گنجینه تاریخ ما

شعر پارسی یا شعر کلاسیک فارسی به شکل امروزی آن بیش از هزار سال قدمت دارد. شعر فارسی بر پایه عروض است و عمداً در قالب های مثنوی، قصیده و غزل س روده شده است. در گنج تاریخ ما به اشعار شاعران نامی ایران زمین به رایگان دسترسی خواهید داشت. همچنین به مرور زمان امکانات مناسبی به این مجموعه اضافه خواهد شد.

فردوسی:از ایوان خسرو کنون داستان بگویم که پیش آمد از راستان

❈۱❈

از ایوان خسرو کنون داستان بگویم که پیش آمد از راستان

جهان بر کهان و مهان بگذرد خردمند مردم چرا غم خورد

❈۲❈

بسی مهتر و کهتر از من گذشت نخواهم من از خواب بیدار گشت

همانا که شد سال بر شست و شش نه نیکو بود مردم پیرکش

❈۳❈

چو این نامور نامه آید به بن ز من روی کشور شود پر سخن

از آن پس نمیرم که من زنده‌ام که تخم سخن من پراگنده‌ام

❈۴❈

هر آن کس که دارد هش و رای و دین پس از مرگ بر من کند آفرین

کنون از مداین سخن نو کنم صفتهای ایوان خسرو کنم

❈۵❈

چنین گفت روشن دل پارسی که بگذاشت با کام دل چارسی

که خسرو فرستاد کسها به روم به هند و به چین و به آباد بوم

❈۶❈

برفتند کاری گران سه هزار ز هر کشوری آنک بد نامدار

از ایشان هر آن کس که استاد بود ز خشت و ز گچ بر دلش یاد بود

❈۷❈

چو صد مرد بیرون شد از رومیان ز ایران و اهواز وز هر میان

از ایشان دلاور گزیدند سی از آن سی دو رومی و دو پارسی

❈۸❈

بر خسرو آمد جهاندیده مرد بر او کار و زخم بنا یاد کرد

گرانمایه رومی که بد هندسی به گفتار بگذشت از پارسی

❈۹❈

بدو گفت شاه این ز من در پذیر سخن هرچ گویم ز من یاد گیر

یکی جای خواهم که فرزند من همان تا دو صدسال پیوند من

❈۱۰❈

نشیند بدو در نگردد خراب ز باران وز برف وز آفتاب

مهندس بپذیرفت ایوان شاه بدو گفت من دارم این دستگاه

❈۱۱❈

فرو برد بنیاد ده شاه رش همان شاه رش پنج کرده برش

ز سنگ و ز گچ بود بنیاد کار چنین باید آن کو دهد داد کار

❈۱۲❈

چودیوار ایوانش آمد به جای بیامد به پیش جهان کد خدای

که گر شاه بیند یکی کاردان گذشته برو سال و بسیاردان

❈۱۳❈

فرستد تنی صد بدین بارگاه پسندیده با موبد نیک خواه

بدو داد زان گونه مردم که خواست برفتند و دیدند دیوار راست

❈۱۴❈

بریشم بیاورد تا انجمن بتابند باریک تابی رسن

ز بالای آن تا به داده رسن به پیموده در پیش آن انجمن

❈۱۵❈

رسن سوی گنج شهنشاه برد ابا مهر گنجور او را سپرد

وزان پس بیامد به ایوان شاه که دیوار ایوان برآمد به ماه

❈۱۶❈

چو فرمان دهد خسرو زود یاب نگیرم برین کار کردن شتاب

چهل روز تا کار بنشیندم ز کاری گران شاه بگزیندم

❈۱۷❈

چو هنگامهٔ زخم ایوان بود بلندی ایوان چو کیوان بود

بدان زخم خشمت نباید نمود مرا نیز رنجی نباید فزود

❈۱۸❈

بدو گفت خسرو که چندین زمان چرا خواهی از من توای بدگمان

نباید که داری ازین دست باز به آزرم بودن بیامد نیاز

❈۱۹❈

بفرمود تا سی هزارش درم بدادند تا او نباشد دژم

بدانست کاری گر راست گوی که عیب آورد مرد دانا بروی

❈۲۰❈

که گیرد بران زخم ایوان شتاب اگر بشکند کم کند نان و آب

شب آمد بشد کارگر ناپدید چنان شد کزان پس کس او را ندید

❈۲۱❈

