گنجینه تاریخ ما

شعر پارسی یا شعر کلاسیک فارسی به شکل امروزی آن بیش از هزار سال قدمت دارد. شعر فارسی بر پایه عروض است و عمداً در قالب های مثنوی، قصیده و غزل س روده شده است. در گنج تاریخ ما به اشعار شاعران نامی ایران زمین به رایگان دسترسی خواهید داشت. همچنین به مرور زمان امکانات مناسبی به این مجموعه اضافه خواهد شد.

شما اینجا هستید :

ملک‌الشعرا بهار:بند اول مرغ سحر ناله سر کن

❈۱❈
بند اول مرغ سحر ناله سر کن
داغ مرا تازه‌تر کن زآه شرربار این قفس را
❈۲❈
برشکن و زبر و زبر کن بلبل پربسته ز کنج قفس درآ
نغمهٔ آزادی نوع بشر سرا وز نفسی عرصه این خاک توده را
❈۳❈
پرشرر کن ظلم ظالم‌، جور صیاد
آشیانم داده بر باد ای خدا! ای فلک! ای طبیعت!
❈۴❈
شام تاریک ما را سحر کن *‌
نوبهار است‌، گل به بار است ابر چشمم ژاله‌بار است
❈۵❈
این قفس چون دلم تنگ و تار است شعله فکن در قفس ای آه آتشین
دست طبیعت گل عمر مرا مچین جانب‌ عاشق نگه‌، ای‌ تازه گل‌! از این
❈۶❈
بیشتر کن مرغ بیدل‌، شرح هجران مختصر مختصر مختصر کن!
بند دوم عمر حقیقت به سر شد
❈۷❈
عهد و وفا بی‌سپر شد نالهٔ عاشق‌، ناز معشوق
هردو دروغ و بی‌اثر شد راستی و مهر و محبت فسانه شد
❈۸❈
قول و شرافت همگی از میانه شد از پی دزدی وطن و دین بهانه شد
دیده تر شد ظلم مالک‌، جور ارباب
❈۹❈
زارع از غم گشته بیتاب ساغر اغنیا پر می ناب
جام ما پر ز خون جگر شد *
❈۱۰❈
ای دل تنگ ناله سر کن از قوی‌دستان حذر کن
از مساوات صرف‌نظر کن ساقی گلچهره بده آب آتشین
❈۱۱❈
پردهٔ دلکش بزن ای یار دلنشین ناله برآر از قفس ای بلبل حزین
کز غم تو، سینهٔ من‌، پر شرر شد کز غم تو سینهٔ من پرشرر پرشرر پرشرر شد

فایل صوتی تصنیفها مرغ سحر (در دستگاه ماهور)

صوتی یافت نشد!

تصاویر

تصویری یافت نشد!

کامنت ها

علی افشاری
2015-09-18T21:07:52
این شعر استاد یکی از سیاسی ترین اشعار دوران آزادیخواهی ایرانیان است.،لطفا توجه کنید به فضای اجتماعی پس از مشروطه و آشفتگی مردم در برابر کسانی که میخواستند مشروطیت راناکام بگذارند.،.........این قفس را. برشکن و زیر و زبز کن. ظلم ظالم...... آشیانم داده برباد. ای خدا....... شام تاریک ما راسحر کن. وهمچنین شکایت از بی عدالتی و غارت مردم توسط اغنیا و زورمداران..... ساغر اغنیا پر می ناب. جام ماپر ز خون جگرشد
احمد
2015-07-28T09:34:17
بنام دوست وبا درودخدمت سرور گرامیم آقای مستوفی عرض کنم در اینکه شعر محتوای سیاسی دارد شکی نیست نعمه آزادی نوع بشر سرودن فریاد آزادی خواهی شاعر است و اینکه زمان سرودن شعر مصادف با نهضت آزادی خواهی مردم ایران است ( مردم هرسرزمینی وقتی در اوج خفقان قرار می‌گیرند تشنه راه نجات هستند وقایع انقلاب کمونیستی و شعار حمایت از کارگر به مزاق مردم بسیاری از کشورها از جمله ایران خوش آمد _بخصوص که شوروی آن زمان ژست ضد استعماری وانگلیسی گرفته بود_ در شعر استاد زارع از غم گشته بی تاب هم میتواند اشاره‌ای به شعار های عامه پسند آن روز های طرفدارآن انقلاب شوروی باشد البته استاد با بیان _ازمساوات صرفنظر کن _ به نظر میرسد قصد دارد طرز تفکر را به چالشی معنا دار بکشد ) با خوندن سایر اشعار استاد میتوان به بینش سیاسی ایشان پی برد و نشان ازدرک صحیح ایشان از ایران است که فرموده اند ( هرچه هست از قامت ناساز بی اندام ماست کار ایران با خداست ) بدرود مرا یاد کن تو به گفتار نیک .......
