مولانا:پس عمر گفتش که این زاری تو هست هم آثار هشیاری تو

نیم گفته در دهان او بماند

مصحح از مثنوی. جلد دوم. ترجمه و تفسیر محمد تقی جعفری

درست شود غرقه ای نی که خلاصی باشدش

درست شود. چون به طوف خود بطوفی مرتدیدرست شود. جان پیر از اندرون بیدار شددرست شود جست و جویی از ماورای جستجو درست شود. عقل جزو از از کل پذیرا نیستیدرست شود موج ان دریادرست شود نیم گفتهدر دهان او بماند درست شود. در شکار پشهی جاندرست شود هر دمی تهی میشود

بیتواخر حذف شده این است. هر زمان از غیب نونو میرسد. وز جهان تن برون شو میرسد

حیرتی آمد درونش آن زمانکه برون شد از زمین و آسمان

باسلام به تاریخ ما عزیز و اساتید گرانقدرپیشنهاد می شود در پایین هرصفحه بعد از اتمام حاشیه ها، کلید رفتن سریع به بالای صفحه قرار گیرد.وجود این کلید در پایان اشعاری که حاشیه های زیادی دارند بسیار بیشتر احساس میشود. با این کار رفتن به بخش بعدی نیز سریعتر میشود.باسپاس

سلام. خدا خیرتون بده کسانی کهنظر می دیداشتباهات رو گوش زد می کنیدبیتی جا افتاده میگید گذاشته بشه و...بدانید اگر تاریخ ما مخاطب کم دارد. اما آنهایی که هستند اندیشمندانه آن را دنبال می کنند و تاریخ ما برای اهل تفکر یک کیمیاست.خدا خیرتان دهد که با نظراتتان آن را پر بار تر می کنید.

در بیت 3 و 4 اشاره با عقیده عرفا نسبت به زمان دارد آنها زمان را غیر واقعی میدانند جهان محسوسات را موهوم می خوانند

بخش 108 - گردانیدن عمر رضی الله عنه نظر او را از مقام گریه کی هستیست بمقام استغراقپس حاکم وقت (عُمر)به پیر چنگی داستان ما گفت این گریه و زاری تو آثار هشیاری توست زیرا وقتی کسی ندامت و افسوس میخوره معلومه که هنوز با نفْس زندگی میکنه... که راه فانی گشتن در جمال حی با غم و افسوس تفاوت داره پس عمر گفتش که این زاری توهست هم آثار هشیاری توراه فانی گشته راهی دیگرستزانک هشیاری گناهی دیگرستاین حسرت گذشته و فکر به اینده حجابی و پرده ایست بر حق و حقیقت ...بیا و اتش به هر دوی اینها بزن و بسوزان مثال نی تا کی میخوای پر گره باشی ...تا وقتیکه نی پر ا از گره ست لایق نشستن بر لب نوازنده نیست و تکه ای چوب بیش نیست ... برای مثال وقتی داری طواف میکنی و گرد چیزی میگردی یعنی ازخودت اراده ای داری و این خود یا نفس هنوز وجود داره وگرنه مست و محو واقعی از خود و کارهایی که انجام میده ارادهی و خبری نداره هست هشیاری ز یاد ما مضیماضی و مستقبلت پردهٔ خداآتش اندر زن بهر دو تا بکیپر گره باشی ازین هر دو چو نیتا گره با نی بود همراز نیستهمنشین آن لب و آواز نیستچون بطوفی خود بطوفی مرتدیچون به خانه آمدی هم با خودیوقتی ازخودت هنوز باخبری این توبه کردن و ندامت و افسوست ازخود گناهت بدتره در حقیقت وقتی به عشق میرسی دیگه غم خوردن جایش رو به شادی و شعف درونی میده .... مولانا در بیت بعد میفرماید تویی ک از گذشته در غفلتت توبه میکنی کی از توبه کردن توبه میکنی ؟ گاه بانگ زیر موسیقی را قبله میکنی و محو اون میشی و عمرت میگذره و گاهی هم این گریه و زاری و ندامت را پیش میگیری و این هردو حجاب و حیله نفس ه ....ای خبرهات از خبرده بی‌خبرتوبهٔ تو از گناه تو بترای تو از حال گذشته توبه‌جوکی کنی توبه ازین توبه بگوگاه بانگ زیر را قبله کنیگاه گریهٔ زار را قبله زنیخب پیر داستان ما تا این سخنان را از حاکم وقت شنید (فاروق: جدا کنندة حق از باطل ..لقب عمر) مانند ایینه ای در پیش رو صورت نفس خودش رو دید و جانش از درون بیدار شد و دیگر مانند جان از قید گریه و خنده برست و جان جدیدی پیدا کرد جانی الهی و بینا و ازاد از غم و شادی های زمینی ... همین احوال حیرتی در پیر چنگی بوجود اورده بود حیرتی عظیم ازین دریافتهای احوال روحانی جدید و گویا دیگه از زمین و اسمان هم بیرون بود و قید و بند مکان هم نجات پیدا کرده و مرغ جانش در پرواز بود ...مولانا میگه اون پیر دریافت و جستجویی خارج از درک ما میکرد که گفتار نمیتونه اون احوال رو بییان کنه و خودش حجاب میشه پس میفرماید من نمیدانم و اگر تو میدانی بگو چونک فاروق آینهٔ اسرار شدجان پیر از اندرون بیدار شدهمچو جان بی‌گریه و بی‌خنده شدجانش رفت و جان دیگر زنده شدحیرتی آمد درونش آن زمانکه برون شد از زمین و آسمانجست و جویی از ورای جست و جومن نمی‌دانم تو می‌دانی بگو احوالی ماورای این احوال زمینی و قال و حالی که ما سراغ داریم و غرق درین حالت چهره معشوق را مناظره میکرد و به منبع عظیم اگاهی وصل شده بود و غرق در تماشای جمال بی مثال خداوند دارای جلال ...حال و قالی از ورای حال و قالغرقه گشته در جمال ذوالجلال

