گنجینه تاریخ ما

شعر پارسی یا شعر کلاسیک فارسی به شکل امروزی آن بیش از هزار سال قدمت دارد. شعر فارسی بر پایه عروض است و عمداً در قالب های مثنوی، قصیده و غزل س روده شده است. در گنج تاریخ ما به اشعار شاعران نامی ایران زمین به رایگان دسترسی خواهید داشت. همچنین به مرور زمان امکانات مناسبی به این مجموعه اضافه خواهد شد.

بیدل دهلوی:اگر به گلشن ز ناز گردد قدِ بلندِ تو جلوه‌فرما ز پیکرِ سرو، موجِ خجلت شود نمایان چو می ز م...

اگر به گلشن ز ناز گردد قدِ بلندِ تو جلوه‌فرما
ز پیکرِ سرو، موجِ خجلت شود نمایان چو می ز مینا
ز چشمِ مستت اگر بیابد قبولِ کیفیّتِ نگاهی
تپد ز مستی به رویِ آیینه نقشِ جوهر چو موجِ صَهبا
نخواند طفلِ جنون مزاجم خطی ز پست و بلندِ هستی
شوم فلاطونِ مُلکِ دانش اگر شناسم سر از کفِ پا
به هیچ صورت ز دورِ گردون نصیبِ ما نیست سربلندی
ز بعدِ مردن مگر نسیمی غبارِ ما را بَرد به بالا
نه شامِ ما را سحر نویدی، نه صبحِ ما را گلِ سفیدی
چو حاصلِ ماست ناامیدی، غبارِ دنیا به فرقِ عُقبا
رمیدی از دیده، بی‌تأمّل، گذشتی آخر به صد تغافل
اگر ندیدی تپیدنِ دل، شنیدنی داشت نالهٔ ما
ز صفحهٔ رازِ این دبستان، ز نسخهٔ رنگِ این گلستان
نگشت نقشِ دگر نمایان مگر غباری به بالِ عَنقا
به اولین جلوه‌ات ز دل‌ها رمید صبر و گداخت طاقت
کجاست آیینه تا بگیرد غبارِ حیرت درین تماشا
به دورِ پیمانهٔ نگاهت اگر زند لاف مِی‌فروشی
نفس به رنگِ کمند پیچد ز موجِ می در گلویِ مینا
به بویِ ریحانِ مُشک‌بارت به خویش پیچیده‌ام چو سنبل
ز هر رگِ برگِ گل ندارم چو طایرِ رنگ، رشته بر پا
به هرکجا ناز سر برآرد، نیاز هم پایِ کم ندارد
تو و خرامی و صد تغافل‌، من و نگاهی و صد تمنّا
❈۱❈
ز غنچهٔ او دمید بیدل بهارِ خطِّ نظرفریبی به معجزِ حسن گشت آخر رگِ زمرّد ز لعل پیدا

فایل صوتی غزلیات غزل شمارهٔ ۲

تصاویر

تصویری یافت نشد!