علی نعمتی
2015-08-07T13:19:07
واقعا شعر زیبایی هست ملک الشعرا که یکی از بهترین شاعران هستن ولی یک سیاست مدار هم هستن وبخاطر همین ایشان به جای خاک تیره خاک توده را نوشتن
سید حسین حسینی
2015-08-07T13:24:51
به نظر میاد اینجا متن تصنیف گذاشته شده نه شعر. لطفا من رو روشن کنید که واقعا متن اصلی این شعر به همین صورته یا این تنها متن تصنیف هاست؟
بهناز
2015-11-10T14:24:44
پردهی دلکش بزن، ای تار دلنشین!دست طبیعت! گل عمر مرا بچینوز نفسی عرصهی این خاک توده رامجله یغما، سال سوم، شماره سوم، خرداد ماه 1329. اینجا استاد بهار این شعر رو برا بار اول فرستادن برا چاپ ..دوستان میتونن اونجا ببینن
پویان
2015-11-11T00:13:26
با سلامدر حواشی نوشته شده، دوستان فقط نام خوانندگان تصنیف مرغ سحر را ذکر کردند. شایسته دیدم که یادی هم از آهنگساز این اثر، استاد مرتضی خان نی داوود بکنم، که در تار نوازی استادی بی همتا بودند. ایشان تصنیف مرغ سحر را در دستگاه ماهور و در گوشه دلکش ساخته اند. از دیگر آثار مشهور ایشان پیش در آمد اصفهان است که با نام "هزار دستان" شناخته می شود. (استاد مرتضی حنانه این پیش درآمد را برای سریال هزار دستان تنظیم مجدد کردند، از آن پس نام سریال، بر روی این پیش درآمد قرار گرفت.)
ھادی موسوی (بوشیگان)
2015-02-15T06:18:18
در اینکه این شعر استاد عالی مقام سیاسی بوده شکی نیست ، نیاز واقعی مملکت ما آنروزھا آثار فاخری از این دست بود که ھنرمندان عزیز ما در این زمینه واقعا سنگ تمام گذاشته اندو از این حیث ما باید به این عزیزان افتخار کنیم ، در باره "خاک توده " باید بگویم این ترکیب کاملا صحیح بوده و در نسخه اصلی نیز ھمین است.
Mohsen
2016-11-11T22:41:31
با درود لطفا" تایید نمایید عبارت : عهد و وفا (پی) سپر شد ، صحیح است _ یا اشتباه تایپی است _ بنظرم (بی) سپر شد صحیح باشد _ تشکر
فرید آقایاری
2015-12-28T14:07:37
از پی دزدی، وطن و دین بهانه شدبعد از دزدی احتیاج به ویرگول می‌باشد. آیا احتیاج به این همه علامت تعجب هست؟
فرید آقایاری
2015-12-28T14:24:58
در مورد خاک توده به نظر بنده اشتباهی رخ نداده است.در اجرای این تصنیف توسط ملوک ضرابی، که یکی از قدیمی‌ترین اجراها هست، خاک توده به کار برده شده.برای شنیدن آن به ویکیپدیا مراجعه فرمایید
فرید آقایاری
2015-12-28T14:35:31
عهد و وفا بی‌سپر شدبی، پی شده است.
