گنجینه تاریخ ما

شعر پارسی یا شعر کلاسیک فارسی به شکل امروزی آن بیش از هزار سال قدمت دارد. شعر فارسی بر پایه عروض است و عمداً در قالب های مثنوی، قصیده و غزل س روده شده است. در گنج تاریخ ما به اشعار شاعران نامی ایران زمین به رایگان دسترسی خواهید داشت. همچنین به مرور زمان امکانات مناسبی به این مجموعه اضافه خواهد شد.

منوچهری:هنگام بهارست و جهان چون بت فرخار خیز ای بت فرخار، بیار آن گل بی‌خار

❈۱❈
هنگام بهارست و جهان چون بت فرخار خیز ای بت فرخار، بیار آن گل بی‌خار
آن گل که مر او را بتوان خورد به خوشی وز خوردن آن روی شود چون گل بربار
❈۲❈
آن گل که مر او را بود اشجار ده انگشت و آمد شدنش باشد از اشجار به اشجار
آن گل که به گردش در نحلند فراوان نحلش ملکانند به گرد اندر و احرار
❈۳❈
همواره به گرد گل طیار بود نحل وین گل به سوی نحل بود دایم طیار
در سایهٔ گل باید خوردن می چون گل تا بلبل قوالت بر خواند اشعار
❈۴❈
تا ابر کند می را با باران ممزوج تا باد به می در فکند مشک به خروار
آن قطرهٔ باران بین از ابر چکیده گشته سر هر برگ از آن قطره گهربار
❈۵❈
آویخته چون ریشهٔ دستارچهٔ سبز سیمین گرهی بر سر هر ریشهٔ دستار
یا همچو زبرجد گون یک رشتهٔ سوزن اندر سر هر سوزن یک لؤلؤ شهوار
❈۶❈
آن قطرهٔ باران که فرو بارد شبگیر بر طرف چمن بر دو رخ سرخ گل نار
گویی به مثل بیضهٔ کافور ریاحی بر بیرم حمرا بپراکنده‌ست عطار
❈۷❈
وان قطرهٔ باران که فرود آید از شاخ بر تازه بنفشه، نه به تعجیل به ادرار
گوییکه مشاطه ز بر فرق عروسان ماورد همی‌ریزد، باریک به مقدار
❈۸❈
وان قطرهٔ باران سحرگاهی بنگر بر طرف گل ناشکفیده بر سیار
همچون سرپستان عروسان پریروی واندر سر پستان بر، شیر آمده هموار
❈۹❈
وان قطرهٔ باران که چکد از بر لاله گردد طرف لاله از آن باران بنگار
پنداری تبخالهٔ خردک بدمیده‌ست بر گرد عقیق دو لب دلبر عیار
❈۱۰❈
وان قطرهٔ باران که برافتد به گل سرخ چون اشک عروسیست برافتاده به رخسار
وان قطرهٔ باران که برافتد به سر خوید چون قطرهٔ سیمابست افتاده به زنگار
❈۱۱❈
وان قطرهٔ باران که برافتد به گل زرد گویی که چکیده‌ست مل زرد به دینار
وان قطرهٔ باران که چکد بر گل خیری چون قطرهٔ می بر لب معشوقهٔ میخوار
❈۱۲❈
وان قطرهٔ باران که برافتد به سمنبرگ چون نقطه سفیداب بود از بر طومار
وان قطرهٔ باران ز بر لالهٔ احمر همچون شرر مرده فراز علم نار
❈۱۳❈
وان قطرهٔ باران ز بر سوسن کوهی گویی که ثریاست برین گنبد دوار
بر برگ گل نسرین آن قطرهٔ دیگر چون قطرهٔ خوی بر ز نخ لعبت فرخار
❈۱۴❈
آن دایره‌ها بنگر اندر شمر آب هر گه که در آن آب چکد قطرهٔ امطار
چون مرکز پرگار شود قطرهٔ باران وان دایرهٔ آب بسان خط پرگار
❈۱۵❈
مرکز نشود دایره وان قطرهٔ باران صد دایره در دایره گردد به یکی بار
آن دایره پرگار از آنجای نجنبد وین دایره از جنبش صعب آرد رفتار
❈۱۶❈
هر گه که از آن دایره انگیزد باران از باد درو چین و شکن خیزد و زنار
گویی علمی از سقلاطون سپیدست از باد جهنده متحرک شده نهمار
❈۱۷❈
وانگه که فرو بارد باران به قوت گیرد شمر آب دگر صورت و آثار
گردد شمر ایدون چو یکی دام کبوتر دیدار ز یک حلقه بسی سیمین منقار
❈۱۸❈
چون آهن سوده که بود بر طبقی بر در زیر طبق مانده ز مغناطیس احجار
این جوی معنبر بر و این آب مصندل پیش در آن بار خدای همه احرار
❈۱۹❈
گویی که همه جوی، گلابست و رحیقست جویست به دیدار و خلیجست به کردار
زین پیش گلاب و عرق و بادهٔ احمر در شیشهٔ عطار بد و در خم خمار
❈۲۰❈
از دولت آن خواجه علی بن محمد امروز گلابست و رحیقست در انهار
آن سید سادات زمانه که نخواهد شاعر به مدیحش ز خداوند ستغفار
❈۲۱❈
از تیغ، به بالا بکند موی به دو نیم وز چرخ به نیزه بکند کوکب سیار
گر ناوکی اندازد عمدا بنشاند پیکان پسین ناوک در پیشین سوفار
❈۲۲❈
ای بار خدایی که همه بار خدایان دادند به اصل و شرف و گوهرت اقرار
هم گوهر تن داری، هم گوهر نسبت مشکست هر آنجا که بود آهوی تاتار
❈۲۳❈
یاقوت نباشد عجب از معدن یاقوت گلبرگ نباشد عجب اندر مه آذار
از مردم بداصل نخیزد هنر نیک کافور نخیزد ز درختان سپیدار
❈۲۴❈
جبارتری چون متواضعتر باشی باشی متواضعتر، چون باشی جبار
الحق که سزاوار تو بوده‌ست ریاست و ایزد برسانیده سزا را به سزاوار
❈۲۵❈
انگشتری جم برسیده‌ست به جم باز وز دیو نگون اختر برده شده آوار
جبار همه کار به کام تو رسانید بادات شب و روز خداوند نگهدار

