

❈۱۴❈

پسری خوب کجا رود سپیدش خوانی زاد ازآن وصلت و غلتید به خونین بستر

رودبار نزه از زیر تو گفتی که بود دیبهی سبز و در او نقش ز انواع شجر

❈۱۵❈

رحمت‌آباد به تن مخمل زنگاری داشت زیر دامانش نهان وادی وکوه و کردر

برگذشتیم زکهسار و رسیدیم به دشت خطهٔ رشت به چشم آمد و دریا به نظر

❈۱۶❈

خطه رشت مگر فرش بهارستان بود اندرو نقش‌، ز هر لون و زهر نوع‌، گهر

از پس پشت یکی سلسله کهسار کبود پیش رو دشتی هموار ز فیروزهٔ تر

❈۱۷❈

از بر گیلان راندیم به دریا و که دید سفر دربا بی گفت و شنود بندر

پرتو مهر درخشنده بر امواج کبود بافتی ماهی سیمینه به نیلی میزر

❈۱۸❈

مرکب آرام و هوا روشن و دریا خاموش خلوتی بود و سکوتی ز خرد گوباتر

ما خروشان و دمان در دل آن خاموشی چون به ملک ابدیت وزش وهم بشر

❈۱۹❈

یازده ساعت از آن روز چو بگذشت فتاد راه ما بر سر خاکی که بودکان هنر

«‌آبشوران‌» کهن کز مدد پیر مغان‌ دارد اندر دل او آتش جاوید مقرّ

❈۲۰❈

خاک باکو وطن و مامن دینداران بود اندر آن عهدکه بر شرق گذشت اسکندر

شهر باکو، نه که دردانه تاج مشرق خاک باکو، نه که دروازهٔ صلح خاور

❈۲۱❈

تکیه گاه سپه سرخ که همواره بود زرد از رشک طلای سیهش چهرهٔ زر

خاک باکویه عزیز است و گرامی‌ بر ما که ز یک نسل و تباپم و زیک اصل و گهر

❈۲۲❈

بیشه‌ای دیدیم آنجا ز مجانیق بلند وز عمارات قوی‌ییکر و عالی‌منظر

بیشه‌ای حاصل او نفت سیاه و زر سرخ خطه‌ای مردم او شیردل و نام‌آور

❈۲۳❈

قصر در قصر برآورده چه درکوه و چه دشت چاه در چاه فرو برده چه در بحر و چه بر

خاک او صنعت و آبش هنر و بذرش کار شجرش‌ علم و شکوفه شرف و میوه ظفر

❈۲۴❈

صبح برجسته ز جاکارگران از پی کار زیر پا واگن برقی و توکل در سر

مرد دهقان ز سرشوق برد آب به دشت که شریک است در آن مزرعهٔ جان‌پرور

❈۲۵❈

باغبان تاک نشاند ز سر رغبت و شوق خوکند باغ وکشد زحمت و برگیرد بر

کارگر کارکند روز و چو خور چهره نهفت بنمایش رود و جامه کند نو در بر

❈۲۶❈

هیچ مرد و زن بیکار نیابند آنجای جز نقوشی که نگارند به دیوار و به در

نه گدا دیدیم آنجای و نه درونش و نه دزد نه فریبندهٔ دختر نه ربایندهٔ زر

❈۲۷❈

زن و مرد و بچه و پیر و جوان از سر شوق شغل خود را همگی روز و شبان بسته کمر

اندر آن مملکت از دربدری نیست نشان اندر آن ناحیت از گرسنگی نیست خبر

❈۲۸❈

دربدر نیست کس آنجا به جز از باد صبا گرسنه نیست کس آنجا به جز از مرغ سحر

یا تناسانی کاهل که بود دشمن کار یا دغلبازی گر بز که بود مایهٔ شر

❈۲۹❈

مزد بخشند به میزان توانایی و زور وان که بیمار و ضعیف است پزشکش یاور

برتر از مزد درتن ملک مکان یابد و جاه هر هنرییشه و هر عالم و هر دانشور

❈۳۰❈

مزد هر مرد به میزان شعور است و خرد شغل هرشخص به اندازهٔ هوش است و فکر

ابتکار آنجا بیقدر نماند زبراک صلتی باشد هرفکر نوی را درخور

❈۳۱❈

اندر آن ملک بود ارزش هر چیز پدید ارزش کار فزون‌، ارزش فکر افزونتر

شاعران دیدم آنجا و هنرمندانی که نبدشان شمر خواستهٔ خو ز بر

❈۳۲❈

مادران را گه زادن رسد از مهر، پزشک خواهد آن مام پسر زاید و خواهد دختر

کودک اندرکنف لطف پرستارانست تا رسد مادرش ازکار و بگیرد در بر

❈۳۳❈

کودکستان پس از آن جایگه طفلانست چون که شد طفل کلان مدرسه آید به اثر

طفل هست از شکم مادر خود تا دم مرگ به چنین قاعده و نظم قوی مستظهر

❈۳۴❈

چون رودکار به اندازه و نظم آید پیش نز حسد یابی آثارو نه از بخل خبر

حسد و بخل و نفاق و غرض و دزدی و مکر ز اختلاف طبقاتست و نظام ابتر

❈۳۵❈

آن‌یکی غره به مالست ویکی خسته زفقر آن یکی شاد به نفع است و یکی رنجه ز ضر

ای بسا دانا کز ساده‌دلی مانده سفیل وی بسا نادان کز حیله گری نام‌آور

❈۳۶❈

حیلت‌اندوز و رباکارکشد جام مراد خوبشتن‌دار و هنرمند خورد خون جگر

زبنت مرد به علم و هنر و پاکدلی است هست مکار و فسونساز عدوی کشور

❈۳۷❈

