ملک‌الشعرا بهار:داشت امسال ماه فروردین همچو افسردگان بر ابرو چین
❈۱❈
داشت امسال ماه فروردین
همچو افسردگان بر ابرو چین
بودش از ابر چین به پیشانی
سرد و پر باد و زشت و ظلمانی
❈۲❈
مؤمنی گفت از چه عید امسال
شده برعکس، ماه رنج و ملال
هست تاربک و سرد و غم‌گستر
پاسخش داد مؤمن دیگر
❈۳❈
گفت زیرا بهار محبوس است
عید بی نوبهار منحوس است
اول صبح و آخر اسفند
شد صدای در سرای بلند
❈۴❈
باغبان شد بدر شتابنده
تا ببیند که کیست کوبنده
رفت و برگشت و گفت فخرائیست
گفتمش رو بپرس کارش چیست
❈۵❈
من چه دانم که کیست این آقا
با منش کار چیست این آقا
آمد و گفت با تواش کار است
گفتمش رو بگوی بیمار است
❈۶❈
اندر این حیص و بیص آن مأمور
با دو تن همچو خود عوان‌و جسور
بی‌اجازت ورود فرمودند
(این چه حرفست؟) میهمان بودند!
❈۷❈
من درافتاده سخت در بستر
مبتلای زکام و دردکمر
کلفت آمد که آمدند به باغ
وز اطاق تو می‌کنند سراغ
❈۸❈
راستی هم بسی کسل بودم
با غم و درد متصل بودم
شب نوروز و کیسهٔ خالی
خرج بسیار و همت عالی
❈۹❈
بچه‌ها لخت و لخت کلفت‌ها
باغبان لخت و پیشخدمت‌ها
همسر من اگر سکوت کند
اکتفا با کهن رُخوت کند
❈۱۰❈
چادر پاره را رفو سازد
صدره کهنه پشت و رو سازد
کودکان را که می کند ساکت؟
کفش خواهند و پالتو و ژاکت
❈۱۱❈
بی‌زبان‌ها زبان نمی‌فهمند
غیر پوشاک و نان نمی‌فهمند
کلفت و نوکر از همه بدتر
داد از دست کلفت و نوکر
❈۱۲❈
لخت سر تا به پای غالبشان
اوفتاده عقب مواجبشان
قسط قرض است غوز بالا غوز
داد می‌بایدش همین امروز
❈۱۳❈
شیروانی بطانه می‌خواهد
باغبان ماهیانه می‌خواهد
هرچه آمد به‌دست از هرجا
همه شد خرج و هیچ نیست بجا
❈۱۴❈
نه اجازت که شغلی آغازم
نه کزین مملکت برون تازم
بوده‌ام سال‌ها نماینده
گوش‌ها از خروشم آکنده
❈۱۵❈
روزنامه‌نوبس بودم من
با افاضل جلیس بودم من
عمر در مردمی سر آورده
سر به آزادگی برآورده
❈۱۶❈
خواجگی کرده سال‌های دراز
در فتوت ز خواجگان ممتاز
رخ گشاده، گشاده باب سرای
سفره گسترده، خادمان بر پای
❈۱۷❈
در بر اهل مملکت مقبول
خدمت دولتی نکرده قبول
تا نپوسم به کنج خانه خموش
شده‌ام کاسبی کتاب‌فروش
❈۱۸❈
بردم ازگنجه و خزانهٔ خویش
کتبی درکتاب‌خانهٔ خویش
کارم آخر به کاسبی پیوست
به خرید و فروش بردم دست
❈۱۹❈
نزد دولت اگرچه مغضوبم
بر ملت عزیز و محبوبم
لیک خواهد خدایگان زمین
تا شوم بی‌نشان و خانه‌نشین
❈۲۰❈
سخت گیرند تاکه رام شوم
چاپلوسی کنم غلام شوم
لیک غافل که گردن احرار
درنیاید به چنبر اشرار
❈۲۱❈
«کس نیاید به زیر سایهٔ بوم
ور همای از جهان شود معدوم»
زبن تکان‌ها ز جا نخواهم رفت
زبر بار «رضا» نخواهم رفت
❈۲۲❈
گر فروشم کتاب در بازار
به که خوانم قصیده در دربار
با چنین حال زار و رسوایی
در عذابم ز دست فخرایی
❈۲۳❈
کاین سه تن ناشناس یک‌دنده
کارشان صبح چیست با بنده
پیش خود گفتم این سه قلاشند
شب عید آمدند و کلاشند
❈۲۴❈
لیک بایست داد در هرحال
هریکی را چهار پنج ریال
به خدایی کزوست مایه و سود
درکفم پانزده ریال نبود
❈۲۵❈
بود پانصد ریال آماده
تا شود قسط قرض را داده
