مولانا:گفت ای یاران مرا مهلت دهید تا بمکرم از بلا بیرون جهید

مخلصی و برون شو به زیبایی در کنار هم بکار رفته اند

ارزش و اعتبار هر چیز به کیفیت و خاصیت آن است و نه به جرم یا سبکی و سنگینی آن چنانچه مردمک به این کوچکی میتواند بزرگ ترین ها را در خود جای دهد

گمان کنم گفته ای از ابن عربی در باب مردمک از ابن عربی هم هست که واگفتنش را به دانایان می گزارم .

و این برتری گوهر بر عرض ( بربسته یا فتاد ) است .

شرح و تفسیر بیت 1000گفت : ای یاران مرا مهلت دهید / تا به مکرم از بلا بیرون جهیدخرگوش به نخچیران گفت : ای یاران به من مهلت دهید تا با تدبیرم شر این شیر را از سر شما دور کنم .شرح و تفسیر بیت 1001تا امان یابد به مکرم جانتان / ماند این میراث فرزندانتانتا به سبب تدبیر من ، جان شما به ایمنی درآید و این تدبیر میراثی شود برای فرزندانتان . [ تا اگر روزی بدین گونه به بلا مبتلا شدند . تدبیری نظیر تدبیر من بکار بندند . ]شرح و تفسیر بیت 1002هر پیمبر در میان امتان / همچنین تا مخلصی می خواندشاندر دنیا هر پیامبری راه رهایی و خلاصی را به امت خود نشان داده است .شرح و تفسیر بیت 1003کز فلک راه برون شو دیده بود / در نظر چون مردمک پیچیده بودانبیا می دانستند که چگونه بشر می تواند از کمند زمین و زمان خارج شود و به مقام تجرید محض برسد هر چند که آنان در نظر مردمان مانند مردمک چشم کوچک جلوه می کردند . [ مراد این است که افراد بزرگ و والا نیز ظاهرا در چشم عامه مردم خرد و بی مقدار می آیند ولی برحسب باطن همچو مردمک چشم عزیزند . و می توانند دنیایی را در وجود خود جای دهند . ]شرح و تفسیر بیت 1004مردمش چون مردمک دیدند خرد / در بزرگی مردمک ، کس ره نبردمردمان ، پیامبران را مانند مردمک چشم کوچک می دیدند زیرا که به بزرگی مردمک چشم پی نبرده بودند . [ آنچه که از ابیات اخیر مستفاد می شود این است که ارزش و اعتبار هر چیزی به کیفیت و خاصیت آن است نه بزرگی و کوچکی آن . مثلا مردمک چشم نقطه ای ریز است اما می تواند کوههای سر به فلک کشیده و دریاهای پهناور را در خود جای دهد . پس ارزش انسان نیز به اندیشه است نه درشتی اندام و قدرت بازر . ]