چو بشنید خسرو که فرعان گریخت بگوینده بر خشم فرعان بریخت

چنین گفت کان را که دانش نبود چرا پیش ما در فزونی نمود

❈۲۲❈

بفرمود تا کار او بنگرند همه رومیان را به زندان برند

دگر گفت کاری گران آورید گچ و خشت و سنگ گران آورید

❈۲۳❈

بجستند هرکس که دیوار دید ز بوم و بر شاه شد ناپدید

به بیچارگی دست ازان بازداشت همی گوش و دل سوی اهواز داشت

❈۲۴❈

کزان شهر کاری گر آید کسی نماند چنان کار بی بر بسی

همی‌جست استاد آن تا سه سال ندیدند کاریگری بی‌همال

❈۲۵❈

بسی یاد کردند زان کارجوی به سال چهارم پدید آمد اوی

یکی مرد بیدار با فرهی به خسرو رسانید زو آگهی

❈۲۶❈

هم آنگاه رومی بیامد چو گرد بدو گفت شاه‌ای گنهکار مرد

بگو تا چه بود اندرین پوزشت چه گفتی که پیش آمد آموزشت

❈۲۷❈

چنین گفت رومی که گر شهریار فرستد مرا با یکی استوار

بگویم بدان کاردان پوزشم به پوزش بجا آید افروزشم

❈۲۸❈

فرستاد و رفتند ز ایوان شاه گران مایه استاد با نیک خواه

همی‌برد دانای رومی رسن همان مرد را نیز با خویشتن

❈۲۹❈

به پیمود بالای کار و برش کم آمد ز کار از رسن هفت رش

رسن باز بردند نزدیک شاه بگفت آنک با او بیامد به راه

❈۳۰❈

چنین گفت رومی که ار زخم کار برآورد می بر سر ای شهریار

نه دیوار ماندی نه طاق ونه کار نه من ماندمی بر در شهریار

❈۳۱❈

بدانست خسرو که او راست گفت کسی راستی را نیارد نهفت

رها کرد هر کو به زندان بدند بد اندیش گر بی‌گزندان بدند

❈۳۲❈

مر او را یکی بدره دینار داد به زندانیان چیز بسیار داد

بران کار شد روزگار دراز به کردار آن شاه را بد نیاز

❈۳۳❈

چوشد هفت سال آمد ایوان بجای پسندیدهٔ خسرو پاک رای

مر او را بسی آب داد و زمین درم داد و دینار و کرد آفرین

❈۳۴❈

همی‌کرد هرکس به ایوان نگاه به نوروز رفتی بدان جایگاه

کس اندر جهان زخم چونین ندید نه از کاردانان پیشین شنید

❈۳۵❈

یکی حلقه زرین بدی ریخته ازان چرخ کار اندر آویخته

فروهشته زو سرخ زنجیر زر به هر مهره‌ای در نشانده گهر

❈۳۶❈

چو رفتی شهنشاه بر تخت عاج بیاویختندی ز زنجیر تاج

به نوروز چون برنشستی به تخت به نزدیک او موبد نیک بخت

❈۳۷❈

فروتر ز موبد مهان را بدی بزرگان و روزی دهان را بدی

به زیر مهان جای بازاریان بیاراستندی همه کاریان

❈۳۸❈

فرومایه‌تر جای درویش بود کجا خوردش ازکوشش خویش بود

فروتر بریده بسی دست و پای بسی کشته افگنده در زیرجای

❈۳۹❈

ز ایوان ازان پس خروش آمدی کز آوازها دل به جوش آمدی

که ای زیردستان شاه جهان مباشید تیره دل و بدگمان

❈۴۰❈

هر آنکس که او سوی بالا نگاه کند گردد اندیشه او تباه

ز تخت کیان دورتر بنگرید هر آنکس که کهتر بود بشمرید

❈۴۱❈

وزان پس تن کشتگان را به راه کزان بگذری کرد باید نگاه

وزان پس گنهگار و گر بیگناه نماندی کسی نیز دربند شاه

❈۴۲❈

به ارزانیان جامه‌ها داد نیز ز دیبا و دینار و هرگونه چیز

هرآنکس که درویش بودی به شهر که او را نبودی ز نوروز بهر

❈۴۳❈

به درگاه ایوانش بنشاندند در مهای گنجی بر افشاندند

پر از بیم بودی گنهکار از وی شده مردم خفته بیدار از وی

❈۴۴❈

منادیگری دیگر اندر سرای برفتی گه بازگشتن به جای

