بهرام سالکی:
❈۱❈
آرزو می‌کرد ملانصردین
مُلک دنیا باشدش زیر نگین (۱)
❈۲❈
آن یکی بشنید و گفتش ای فلان
از چه خواهی پادشایی جهان؟
گفت ملا: تا نمایم عدل و داد
از چه باید ماند تا روز معاد؟ (۲)
❈۳❈
در همین جا ، بی‌سؤالی و جواب
می‌کنم با خلق ، تسویه حساب
وعدهٔ فردا چرا باید دهم؟
کاری از امروز بر فردا نهم؟
❈۴❈
آنچه نعمت هست در روی زمین
می‌کنم قسمت میان آن و این
عدل من گر در جهان جاری شود
هر بیابان ، باغ و گلزاری شود
❈۵❈
اهل جنّت طالب دنیا شوند
شهرت عدل مرا گر بشنوند
****
گفت با ملا: تو دانی عدل چیست؟
❈۶❈
عدل ، همسانی میان آدمیست (۳)
گر بُوَد در سفره‌ات یک گِرده نان
از وسط بگذار چاقویی بر آن
با تساوی ده به هر کس سهم او
❈۷❈
بی کم و بیش و بدون گفتگو
هر چه باشد از قلیل و از کثیر
قسمتش کن بر غنی و بر فقیر
آن به شادی در نغلتد این به غم
❈۸❈
تپّه و درّه نماند پیش هم
این نباشد مُمتَلی آن یک به جوع (۴)
حال گویم از کجا می‌کن شروع
فرض کن داری دو کیسه پُر ز زر
❈۹❈
کیسه‌ای باید دهی شخصی دگر
یا اگر داری دو خر ، یک رأس آن
هست در تقسیم ، سهم دیگران
حال بنما شمّه‌ای از عدل خویش
❈۱۰❈
در عدالت ، یک قدم بگذار پیش
دفتر انصاف خود را باز کن
بذل را از مال خود آغاز کن
کیسه‌ای زر ده به یک درمانده‌ای
❈۱۱❈
یا خری بخشا به در رَه مانده‌ای
گفت ملا: گر عدالت این بُوَد
عدل ، زیبنده به نصردین بُوَد
من ببخشم زر بدون گفتگو
❈۱۲❈
چون که بخشیدن بُوَد فعلی نکو
لیک نتوانم که از خر بگذرم
بهر خر ، گو کس نیاید بر درم!
با عطای خر موافق نیستم
❈۱۳❈
این یکی را با خلایق نیستم!
مرد گفتش ای عجب از این سخا
زر ببخشی ، خر نمی‌بخشی چرا؟
گفت چون نَبْوَد مرا انبان زر (۵)
❈۱۴❈
لیک در اصطبل خود دارم دو خر
چون مرا آن کیسهٔ زر نیستی
خود ندانم بخشش زر چیستی
لیک خر دارم و می‌دانم بهاش
❈۱۵❈
خر مگر باشم ، کنم بر کس عطاش!
آنچه را دارم چرا بخشم به کس؟
از نداری‌هام می‌بخشم و بس!
جهل باشد اینکه از اموال خویش
❈۱۶❈
بذل این و آن کنم ، کم یا که بیش
کس کجا داند ، که گر دارم دو خر
پای این‌ها ، گشته عمر من هدر
با چه زحمت مبلغی اندوختم
❈۱۷❈
پاره پاره ، وصله وصله دوختم
تا شدم از لطف حق ، صاحب خری
حال ، خر بخشم به یک تن‌پروری؟
❈۱۸❈
***********
۱ - زیر نگین: زیر سلطه و اقتدار - تحت فرمان
کرم کن نه پرخاش و کین آوری
که عالم به زیر نگین آوری ( سعدی )
کرم کن نه پرخاش و کین آوری
که عالم به زیر نگین آوری ( سعدی )
۲ - معاد: قیامت - آخرت - روز معاد: روز قیامت و رسیدگی به اعمال
از چه باید ماند: چرا باید برای امر تقسیم پاداش و نعمت ، تا روز قیامت صبر کرد؟
از چه باید ماند: چرا باید برای امر تقسیم پاداش و نعمت ، تا روز قیامت صبر کرد؟
۳ - همسانی: برابری - مساوات
۴ - مُمتَلی: سیر - شکم گرگان از جیفهٔ کشتگان ممتلی شد. (ترجمهٔ تاریخ یمینی)
۴ - مُمتَلی: سیر - شکم گرگان از جیفهٔ کشتگان ممتلی شد. (ترجمهٔ تاریخ یمینی)
۴ - جوع: گرسنگی
۵ - انبان: کیسهٔ چرمی - نوعی زنبیل
❈۱۹❈
کامنت ها