گنجینه تاریخ ما

شعر پارسی یا شعر کلاسیک فارسی به شکل امروزی آن بیش از هزار سال قدمت دارد. شعر فارسی بر پایه عروض است و عمداً در قالب های مثنوی، قصیده و غزل س روده شده است. در گنج تاریخ ما به اشعار شاعران نامی ایران زمین به رایگان دسترسی خواهید داشت. همچنین به مرور زمان امکانات مناسبی به این مجموعه اضافه خواهد شد.

بیدل دهلوی:روزی ‌که قضا سر خط آفاق رقم زد گفتم به ‌جبینم چه‌نوشتندقلم‌زد

❈۱❈
روزی ‌که قضا سر خط آفاق رقم زد گفتم به ‌جبینم چه‌نوشتندقلم‌زد
غافل مشوید از نفس نعل درآتش سرتا قدم شمع درین بزم قدم زد
❈۲❈
چون مو به نظر سخت نگون‌سار دمیدیم فواره این باغ به غربال علم زد
ساز طرب محفل اقبال شکست است جامی‌که شنیدی تو قلک بر سر جم زد
❈۳❈
زین خیره نگاهی ‌که شهان راست به درویش پیداست که بر چشم یقین گرد حشم زد
واعظ به تکلف ندهی زحمت مستان از باده نخواهد لب ساغر به قسم زد
❈۴❈
صد شکر که چون صبح نکردیم فضولی با ما نفسی بود که بر آینه کم زد
خواب عجبی داشت جهان لیک چه حاصل دل‌ کرد جنونی‌ که نفس تا به عدم زد
❈۵❈
فریاد که یک سجده به دل راه نبردیم کوری همه را سر به در دیر و حرم زد
اقبال عرق کرد ز سامان حبابم تا کوس به شهرت زند از شرم به نم زد
❈۶❈
یارب دم پیری به چه راحت مژه بندم بی‌ سایه شد آن ‌گوشهٔ دیوار که خم زد
بیدل سپر افکند چو مژگان ز ندامت دستی ‌که ز دامان تو می‌ خواست بهم زد

فایل صوتی غزلیات غزل شمارهٔ ۱۱۳۱

صوتی یافت نشد!

تصاویر

تصویری یافت نشد!

کامنت ها

رضا کرمی
2012-02-29T21:18:53
صـد شـکـر کـه چـون صـبـح نـکـردیـم فـضـولـیبــا مــا نــفــســی بــود کــه بــر آیــنــه کــم زد(حضرت بیدل)قبل از پرداخت مستقیم به بیت فوق لازم است به پیش درآمدی که در حقیقت کلید گره گشایی کل موضوع است اشاره ای داشته باشیم همانطور که مستحضر هستید از قدیم الایام یکی از راههای امتحان زنده و یا مرده بودن یک شخص این بوده است که در جلوی دهان او آیینه می گذاشته اند تا از تاثیر و یا عدم تاثیر نفسش بر آینه حکم بر زنده و یا مرده بودن او دهندحال با این دیدگاه به بیت زیر از حضرت بیدل توجه بفرمایید:شـبـهـهٔ هـسـتـی چو سحر می‌کندم خون به جگرآیـــنـــه بــنــدم بــه عــدم ‌کــز نــفــس آرم خــبــریشاعر در بیت بالا می گوید تردیدی که در هستی و نیستی داریم ما را چون سحر خون به جکر می کند چون سحر نیز اسیر هستی و نیستی خود است یک دم هست می شود و دمی دیگر نیست به همین دلیل باید در جلوی دهان عدم آیینه ای قرار دهم شاید نفسی بر آیینه عدم نشست و ما به هستی پی بردیمو حال به بیت زیر توجه بفرماییدچه خوش است عمر سبک عنان‌گذرد ز ما و من آنچنانکــه چــو صــبــح در دم امـتـحـان نـفـتـد بـر آیـنـه بـار مـااینجا هم شاعر می گوید ای کاش مرگ ما چنان آسان و خوشگوار باشد که نیازی به آینه برای اثبات مرگ ما نباشد و ههمچون صبح نباشیم که برای اثبات هستیش سحر گاه بر صفحه ی آیینه(دنیا) می نشیند و با امتحان و تاثیر نفسش بر آینه از هستی خود حکایت می کندو همچنین بیت زیر:فـغـان‌کـه بـوی حـضوری نبردکوشش فطرتچـوصـبـح طـعـمـهٔ زنـگ نـفـس شـد آیـنـهٔ مااینجا حضرت بیدل می فرمایند تلاش فطرت برای نشان دادن خویش راه به جایی نبرد و اگر حضوری هم بود قربانی زندگی مادی شد همچون صبح که برای اثبات وجودش صبحگاه نفسش بر آینه می نشیند ولی به مرور زمان همین نفس و نمناکی باعث زنگار بستن آیینه می شودنکاتی کلیدی در درک موضوع (فارغ از تاویل نهفته) ارتباط سه وآژه ی صبح ، تنفس و آینه است تاثیر صبحگاه بر آینه نمی است که از آن به تنفس صبح یاد شده است همین تاثیر است که دلیل اثبات هستی صبح شمرده شده است (همچون آینه ای که برای اثبات حیات در مسیر تنفس کسی قرار گیرد و رد به جا مانده بر آن دلیل زندگی شمرده شود)و بیت زیر :حــیــاکــنــیــد بــه پــیــری زوانــمــود طــربسـحـر چـوآیـنـه‌گـیـرد نـفس شب تار است اینجا هم شاعر می گوید که از اظهار طرب در زمان پیری و کهولت بپرهیزید همچون صبح نباشید که چون بخواهد خود رادر آینه ببیند و خود اظهاری کند نفسش باعث کدورت آینه شده و تاریکی به بار می آوردو بیت بسیار زیبای زیر :چـون صـبـح بـی‌غـبـار نـفـس زنـده‌ایم و بسشــبــنــم صــفــاســت آیــنــهٔ امــتــحـان مـاحضرت بیدل می فرمایند ما چون صبح زندگی و هستی مان در گرو ضبط نفس است و گواه ما در این میانه شبنم است ک چون صبح نفسی بزند از بین میرود (درحقیقت اینجا شبنم نقش آینه را برای امتحان هستی و نیستی بازی می کند........ هستی و تنفس صبح باعث نیستی شبنم می شود و نیستی صبح ضامن دوام و هستی شبنم است)با توضیحات فوق حال به بیت مورد نظر می پردازیمصـد شـکـر کـه چـون صـبـح نـکـردیـم فـضـولـی بــا مــا نــفــســی بــود کــه بــر آیــنــه کــم زددراین بیت نیز حضرت بیدل می فرمایند ما بدنبال هیچ راهی برای نشان دادن و اظهارهستی خود چون صبح نبودیم (در حقیقت مراد ما فنا شدن است نه هستی) و اگر در این میانه تیز نفسی داشته ایم هیچگاه نخواسته ایم چون صبح اثری از آن بر آیینه ی اظهار بر جای بگذاریم(آینه اینجا نیز وسیله اظهار تعین است )خداوند بی همتا در سوره ی تکویر به تنفس صبح سوگند خورده است آنجایی که می فرماید (والصّبح اذا تنفّس ) بی شک این موضوع برای حضرت بیدل الهام بخش بوده است .چرا که در اغلب ابیات وقتی به صبح اشاره می کند تنفس صبح را نیز در میان کشیده استرضا کرمی بهمن 1390rezakaramy.persianblog.ir/