اندر آن خطه که با حیلت و دستان و فریب مال گرد آید و جاه و شرف و قدر و خطر

مرد بی‌حیلت و آزاده در او خوار شود واهل خیرات نسازند در آن ملک مقر

❈۳۸❈

نظم چون گشت خطا، مرد تبه کار دنی هست‌ پیوسته به عز و به شرف مستبشر

لاجرم خلق درافتند به جنگ طبقات زان میان جنگ جهانی بگشاید منظر

❈۳۹❈

طمع و حرص و حسد را تو یکی مزرعه دان کاندرو کینه بکارند و دهد جنگ ثمر

عدل باید، که ستمکار شود مانده زکار نظم باید، که طمع‌ورز شود رانده ز در

❈۴۰❈

این‌چنین قاعده و نظم‌، من اندر باکو دیدم و یافتم از گمشدهٔ خویش اثر

وز چنین نظم قوی بود که از لشکر سرخ شد هزیمت سپه نازی و جیش محور

❈۴۱❈

آفرین گفتم بر باکو و آذربیجان هم بر آن کس که شد این نظم قوی را رهبر

این همان خاک عزیز است که اندر طلبش هیتلر از جمله اروپا بهم آورد حشر

❈۴۲❈

راند از اسپانی و ایتالی و بالکان و فرنگ لشکری بیحد و افروخت به روسیه شرر

لشکر سرخ بدان سیل خروشان ره داد تا درآیند و درافتند به دام کیفر

❈۴۳❈

مردم شوروی از هر طرفی همچون سیل برسیدند و براندند به خیل و به نفر

بزدند آن سپه بی حد و راندند از پیش تا شکست از دد نازی کمر وگردن و سر

❈۴۴❈

از در بالکان وز مرز لهستان و پروس تا در برلین لشکرنگسست ازلشکر

هیچ شک نیست که در آرزوی خوردن نفت نو ز لب تشنه بود مهتر نازی به سقر

❈۴۵❈

اگر این نظم شود در همه عالم جاری نه تنی فربه بینی نه وجودی لاغر

نه یکی منعم بر خیل فقیران سالار نه یکی نادان بر مردم دانا سرور

❈۴۶❈

*‌ *‌

پنج سال افزون بر بیست گذشته است اکنون کابر استقلال افشانده برین خاک مطر

❈۴۷❈

شد بدین شادی آراسته جشنی و شدند در وی از هر طرفی گرد بسی نام‌آور

ما هم از ری سوی همسایه درود آوردیم که ز همسایه سخن گفت بسی پیغمبر

❈۴۸❈

آذر آبادان همسایهٔ پر مایهٔ ماست غیر هم‌خونی و هم کیشی و احوال دگر

من برآنم که ز همسایگی روس بزرگ برد این ملک در آینده حظوظوافر

❈۴۹❈

تا نگویی که ز همسایگی روس مرا دین و فرهنگ هبا گردد و آداب هدر

دین و آیین تو وابستهٔ اهلیت تو است نبود دوستی شوروی الزام‌آور

❈۵۰❈

گر تو نااهل شدی چیست گناه دگران در چنار کهن از خویش درافتد آذر

روس همسایهٔ مستغنی و قادر خواهد نه که همسایهٔ نالان و ضعیف و مضطر

❈۵۱❈

*‌ *

نیمهٔ دوم اردی است به باکو و هنوز ننموده است گل سرخ سر از غنچه بدر

❈۵۲❈

لیک ما تازه گل سرخ فراوان دیدیم وبژه روز رژه بر ساحل دریای خزر

بگذشتند ز پیش رخ ما بیست‌هزار لعبتانی ز گل و سرو چمن زیباتر

❈۵۳❈

دخترانی همه بر لاله فروهشته کمند پسرانی همه بر سرو نشانیده قمر

دختران سروقد و لاله‌رخ و سیم‌اندام پسران شیردل و تهمتن و کندآور

❈۵۴❈

به گه بزم‌، فرشته گه رزم‌، اهریمن سرو در زیرکله‌، ببر به زبر مغفر

*‌ *‌

❈۵۵❈

من زبان وطن خویشم و دانم به یقین با زبانست دل مردم ایران همسر

آنچه آرم به زبان راز دل ایرانست بو که اندر دل یاران کند این راز اثر

❈۵۶❈

کی فراموش کند شوروی نیک‌نهاد که شد ایران پل پیروزی او سرتاسر

گشت ما را ستخوان خرد که سالی سه‌چهار چرخ ییروزی بر سینهٔ ما داشت گذر

❈۵۷❈

اینک از دوستی متفقین آن خواهیم که بخواهد پسر خسته و نالان ز پدر

باشد این هدیهٔ باکو اثرکلک بهار یادگاری که بماند به جهان تا محشر

❈۵۸❈

هست از آنگونه که استاد ابیوردی گفت «‌به سمرقند اگر بگذری ای باد سحر»

صوت

فایل صوتی قصاید شمارهٔ ۱۲۲ - هدیه باکو

صوتی یافت نشد!

تصاویر

تصویری یافت نشد!

کامنت ها

Ebrahim Golshenas

2015-01-11T20:00:36

زنده یاد بهار هم گول ظاهر شوروی را خورده بود.

علی حسن سهراب نژاد(ایلام)

2014-12-16T20:41:07

استادشفیعی کدکنی درمقاله ای وزین درباره شعربهارگفته اندکه شعراوتاآخرین روزهای حیاتش همواره در اوج زندگی ودرپیوندبا نبض اجتماع است وبرای نمونه به این شعروچندشعردیگراستنادکرده اند.شامگاه25آذر1393