حسین
2012-04-19T13:58:35
با سلام به نظر من ملک الشعرای بهار شاعر بزرگ ملی و میهنی و بزرگمرد تاریخ مشروطه ایران است که به درستی از وی تجلیل نشده و ایشان روح حماسی را در پیکر این ملت دمیده اند رونش شاد.
خرم آبادی زاد
2013-01-08T21:55:32
لطفا تصحیح بفرمایید:دیده، تر کن
سیاوش آریا
2009-07-20T22:08:25
درود بر شمابانو قمر الملوک وزیری نیز دو بند این تصنیف را خوانده و من آن را در آرشیوم دارم. محمد گرامی اگر این حاشیه را خواندید و مشتاق شنیدن بند دوم آن بود در پیام رسان یاهوی من پیغام بگذارید تا در اختیارتان بگذارم. siavoshariya
محمد امین چاروسایی
2010-06-13T11:18:05
با توجه به نوشته محمد ناله و بانگ مرغ سحر نشانه ظلم ستیزی است و مطمئن باشید ظالمان و هوادارانشان بند اول را مطرح نمی کنند که بخواهند بیت دوم را مهجور نگاه دارند.و از مسایل دیگر این است که بیت دوم بر خلاف بند اول با توجه به مشکلات آن زمان نوشته شده و نیای ثابت برای ظلم ستیزی نیست در صورتی که بند اول عمومیت بیشتری دارد و به همین دلیل است که اساتیدی چون استاد گرانقدر شجریان با توجه به نیاز امروز بیت روم را مطرح نمی کنند.با تشکر.
محمد امین چاروسایی
2010-06-13T11:19:50
با عرض پوزش منظور از «بیت دوم» همان «بند دوم» است
علی بی ستاره
2010-03-18T04:14:34
با درود به سروران گرامی!خدمت جناب توری مستوفی باید عرض کنم که ای شعر را که توسط نادر گلچین خوانده شده بنده دوباره بعد از خواندن حاشیه شما گوش کردم و او هم خوانده است.با سپاس
علی بی ستاره
2010-03-18T04:17:18
با درود مجدد!منظورم این بود که نادر گلچین هم خاک توده را خوانده است
آوا
2008-07-09T20:24:39
اگر شما به سایت خانم گیسو شاکری مراجعه کنید . ایشان بند دوم شعر بهار را خوانده اند و در یوتوب هم موجود استwww.gissoo.com ضمنن در وبلاگ ایشان مصاحبه ای مفصل در مورد این شعر وجود دارد.www.gissooshakeri.blogfa.com
محمد
2008-03-10T20:12:03
بسیار عالی بود. 1-اصلاً نمی دانستم این تصنیف در دوبند سروده شده است. البته بند اول، (شاید به دلیل حس نوستالژیک من)، قویتر به نظر میرسد. 2-مایه های قابل سانسور در بند دوم (از پی دزدی وطن و دین بهانه شد) شاید دلیلی بر مهجور ماندن این قسمت از تصنیف باشد. 3-آیا کسی از آوازخوانان بند دوم را هم خوانده است؟ آنچه من از قمر، هنگامه اخوان و شجریان شنیده ام، منحصر به بند اول بوده است. اگر کسی پاسخ این سؤال را می داند، لطفاً بر حاشیه من حاشیه بنویسد. عزتتان مستدام.
توری مستوفی
2008-02-27T22:09:09
سروران گرامی! متاسفانه در شعر مرغ سحر شادروان بهار یک اشتباه بزرگ شده است و آن در آنجائی است که عوض خاک تیره به غلط توده نوشته شده و این مسایل سیاسی را تداعی میکند با توجه به اینکه این عمل غیر ار دستبردجیز دیگر نیست. با ارج به زحمات شما
kayvan shokoofan
2008-03-10T10:13:39
Dar beyete nakhost, "sahar" "sarah" neveshte shodeBa sepaasپاسخ: با تشکر از شما، تصحیح شد.
