امیرخسرو دهلوی:ای چهره زیبای تو رشک بتان آزری هر چند وصفت می کنم، در حسن از آن زیباتری

صورتگر نقاش چین رو صورت یارم ببین یا صورتی‌ برکش چنین یا ترک تو کن صورتگریگرد ِ جهان گردیده ام، خوبان ِ عالم دیده ام لطف ِ همه سنجیده ام، اما تو چیز ِ دیگری آفاق را گردیده ام، مهر ِ بتان ورزیده ام بسیار خوبان دیده ام، اما تو چیز ِ دیگری آخر نگاهی باز کن وقتی که بر ما بگذری یا کبر منعت می کند کز دوستان یاد آوری؟ تا دل به مهرت داده ام، در بحر ِ فکر افتاده ام چون در نماز اِستاده ام، گوی به محراب اندری

این شعر توسط علی زندوکیلی بازخوانی شده پیشنهاد میکنم حتما گوش کنیدش

در قوالی های صوفیه بعضی ابیات به گونه ای دیگر خوانده می شود مثلاتو از پری چابک تری وز برگ گل نازک تریوز هرچه گویم بهتری حقا عجائب دلبریمن تو شدم، تو من شدی، من تن شدم، تو جان شدیتاکس نگوید بعد از این، من دیگرم، تو دیگری

به نظر میرسد بیت چهارم. ای راحت و آرام جان با "قد" چون سرو روان صحیح میباشد. سرو نماد قد است نه رو

تاریخ امیر خسرو و منتخب کلام خسرو - مارچ 1925 در بیت دوم :هرگز نیاید در نظر نقشی ز رویت خوبتر شمسی ندانم یا قمر حوری ندانم یا پری

به نظرم من به جای "آفاق را گر دیده‌ام" عبارت "آفاق را گردیده‌ام" صحیح تر است.

در بیت اول به نظر من این گونه آمده است: رشک بتان آزری و تلمیحی است به داستان آزر بت تراش، ولی در اینجا به جای آزری، آذری نوشته شده است

هرگز نیاید در نظر نقشی ز رویت خوبترحوری ندانم ای پسر فرزند آدم یا پری؟گویا برای بسیاری از شاعران ما عشق به خانم ها عیب بوده که به پسران روی می آورده اند.به جز بعضی چون فردوسی ،نظامی و ،،،که هرگز در اشعارشان نشانی از همجنس گرایی نیست

درود بر فرزانگان تاریخ ما ساز و تاریخ ما خوان حیفم آمد یادآوری نکنم که زنده یاد پژمان بختیاری از بیت سوم این غزل امیر خسرو دهلوی الهام گرفته و مسمط گونه ای سروده که «اما تو چیز دیگری» بخش تسمیط و لی مکرر آن است . آن است : مهر بتان ورزیده ام بسیار خوبان دیده ام زیبا فراوان دیده ام اما تو چیز دیگری . . .

با احترام در بیت دوم "ای پسر" نا متناسب با سطح اصلی سعر به نظر میرسد و عبارت " شمسی ندانم یاقمر " که در تصحیحی که آقای سیامک در بالا نقل کرده اند با سطح شعر و عبارت بعدی آن بسیار متناسب تر است اما بهرحال حتما تصحیحی که در آن " پسر " ذکر شده از اعتبار قابل قبولی برخوردار بوده ، اگر دوستان صاحبنظر در اینمورد توضیح و راهنمایی بفرمایند قطعا به درک صحیح تری کمک خواهد کرد . سعید بهمنی 1396/4/29

بدون اینکه تحقیقی کرده باشم از نمونه های دیگر اشعار صوفیان و رندان اینقدر می دانم که معشوق یا شاهد نه تنها پسر بوده می تواند بلکه در سنت شعری قدما معمولا پسر است. چون فارسی میان مونث و مذکر تفریق نمی کند در بسیاری اشعار جنسیت معشوق مبهم می ماند اما شواهد زیاد است که شاهد یا ساقی را پسر می سازد. به تعبیر صوفیانه زیبایی شاهد در هر حال وسیله ای و محملی بیش نیست ولی به تعبیر عادی هم زیبایی زیبایی است و قبا قباست و طره طره است از هر که باشد و این ما خوانندگانیم که حتی شعر هفت صد ساله را هم سانسور می کنیم.

خوانش این غزل در روستای پیرآباد، شهرستان سراوان، استان سیستان و بلوچستان پیوند به وبگاه بیرونی