کامنت ها

بشیر رحیمی
2014-12-20T02:15:27
با سلام، من با آنکه تبحری در بحر ندارم اما فکر می‌کنم نظر آقای احمدرضا توجهی، نزدیک به صواب است. "مفاعلاتن"، تکرار می‌شود و هیچ تقطیعی هم در کار نیست.بیدل 13 غزل دیگر نیز بر همین بحر دارد؛ غزلهای شماره: 29، 30، 75، 263، 382، 879، 991، 1052، 2117، 2393، 2398، 2401 و 2509 بر همین بحر استوارند. با پوزش از استاد ارجمند حمید سلطان.
ولی آرین
2015-06-15T08:10:05
سلام و علیکم:من بر اظهار نظر محترم توجهی صحیح میگذارم که ای غزل در بحر کامل سروده شده.
حمید سلطان
2011-01-31T02:33:55
در مورد وزن غزل بیدل (اگر به گلشن ز ناز گردد قد بلند تو جلوه فرما ) که به صورت ( مفاعلن فع ) رکن بندی شده است نکته یی قابل توجه است : این تقطیع اشکال فنی قابل ملا حظه یی ندارد اما مساله این است که در نامگذاری وزن و تشخیص بحر عروضی آ ن دچار مشکل می شو یم زیرا در آنصورت باید آن را از متفرعات بحر هزج بگیریم: هزج مقبوض ابتر. حال آ نکه در کتابهای عروضی وزن مذکور را بصورت (فعول فع لن )رکن بندی کرده اند و از زحا فات بحر متقارب گرفته اند : متقلرب مقبوض ا ثلم . در این کتابها وزنی بنام ( مفاعلن فع )نیا مده است .هر چند مبحث زحافات عروضی ما غالبا بنیاد و پایه علمی محکمی ندارد اما بهر صورت به نفع و صرفه است که حتی ا لمقدور ارتباط ما را با عروض سنتی تا جا یی که ممکن باشد حفظ کنیم زیرا که خطر قطع ارتباط و بیگا نگی فر هنگی در میان است و نسلهای آ ینده دچار آ شفتگی و سر در گمی خوا هند شد . بنا بر این اگر مصلحت بدانید وزن غزل فوق را به صورتی که ذکر شد تصحیح بفر ما یید وا لله اعلم با لصواب .
کلام قاصر
2010-10-02T09:13:51
"رنگ" در شعر بیدل نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. این حاشیه را می‌نویسم برای بعدی که دیوان بیدل تکمیل شد.
احمدرضا توجهی
2014-03-23T19:27:01
درود من بر خلاف دوستان دیگر احساس می کنم این شعر در بحر «کامل» سروده شده است . ما در اشعار کهن بیشتر از چهار رکن را به این شکل مشاهده نمی کنیم (یا حد اقل تا به حال من ندیده ام ) اما بحر کامل زُحافی دارد به نام «مفاعلاتن» که اول آن که با تقطیع سازگار است دوم آنکه می شود بحر کامل مثمن مرفّل موقوص . هر چند شاید این دلیل ذکر شود که چنین بحری در اشعار فارسی وجود ندارد (منظور از وجود کاربرد است ) اما شما خیلی راحت می توانید با ضرب دست آهنگ و موسیقی آن را (هر چند سخت ) بدست آورید .موفق باشید .
حسین
2019-09-23T12:43:12
شبیه شعری معروف از صفای اصفهانی شاعر دوران قاجار است.چنین شنیدم که لطف یزدان به روی جوینده در نبندد...من نیز می‌اندیشم با چهار مفاعلاتن طرفیم. هر چند با مفاعلن‌فع هم تقطیع ممکن است.
امین کیخا
2018-01-11T14:36:03
رنگ قرمز چند واژه ی دیگر هم دارد یکی رُد که در زبان اوستا قرمز میشود و همریشه ی Redاست ، لال هم قرمز تیره تر است که لعل عربی از آن بنا شده است اما تیره ترین قرمز ، رنگ بیجاد است . کبود مایل به سرخ را گمست و نارنجی را سرنج و نارنجی تیره را شنگرف میگوییم .
مسعود عباسی
2017-11-20T20:47:23
با سلاممی توان وزن این شعر و اشعار مشابه را از زیر مجموعه های اوزان دوری ( متناوب ) بر شمرد. وزن هایی همچون مستفعلن فع مستفعلن فع ( فع لن فعولن فع لن فعولن ).واژه مفاعلاتن بعنوان رکن ، در میان ارکان عروض ثبت نشده است . بطور مثال در کتاب ادبیات فارسی 1 ( دوره پیش دانشگاهی رشته علوم انسانی )
قطره بقایی
2023-02-05T14:28:04.3457262
از (۴×مفاعلن فع)بگذریم وزن این غزل(مفاعلاتن×۴) است.  
گنگِ خواب دیده
2023-06-20T02:59:31.6163449
و حتی آیینه
گنگِ خواب دیده
2023-06-20T03:04:23.3203784
تو و خرامی و صد تغافل من و نگاهی و صد تمنا.........((((: . نخواند طفلِ جنون مزاجم خطی ز پست و بلندِ هستی... . نه شامِ ما را سحر نویدی، نه صبحِ ما را گلِ سفیدی چو حاصلِ ماست "ناامیدی" ، غبارِ دنیا به فرقِ عُقبا......!