شایان
2009-06-22T19:32:29
سلامفکر کنم در «پرده‌ی دلکش بزن ای یار دلنشین» به جای یار باید تار نوشته شود. با توجه به متنی که من در یک کتاب دیدم.
ش مومیوند
2011-01-08T21:49:37
با سلاماین هم اجرای بند دوم تصنیف مرغ سحر توسط زنده یاد قمر(که آپلود کردم):پیوند به وبگاه بیرونی
نگین شکروی
2010-07-18T22:14:04
با درود وسپاس فراوانترکیب "خاک توده" صحیح و مطابق با نسخه اصل است.
حمیدرضا
2010-08-10T20:37:57
در این صفحه می‌توانید نکات جالبی راجع به این تصنیف بخوانید و همینطور به اجراهای معروف آن گوش دهید:پیوند به وبگاه بیرونی
حسن جعفری آنی
2014-02-15T14:15:48
شعر بسیار غم انگیز ولی در عین حال بسیار بامعنی و اینکه با اوضاع و احوال ان زمان اشنا مکند و بار سیاسی زیاد ی دارد با نحوی زندگی مردم ان زمان اشنا می شویم و من بسیار این شعر را دوست دارم و همیشه زمزمه می کنم
علی
2013-12-02T07:22:34
از پی دزدی وطن و دین بهانه شد دیده تر کن
صبا
2013-12-15T17:14:21
@توری مستوفی: در شعر مرغ سحر شادروان بهار یک اشتباه بزرگ شده است و آن در آنجائی است که عوض خاک تیره به غلط توده نوشته شده و این مسایل سیاسی را تداعی میکند با توجه به اینکه این عمل غیر ار دستبردجیز دیگر نیست. خاک توده مسایل سیاسی رو تداعی میکنه؟تو اصلا خوندی این شعر رو؟؟این تصنیف در کوران حوادث پس از سقوط سلسله قاجار و روی کار آمدن پهلوی سروده شده است. اسماعیل نواب صفا، ترانه‌سُرای مشهور، نالهٔ مرغ سحر ملک‌الشعرا را مربوط به «حوادث دوران محمدعلی‌شاه و به توپ بستن مجلس شورای ملی و بلاتکلیفی مملکت در لحظاتی بسیار حساس» انگاشته است.
علیرضا پیشگو
2013-06-17T20:43:20
درود بر روح آزادیخواه عزیز و غیور فرهنگی مدار و به راستی نمی دانم آقای استاد بهار دینمدار واقعی بود یا نه ولی بدانیید والله هیچ قصد توهینی ندارم به حضرت ایشان ولی به گمانم این که می گویند ایشان فراماسونری ببوده یا استاد کمال الملک نیز نباید گفت که افرادی این چنین هنر مند و هنر پرور و میهن و دین طلب به خواست خود یا آگاهانه به این تشکیلات وارد شده اند به علاوه که سابقه ی ایجاد چنین جریانی هم چندان زیاد نیست و طبیعی است که هر که قصد بدی داشته باشد رودررو نمیشود بلکه با نیت پنهان افراد مشهور و پر طرفدار را به این کار جذب می کند پس به نظر این حقیر که جوانی19ساله بیش نیستم چنین نسبت هایی ناروا است.متشکرم از این همه لطف که عرصه ی بروز نظر را فراهم کرده اید
کروش
2013-06-21T12:47:50
درود به زنده یاد استاد بهار ...پیوند به وبگاه بیرونی
امین کیخا
2013-07-19T13:08:26
شرر و شراره برابر لخشه فارسی است
امین کیخا
2013-07-19T13:24:57
به لری لغت شراره لم Lem است فعل ان لم زیه یعنی لم زدن ، لغتی در حال نابودی است .