[In reply to مهدی ( ͡ʘ ͜ʖ ͡ʘ) کاظمی]مولانا برای بیان این حالت میفرماید عقل جزوی هرگز قادر به گفتن از عقل کل یا همان علم خداوندی نیست و این الهامات بخاطر تقاضای پی در پی عاشق بر او مستولی میشود که انهم با کلمات نمیشود حق مطلب انرا بیان کرد ولی چونکه عاشقی همچون مولانا در تمام احوال در حال دعا و تقاضا از عقل کل برای جلوه گری است موجی از دریای الهی بدینجا میرسد عقل جزو از کل گویا نیستیگر تقاضا بر تقاضا نیستیچون تقاضا بر تقاضا می‌رسدموج آن دریا بدینجا می‌رسدوقتی قصه پیر چنگی داستان ما به اینجا رسید خود و احوالش در پرده ای از جنس سکوت قرار گرفت پیر چنگی از قید وبند گفتگو رها شد ..مولانا در ادامه میفرماید نیمی از گفتنی ها در دهان ما باقی ماند ...برای این عیش و رسیدن به این حالت معنوی صدها هزاران جان ارزش فدا شدن رو داره و در فدا کردن این جانها مثل عقاب در بیشه جانها تیز پرواز باید بود و مثل خورشید عالمتاب باید خود را فنا کرد و نور بخشید چونک قصهٔ حال پیر اینجا رسیدپیر و حالش روی در پرده کشیدپیر دامن را ز گفت و گو فشاندنیم گفته در دهان ما بمانداز پی این عیش و عشرت ساختنصد هزاران جان بشاید باختندر شکار بیشهٔ جان باز باشهمچو خورشید جهان جان‌باز باشانانکه درین راه جانبازی میکنند همچو خورشید دم بدم باز پُرشان میکنند که کنایه از سرمنزل حیات بودن خداوند است و دم بدم نو شدن احوال دنیا و عاشقان است ...مولانا در دعایی زیبا که حکایت از همون تقاضای عاشقانه داره میفرماید جان نو و تازه ببخش ای خورشید معنوی و این احوال کهنه را تازگی ببخش .... جان‌فشان افتاد خورشید بلندهر دمی تی می‌شود پر می‌کنندجان فشان ای آفتاب معنویمر جهان کهنه را بنما نویدر وجود ادمها از عالم نا مشهود هردمی جان و روان نو مانند اب روان و زلال میرسد (اگر انرا در راه معشوق فدا کنیم جان تازه ای ماورای این جان میگیریم و زندگی و تولد نویی رو تجربه میکنیم باید از اوصاف بشری و تعلقات دل کند و همه را پیشکش کرد و در راه معشوق خرج کرد تا دوباره از نویی پُر شود )در وجود آدمی جان و روانمی‌رسد از غیب چون آب روان

  چون بطوفی خود بطوفی مرتدی چون به خانه آمدی هم با خودی به نظر حقیر منظور مولانا از این بیت آن است که در طواف  خانه خدا اگر هشیاری یا حواست به ویژگیها و دارایی ها و شخصیت خودت است. و در مورد خودت فکر می کنی یا طواف تو در حالت طواف دور خودت است مرتدی یا کافری . چیزی از این طواف حاصل نمی شود  مصرع دوم مهم است .در مصرع دوم هم می گوید. اگر فکر و ذهنت را به خدا یا خانه خدا هم معطوف کنی و راجع به آن بیاندیشی . باز هم خودت هستی که خیالات و تصورات داری و هشیار نشدی در واقع در طواف خانه خدا چه به ویژگیها و نیازهای خودت فکر کنی و چه در مورد خدا و خانه او فکر کنی. هیچکدام صحیح نیست و هشیار نشدی