خیام:آنان ‌که محیطِ فضل و آداب شدند، در جمعِ کمال شمعِ اَصحاب شدند،

با سلاماندیشمندان و نامداران بزرگی که به شوند داشتن دانش ژرف از نام اوران بزرگ عرصه گیتی بوده اند و اقیانوسی از اگاهی در درجه های بالا بوده و به عبارت دیگر شمع محفل دانشمندان و مردم برشمرده می شدند به جز افسانه هایی پیرامون اسرار افرینش که بر اساس ذهن پریشان انها نقش بربسته است نتوانسته اند به حقیقت دست یابند و بنابراین فرضیه های ایشان پیرامون سوژه وجودی جهان هستی , شامل بر اغاز و پایان دنیا , تنها بر اساس پندارشان از نیروی تخیل بوده است و به همین شوند می توان گواهی داد همانطور که داستان سرایی برای بچه ها به مثابه داروی خواب می باشد در بیشتر موارد گواهیم که این افراد با همین افسانه ها که به انها باور دارند به خواب رفته اند و نمی خواهند بپذیرند که حل این چیستان تنها در اختیار پروردگار بزرگ می باشد حافظ می فرماید یارب این شمع دل افروز کاشانه کیست جان ما سوخت بپرسید که جانانه کیست می دهد هر کسش افسونی و معلوم نشد که دل نازک او مایل افسانه کیست به همین روی خیام پژوهش در این وادی را به مانند فرورفتگی و غرق شدن در تاریکی و نرسیدن به روشنایی می داند

حتی دانشمندان هم در آخر،به معرفت کامل نرسیدند و به اینجا رسیدن که هیچ نمیدانند.علم کامل در نزد خدای تعالی وانبیا و امامان معصوم است.که با آمدن امام زمان علوم ما کامل میشود.انشالله اعظم گیوی  

باسلام مضنون کلی مشخص است.اما چنان گوید که دانشمندان و اندیشمندان هم از این شب تار این جهان راه نجات نیافتن،وافسانه ایی از آنان نمانده.وحتی آنان که به آداب و فضایل احاطه پیدا کردن هم راز و حقیقت این جهان را درک نکردن.و درک و معرفتشان مانند قصه ایی که برای خواب رفتن کودکان گفته میشود در شب تار،خودشان هم به خواب کودکانه رفته اند اعظم گیوی  

امروز۲۸اردیبهشت ۱۴۰۲ سالروز  خیام یکی از بهترین رباعی سرایان ومعروف ایرانی که همه ما ایرانیان مفتخر باشیم که همچین مرواریدهای گرانبها در کشورمان داریم اعظم گیوی