امین کیخا
2013-07-19T08:26:55
دکتر جان برایمان بنویس چشم براه همه دانایانیم ،
امین کیخا
2013-07-19T08:36:45
کوده هم هم ارز توده است یعنی انبوه
حمیدرضا
2013-07-19T09:27:47
مجموعۀ کاملتری از تصانیف ملک الشعرا در این صفحه در دسترس قرار گرفته است:ملک‌الشعرای بهار » تصنیفها
دکتر فریبرز ملک نصری
2013-07-18T22:50:41
بعد از عرض سلاماز دوران طفولیت به یاد دارم که مادر ظمن انجام کار منزل کاهی این شعر را زمزمه میکرد.جدیدن این تصنیف را در اینترنت با صدای استاد شجریان شنیدم و حالا با خوشحالی فراوان در این صفحه هستم. نوشته اند><عوض خاک تیره به غلط توده نوشته شده و این مسایل سیاسی را تداعی میکند. کلمه توده از استاد بهار میباشد و مسایل سیاسی را تداعی میکند. هیچ فردی نمیتواند واقعن بر این عقیده باشد که استاد بهار فردی غیر سیاسی بودند. اگر چنین میبود ند نغمه ازادی نوع بشر ر ا سر نمیدادند.من خیلی خوشحالم که این صفحه را پیدا کردم و توانستم متن کامل شعر را برداشت کنم.موفق باشیددکتر فریبرز ملک نصریکارلسروهه المانfariborsm@googlemail.de
م.۱.ذاکری
2020-02-14T23:02:35
ما بخش دوم رو هم در کلاس های اموزشی در دهه 70 داشتیم. اما محتوای قطعه اول تقریبا محدودیت زمانی ندارد و می تواند وصف حال یک فرد یا کل اوضاع روز جامعه باشد ولی با توجه به محتویات قطعه دوم بخش هایی از ان با اوضاع اجتماعی فعلی هم خوانی ندارد. مثلا زارع و ارباب یاد اور دوران فئودالی مخصوص زمان خود است. بنابراین اگر چه بخش های عمده ای از ان با اوضاع اجتماعی روز هم خوانی دارد ولی شاید لازم باشد بخش دوم آن کمی بروز رسانی شود. شاید به همین خاطر باشد که زیاد بلزخوانی نشده است.
nabavar
2020-03-24T00:48:45
گرامی مجتبا سَرا درست است از مصدر سَرائیدن
مجتبا
2020-03-23T12:03:54
یه سوالنغمه ازادی نوع بشر سراسرا به فتح سین یا به ضم سین؟ کدومش درسته؟
parinaz
2019-04-17T23:29:21
نخستین ضبط تصنیف مرغ سحر بر روی صفحه‌های پولیفون، در پاییز سال 1306 خورشیدی، با صدای ملوک ضرابی کاشانی و تار مرتضی نی‌داوود در دستگاه ماهور انجام شده است.در این لینک صدای ملوک ضرابی و تصنیف مرغ سحر را می توانید گوش بدهید و نقطه اینکه در اینجا هم «توده» استفاده شده است.پیوند به وبگاه بیرونی
عارف
2019-04-28T06:45:29
دوستانی در مورد اینکه در بیت "عهد و وفا پی سپر شد"، "پی سپر" صحیح است یا "بی سپر" پرسیده بودند. فکر می کنم پی سپر به معنای پایمال و لگدکوب شده درست باشد:پیوند به وبگاه بیرونی
ایمان
2019-08-28T15:20:43
دوستان زحمت کش سایت تاریخ ما، درود.در آغاز سخن از زحماتتان سپاسگزاری می‌نمایم. گله‌ای دارم و آن اینکه باورناپذیر است که در میان نام خوانندگانی که تصنیف مرغ سحر را اجرا نموده‌اند، نامی از بانو ملوک ضرابی و بانو قمرالملوک وزیری نیست حال آنکه این دو بزرگوار نخستین اجراکنندگان این تصنیف بوده‌اند و تا آنجا که می‌دانم تنها کسانی که این تصنیف را کامل خوانده‌اند.هرچند دوستان در کامنت‌ها به نام این دو عزیز اشاره نمودند اما شایسته است تا نامشان در قسمت بالا نیز درج شود چراکه در زمره بزرگان موسیقی این مرز و بومند و خدمات بسیاری به هنر و فرهنگ این مملکت نموده‌اند. با سپاس بیکران.