فایل صوتی دیوان اشعار شمارهٔ ۲۹ - در وصف بهار و مدح خواجه علی‌بن محمد

صوتی یافت نشد!

تصاویر

تصویری یافت نشد!

کامنت ها

*
2015-12-22T12:20:23
سلام.لطفا هرکی ترجمه این شعر رو میدونه بذاره.
علی عباسی
2017-03-26T16:50:38
یکی از زیباترین قصاید منوچهری که اول بار اشاراتی از آن را در رساله دکتر شفیعی کدکنی،صور خیال..،دیدم و شیفته آن شدم،خاصه ایماژهای بینظیر و فراوانی که از باران میدهد...درینجا با مراجعه به برخی منابع،شرح بعض مشکلات را مینویسم:بت=زیباروی(مجازا)فرخار=شهری در ترکستانگل بی خار=کنایه از می سرخ بی دُرد(صافی)گُل بَربار=گل ناچیدهآمد شدن=آمد ورفتقوّال=ترانه خوان،سرودگویممزوج=آمیخته،مخلوطگُهربار=گوهرریزریشه ی دستارچه=تارآویخته ازحاشیه ی دستارچهزبرجدگون=سبزرنگشبگیر=سحرگاهطَر0ف=کناره،گوشه وکناربیضه=گلوله ای توخالی که درآن مواد خوشبو میگذارندکافور ریاحی =نوعی کارفورخوشبویبَیرم حمرا=پارچه نازک سرخاِدرار=درین بیت در مقابل تعجیل به معنای ربزش پیوسته و آراممَشّاطِه=شانه کننده،آرایشگرزبَر=روی،بالاماورد_(مخفف ماءَ الورد عربی که از ریشه ی وَرت فارسی گرفته شده)=گلابناشکفیده=ناشکفتهسیّار=گَردان،ریزانهموار=نرم،یکنواختبه نگار=درای نقش ونگارتبخاله=تبخال،جوشی است که به سبب حرارت و شدت تب پدید می آیددمیده است=برآورده استعقیق=درین بیت مجازا به معنای سرخ لبخوید(خید)=غلّه سبز نارسسیماب=جیوهزنگار=زنگ فلزات،مجازا سبز رنگخیری(بروزن پیری)=گل شب بو،همیشه بهار و خجسهسمن برگ=گل یاسمنطومار=ورق پیچیده،برگ لوله شدهمُل=شرابشَرر=اخگر،پاره آتششَرَر مُرده=اخگر خاموش شدهعَلَم نار=عَلَم آتشینسوسن کوهی=سوسن کبود یا لاجوردیگنبددوّار=کنایه از آسماننسرین=گل نسترنخَوی=عرقزنخ=گودی گونهلُعلبت فَرخار=زیباروی فرخارشَمر=آبگینه،برکه ،استخرامطار(جمع مطر)=باران ها(قطرات باران)مرکز پرگار=نقطه ای که نوک ثابت پرگار برآن قرار میگیرد#معنای بیت(مرکز نشود دایره و آن قطرهء باران/صددایره در دایره گردد به یکی بار)::مرکز،خود نمیتواند دایره شود ولی این قطره ی باران که در آب می افتد،یکباره تبدیل به تعداد زیادی دایره های تودرتو میگرددد.جنبش صعب=لرزش شدید،تکان سختآرَد رفتار=حرکت میکندانگیزد=ایجادکندزُنّار=کمربندی که زردشتیان به کمر میبستند برای تمییز از مسلمین،رشته متصل به صلیب که مسیحیان به گردن می آویزند،درین بیت کنایه از موج است.سِلاقطون=نوعی پارچه ابریشمی زردوزی شده که در بغداد بافته میشدنَهمار=بسیار...معنی بیت::آن دایره باپرگار کشیده،ازجای خود حرکت نمیکند و این دایره (که بر سطخ آب است) ازتکان شدید حرکت میکند.هرگاه باران ازین نوع دایره ایجاد کند،بوسیله باد درآن چین و شکن و موج پدید می آید،گویی سطح آب،عَلَمی از از پاره سفید است که از وزش باد به حرکت درآمده است.به قوّت=سخت،شدیدایدون=اکنون،اینگونه،اینچنیندیدار=پدیدار،مشهودسیمین منقار=منقار سفید،اشاره به حبابهایی که از برخورد قطره های باران با سطح آب ایجاد میشودآهن سوده=براده ی آهنمغناطیس=سنگ آهن ریا...باقی را بعدا مفصل تر مینویسم