گفتم از قسط قرض کم سازم
ماه دیگر عوض بپردازم
❈۲۶❈
بعد معلوم شد که این حضرات
هرسه هستند عضو تأمینات
به خدایی که خالق بشر است
که ازو خوب و زشت و خیر و شر است
❈۲۷❈
بس که بودم ز وضع خویش نفور
زبن خبر شاد گشتم و مسرور
لیک حال زنم دگرگون شد
چشمش از سوز گریه پرخون شد
❈۲۸❈
کودکان دور بنده جمع شدند
همچو پروانه گرد شمع شدند
شب عیدی که مرد و زن شادند
بلعجب عیدیئی به ما دادند
❈۲۹❈
گفتی آن جمع را عزا برداشت
سیلی آن خانه را ز جا برداشت
الغرض زود رخت پوشیدم
کودکان را ز مهر بوسیدم
❈۳۰❈
شد فراموشم آن کسالت‌ها
رفت از یادم آن ملالت‌ها
چون ز نو غصه‌ای به دل تازد
غصهٔ کهنه جا بپردازد
❈۳۱❈
چون که از نو بلا پدید شود
غم دیرینه ناپدید شود
چون بلایی رسید غم برود
بیش چون شد پدید، کم برود
❈۳۲❈
باید از درد جست چارهٔ درد
مرد بی‌درد مرده است نه مرد
به سوی باغ رفتم از تالار
گفتم اینک منم، چه باشد کار؟
❈۳۳❈
ریش جوگندمی، سیه‌رنگی
ریزه‌چشمی، میانه‌ای لنگی
خنده‌رویی و گرم‌گفتاری
کهنه رندی، قدیم عیاری
❈۳۴❈
با زبانی چو پشت افعی نرم
با بیانی چو کام اژدر گرم
گفت تفتیشکی کنیم اینجا
تا چه باشد نوشته‌های شما
❈۳۵❈
گفتم اینجا نوشته بسیار است
کاغذ بیست ساله انبار است
گفت باشد کتاب خطی نیز؟
گفتم آری فزون‌تر از هر چیز
❈۳۶❈
لیک تفتیش خطی آسان نیست
خواندنش کار بی کتابان نیست
خواندنش نیست سهل بر همه کس
کار اهل کتاب باشد و بس
❈۳۷❈
جلد باشید ویار درگیرید
هرچه باشد نوشته برگیرید
هرچه انبار بود کاوبدند
هرچه اشکاف بود گردیدند
❈۳۸❈
هم به صندوق‌خانه سرکردند
نیز در خوابگه نظر کردند
از شبستان گرفته تا جایی
جمله را سرکشید فخرایی
❈۳۹❈
قبض و مبض و قباله و اسناد
دفتر و مفتر و سواد و مواد
جمله را کرد درهم و برهم
ریخت در یک جوال بر سر هم
❈۴۰❈
جزوه‌های مفصل طبری
شده آراسته ز کارگری
شد پریشان ز فرط افزونی
نصف درکیسه نصف درگونی
❈۴۱❈
پس از آن گشت نوبت بنده
گفت آن مرد لنگ با خنده
دو دقیقه است و نیست طولانی
چه شود گر قدم برنجانی
❈۴۲❈
که ببخشید با شما باری
در اداره است مختصرکاری
من خود از پیش دیده بودم کار
خوبش راکرده مستعد و تیار
❈۴۳❈
جبه‌ای گرم نیز پوشیدم
بچه‌ها را دوباره بوسیدم
محشری‌شدکه‌سوخت‌زان‌دل‌سنگ
هم دل سنگ سوخت هم دل لنگ
❈۴۴❈
گفت از غصه توبه کردم من
سر جدم که توبه کردم من
گرچه می کرد لرزه با سفتی
به گمانم که بود غالفتی
❈۴۵❈
دل این‌ها قساوتی دارد
به چنین حال عادتی دارد
بس که از این قبیل دیدستند
یا ز همکارها شنیدستند
❈۴۶❈
حسشان خشک گشته در اعصاب
چون ز قتل غنم دل قصاب
شرف آدمی است بر حیوان
رقت و انفعال و حس نهان
❈۴۷❈
وآن کسانی که سنگ دل شده‌اند
به جمادات متصل شده‌اند
الغرض با دو بستهٔ کاغذ
هریکی بادکرده چون گنبذ
❈۴۸❈
من و آن سه برون شدیم از در
ماند در خانه جفت بی‌همسر
شدم آن لحظه نارسیده به کوی
با طلب کار خویش رویاروی
❈۴۹❈
قبض پانصد ربال پیش آورد
ضرباتی به قلب ریش آورد
چکنم قبض محضررسمی است
سر ماه‌است و دادنش حتمی است
❈۵۰❈
قسط پرداختیم و با رندان
سر نهادیم جانب زندان
کامنت ها