میلاد ملک پور
2020-12-28T01:10:34
عارضم خدمت بزرگانآنجا که « از پی دزدی وطن و دین بهانه شد » ... در اصل « از پی دزدیِ وطن ، دین بهانه شد » می‌باشدبا سپاس از بزرگواران
نوری
2021-03-22T21:15:41
در فرهنگ عمید سَرا به معنی خانه آمده است و سُرا را بن مضارع سُرایید دانستهدر فرهنگ معین نیز سَرا به معنی خانه و کاشانه نوشته شده است تنها در لغت نامه دهخدا است که هر دو معنا به یک تلفظ ضبط شدهفرهاد مهراد سُرا می خواند اما محمدرضا شجریان سَرا می خواندبه نظر من برای جلوگیری از اشتباه بهتر است برای معنای سرودن و گفتن سُرا استفاده شود
عزت اله هداوند
2020-07-30T09:33:22
بر خلاف قانون طبیعت ،زمان بر آن تاثیری ندارد و هیچگاه کهنه نمی شود
فلاح
2020-06-24T11:12:00
ای خدا! ای فلک! ای طبیعت! شام تاریک ما را سحر کنخواستن از فلک وطبیعت برای حل مشکل ،شرک است.الحج : 62 ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ ما یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْباطِلُ وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِیُّ الْکَبیرُ الحج : 12 یَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا یَضُرُّهُ وَ ما لا یَنْفَعُهُ ذلِکَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعیدُ الإسراء : 56 قُلِ ادْعُوا الَّذینَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلا یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنْکُمْ وَ لا تَحْویلاً یونس : 106 وَ لا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا یَنْفَعُکَ وَ لا یَضُرُّکَ فَإِنْ فَعَلْتَ فَإِنَّکَ إِذاً مِنَ الظَّالِمینَ الأعراف : 197 وَ الَّذینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا یَسْتَطیعُونَ نَصْرَکُمْ وَ لا أَنْفُسَهُمْ یَنْصُرُونَ الأعراف : 194 إِنَّ الَّذینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ عِبادٌ أَمْثالُکُمْ فَادْعُوهُمْ فَلْیَسْتَجیبُوا لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ
امیر
2020-10-04T16:57:55
برشکن و زیر و زبر کن
ابوالفضل
2020-10-09T00:23:10
روحت شاد استاد شجریان که به این شعر مرغ سحر معنی تازه ای بخشیدی
سیدمحمدرضا امینی زاده
2020-10-28T18:21:59
به نظرم در بند دوم عبارت زیر صحیح است«عهد و وفا بی ثمر شد»در زمان سرودن این تصنیف نیز حزب توده تشکیل نشده بود.
امیر
2020-09-26T01:41:20
از عزیزبزرگواری که به فراماسون بودن جاویدتان ملک الشعرا اشاره داشتند بنظر میرسد که اصولا نسبت به فراماسونری اقولا حساسبت بیش از حد نشان میدهیم !مکر روسیه وانکلبس وژاپن وسوید وداننارک و... فرماسون ندارد؟اقای شین زو ابه از مقامات بلند پایه فراماسونری در حهلن هست و شعر هم میگویدبنده شخصا اشکالی نمیبینم جز اینکه فراماسونری هم در ایران مثل غالب پدیده های دیگر برعکس جلوه مینماید حال انکه فی نفسه فرماسونها نوعا در تمام دنیا انسان های خوبی هستند حال چند نفر انگشت شمار خاین که نسبت به ارمان این مکتب خیانت کرده اند ویا مینمایند نباید به گردن دیگران انداخته شود که بفرمایش حافظ من اگر نیکم اگر بد تو برو‌خود را باشکه گناه دگران بر تو نخواهند نوشتاگر بدین نحو بخواهیم داوری کنیم بسیاری از پیشقراولان زبان وادب پارسی را میتوان با توجه به معنای سمبلیک اشعارشان ماسون دانست.