که ای نامور پر هنر سرکشان ز بیشی چه جویید چندین نشان

❈۴۵❈

به کار اندر اندیشه باید نخست بدان تا شود ایمن و تن درست

سگالید هر کار و زان پس کنید دل مردم کم سخن مشکنید

❈۴۶❈

بر انداخت باید پس آنگه برید سخنهای داننده باید شنید

ببینید تا از شما ریز کیست که بر جان بدبخت باید گریست

❈۴۷❈

هرآنکس که او راه دارد نگاه بخسپد برین گاه ایمن ز شاه

دگر هرک یازد به چیز کسان بود چشم ما سوی آنکس رسان

صوت

فایل صوتی شاهنامه بخش ۷۱

صوتی یافت نشد!

تصاویر

کامنت ها

سیدمحمد

2016-05-21T22:48:03

از کج خلقی های احمد شاملورونوشت از ویکی پدیا،،،احمد شاملو در فروردین‌ماه 1369 در جلسه‌هایی در دانشگاه برکلی کالیفرنیا با بیان سخنانی پیرامون شاهنامه به گفتگوهای زیادی دامن زد.[2][3] او دربارهٔ ضحاک گفت: «ضحاک در دورهٔ سلطنت خودش که درست وسط دوره‌های سلطنت جمشید و فریدون قرار داشته طبقات را در جامعه به هم ریخته بوده‌است. حضرت فردوسی در بخش پادشاهی ضحاک از اقدامات اجتماعی او چیزی بر زبان نیاورده، به همین اکتفا کرده‌است که او را پیشاپیش محکوم کند و در واقع بدون این‎که موضوع را بگوید و حرف دلش را بر دایره بریزد، حق ضحاک بینوا را گذاشته کف دستش دو تا مار روی شانه‌هایش رویانده...»شاملو بر این باور بود که ضحاک با رهبری توده‌های مردم، علیه نظام طبقاتی جمشید قیام کرده و کاوه فردی ضدانقلابی و در برابر توده‌های مردم بوده‌است.[3] او می‌گوید: «ضحاک فردوسی درست همان گئومات غاصبی است که داریوش از بردیا ساخته بود... می‌بینید دوستان، که حکومت ضحاک افسانه‌ای با بردیای تاریخی را ما به غلط و به اشتباه مظهری از حاکمیت استبدادی و خودکامگی و ظلم و جور و بیداد فردی تلقی کرده‌ایم. به عبارت دیگر شاید تنها شخصیت باستانی خود را که کارنامه‌اش به شهادت کتیبه بیستون و حتی مدارکی که از خود شاهنامه استخراج می‌توان کرد سرشار از اقدامات انقلابی توده‌ای است، بر اثر تبلیغات سوئی که فردوسی بر اساس منافع طبقاتی و معتقدات شخصی خود برای او کرده به بدترین وجهی لجن‌مال می‌کنیم و آنگاه کاوه را مظهر انقلاب توده‌ای به حساب می‌آوریم. درحالی‌که کاوه در تحلیل نهایی عنصری ضد مردمی است.»،،بازپیرایی بهرام بیضاییبهرام بیضایی در کتاب هزارافسان کجاست؟ این نگرش را -که با برخوانی «اژدهاک» از خودش و با مقالهٔ علی حصوری در روزنامه کیهان در سه شنبه 21 تیر ماه 1356 آغاز شده بود- پذیرفتنی نمی‌یابد و آن را دنباله دگرگشت‌های اسطوره این بار به شکل «اژدهای شورشی» در روزگار نو می‌داند.[4] پی آوردِ سوّم هزارافسان کجاست؟ با نام «اژدهای شورشی» این موضوع را به تفصیل می‌کاود.،،نگرش جلال خالقی مطلقجلال خالقی مطلق نیز در گفتگویی باور شاملو را نادرست و نشانهٔ ناآگاهی‌اش از شاهنامه دانسته.،،فریدون جنیدی در پاسخ به اظهارات شاملو ضمن رد آن، باور دارد که ضحاک یک شخص نیست، بلکه بیانگر دورهٔ پادشاهی بابلیان بر ایران است که هزار سال به درازا کشیده‌است.،،ضمناً احمد شاملو در همین جا به دیگر بزرگان ادب ایران اهانت کرد که باعث شد در بدست آوردن جایگاهی که سالها در پی آن بود ناکام بماند .