قیژو
2017-07-27T17:29:14
منظور از خاک توده همان خاکستر روی آتش است که با یک باد شعله‌ور می‌شود، چنانچه که شاعر می‌گوید وز نفسی عرصه این خاک توده را، پر شرر کن. استفاده خاک تیره هم به واسطه سیاه بودن خاکستر، درست است، اما واژه توده به خاطر تداعی کردن معنی توده مردم که در یک انقلاب به مانند آتش زیر خاکستر شعله ور می‌شوند، به زیبایی شعر و معنایش می‌افزاید. ملک‌الشعرا نیز خود از واژه توده استفاده کرده‌اند و به نظرم دیگر دلیلی برای استفاده از خاک تیره وجود ندارد. همچنین می‌توان یادی از این شعر شاملو «شکل فانونسی‌ان که اگه خاموشه واسه نفت نیس یه عالم نفت توشه» و نیز این شعر اخوان ثالث «مانده خکستر گرمی ، جایی؟ در اجاقی طمع شعله نمی بندم خردک شرری هست هنوز؟» در ارتباط با این قسمت از شعر ملک‌الشعرا کرد.
مهدی مرواریدزاده
2017-10-13T10:42:57
در شگفتم که چرا هیچ یک از خوانندگان،بند دوم این شعر را نخوانده اند.از نظر من سیاست در این شعر موج میزند.خوشحال میشوم اگر با دلایل منطقیتان مرا توجیه کنید.مستدام باشید
ایرج آبشار
2018-03-18T20:18:49
هنوز متوجه نشده ام چرا در این ترانه جای مرغ «زیره» مرغ «بیدل» گذاشته اند
رامین
2018-07-20T13:43:07
@ نیمامرغ سحر همان بلبل یا هزار دستان است. حضرت حافظ شیرازی می فرماید:قدر مجموعه گل مرغ سحر داند و بسکه نه هر کو ورقی خواند معانی دانست
نیما
2018-05-31T19:33:54
مرغ سحر یعنی چه اصلا"
ملیکا رضایی
2021-07-30T20:47:30.0289693
همایون شجریان و استاد شجریان با هم اجرا کرده اند و همچنین همایون شجریان به صورت کر خوانده اند 
saar
2022-09-08T22:28:48.619323
دکتر ملک نصری، احیانا "ضمن" درست نیست؟ و توی همچین متنی که نوشتید، نوشتن "واقعا" بهتر از "واقعن" نیست؟ 
علی دادمهر
2023-03-09T00:34:52.6374143
خواندن این تصنیف توسط استاد فقید شجریان عملا در حد یک انقلاب در موسیقی سنتی به ویژه در تصنیف خوانی بود. درود بر روح پاک وطن پرستانی چون بهار و عارف قزوینی که چنین یادگار هایی را برای ملت ایران خلق کردند.
شهپر شاه هوا
2023-10-27T16:24:55.2166249
شاعری به تواناییِ بهار ؛ هرگز در دو بیت پساهم، بی سپر و بی اثر نمینویسد و فکر می‌کنم مهر و وفا به عنوان نقطه‌ی مقابل کینه و ستیز هیچگونه پیوندی با سپر در " بی سپر " نداشته‌ باشد ، و همانطور که در اجرای بانو قمر بگوش میرسد و درست می‌نماید،   " پی سپر" صحیح باشد : منکوب شده بنحوی که اثری از آن نمانده باشد