سیدمحمد

2016-05-22T16:36:08

ازان پس نمیرم که من زنده‌امکه تخم سخن من پراگنده‌امدر نسخه ی چاپ مسکو به همین صورت آمده ، ولی در نسخه های دیگری به صورت : ازان پس نمیرم که من زنده‌امکه تخم سخن” را “ پراگنده‌ام آمده که به نظر درست تر می آید ، و از تکرار ” من “ احتراز شده ، چون زمانی که پراگندام می گوید ، لغت ” من “ اضافی می نماید. زنده باشید

گمنام

2016-05-22T19:46:31

آ سید ممد گرامی، من نیز با " را " خوانده و به یاد سپرده ام، مگر که نمیرم ازین پس، ( از آن )که من زنده ام که تخم سخن را پراکنده ام . نیز و چه تخم نژاده ای

سیدمحمد

2016-05-22T21:29:11

گمنام عزیز موافقم ، آفرین نمیرم ازین پس که من زنده امزنده باشید

امین

2020-11-17T19:07:54

با سلاملطفا اشتباهات تایپی را تصحیح بفرمایید مخصوصا در شاهنامه ایرادات فاصله گذاری بین کلمات زیاد دیده می شود و این امر موجب می شود معانی بسیاری از ابیات مفهوم نباشنددگر گفت کاری گران آوریدگچ و خشت و سنگ گران آوریدبدانست کاری گر راست گویکه عیب آورد مرد دانا برویچهل روز تا کار بنشیندمز کاری گران شاه بگزیندمبرفتند کاری گران سه هزارز هر کشوری آنک بد نامدارصحیح : کاریگر به معنای ماهر و زبر دستچو بشنید خسور که فرعان گریختبگوینده به رخشم فرعان بریختصحیح:خسرو به جای خسوربر خشم به جای به رخشمکس اندر جهان زخم چونین ندیدنه ازکاردانان پیشین شنیدصحیح:از کاردانانسپاس از سایت بی نظیرتان

عبدالرضا فارسی

2021-10-10T16:49:05.7388397

چنانچه  طاق ایوان  خراب شود  خسرو  مزد  مرا نمی دهد

عبدالرضا فارسی

2021-10-10T16:51:29.8551468

بدره دینار 

عبدالرضا فارسی

2021-10-10T17:09:16.1078743

خروش آمدی 

جهن یزداد

2022-01-01T20:39:53.2418398

بگو تا چه بود اندرین پوزشت به گفتار پیش اید امرزشت

جهن یزداد

2022-01-01T21:04:45.4978684

درباره این سروده و این رهنمون دستان  و واژه برانداختن  که فرزانه توس گفته برانداخت باید پس انگه برید سخنور شیراز در بوستان گوید نباید سخن گفت ناساخته  نشاید بریدن نینداخته  انداختن  از اندازه  است همانگونه که هندسه نیز از اندازه است سخنور شیراز در سروده ای به زبان  پهلوی شیراز میگویدغر از مو میشنه وا هر کس مگی راز که جمغی میبری خَهتر هذ اندازگر از ما میشنوی با هر کس مگو راز که جامه میبری بهتر  و فراختر اندازه بگیر