مولانا:گفت خرگوش الامان عذریم هست گر دهد عفو خداوندیت دست

شرح و تفسیر بیت 1157گفت خرگوش : الامان ، عذریم هست / گر دهد عفو خداوندیت دستخرگوش گفت : اگر لحظه ای به من امان بدهی و منتی بر جان این ضعیف بنهی ، عذرم را بیان خواهم کرد .شرح و تفسیر بیت 1158گفت : چه عذر ای قصور ابلهان ؟ / این زمان آیند در پیش شهان ؟شیر به خرگوش گفت : ای قاصرترین ابلهان ، کدام عذر ؟ آیا این موقع پیش شاهان می آیند ؟شرح و تفسیر بیت 1159مرغ بی وقتی ، سرت باید برید / عذر احمق را نمی شاید شنیدتو خروس بی محلی و بی موقع آواز می خوانی . برای همین است که باید سرت را برید . شایسته نیست که بهانه احمقان شنیده شود .شرح و تفسیر بیت 1160عذر احمق ، بدتر از جرمش بود / عذر نادان ، زهر دانش کش بودعذر احمق بدتر از گناه اوست و عذر آدم نادان ، شرنگی است که هر نوع علم و معرفتی را تباه می کند .شرح و تفسیر بیت 1161عذرت ای خرگوش ، از دانش تهی / من چه خر گوشم که در گوشم نهی ؟ای خرگوش ، عذر تو فاقد علم و معرفت است . من من خرم که گول حرف های تو را بخورم . ( خرگوش در مصراع دوم کنایه دراز گوش یعنی خر و الاغ است )شرح و تفسیر بیت 1162گفت : ای شه ، ناکسی را کس شمار / عذر استم دیده ای را گوش دارخرگوش به شیر گفت : شاها ، این حقیر و ذلیل را کسی بدان و عذر مظلومی مثل من را قبول کن و حرفش را بشنو .شرح و تفسیر بیت 1163خاصه از بهر زکاة جاه خود / گمرهی را تو مران از راه خودبه ویژه از بابت زکات جاه و مسند خود هم که شده ، فرد گمگشته راهی همچون مرا از پیشگاهت طرد مکن . [ این بیت متخذ است از حدیث ” زکات مقام و مسند به فریاد رسیدن ستمدیدگان دلشکسته است . ( احادیث مثنوی ، ص 12 ) ]شرح و تفسیر بیت 1164بحر ، کو آبی به هر جو می دهد / هر خسی را بر سر و رو می نهدمثلا دریا که به همه جویبارها آب می رساند . از روی تواضع ، هر خس و خاشاکی را روی سرش می گذارد .شرح و تفسیر بیت 1165کم نخواهد گشت دریا زین کرم / از کرم دریا نگردد بیش و کمدریا به خاطر این بخشش هرگز کاهش نمی یابد . به سبب بخشش است که دریا کاستی نمی گیرد . ( در اینجا بخشندگان بزرگوار به دریا تشبیه شده اند )شرح و تفسیر بیت 1166گفت دارم من کرم بر جای او / جامه هر کس برم بالای اوشیر گفت ، من در جای مناسب بخشش می کنم . از اینرو لباس هر کس را به اندازه قامتش می برم و با هر کس به اقتضای وضع و حالش رفتار می کنم .شرح و تفسیر بیت 1167گفت بشنو گر نباشد جای لطف / سر نهادم پیش اژدرهای عنفخرگوش گفت عجالتا عذر مرا قبول کن و اگر دیدی عذرم مقبول نیست مرا به اژدرهای قهر و قدرت تسلیم کن .شرح و تفسیر بیت 1168من به وقت چاشت در راه آمدم / با رفیق خود ، سوی شاه آمدمخرگوش گفت : من بامدادان به را افتادم و به اتفاق رفیقم به سوی شاه (شیر) روان گشتم .شرح و تفسیر بیت 1169با من از بهر تو خرگوشی دگر / جفت و همره کرده بودند آن نفرگروه نخچیران که با عهد و پیمان بسته بودند به همراه من خرگوش دیگری را برای تو به همراه من گسیل کرده بودند .شرح و تفسیر بیت 1170شیری اندر راه ، قصد بنده کرد / قصد هر دو همره آینده کردما در راه بودیم که ناگهان شیری به من و همراه من حمله کرد .شرح و تفسیر بیت 1171گفتمش : ما بنده شاهنشهیم / خواجه تاشان که آن در گهیممن به آن شیر مهاجم گفتم : ما بندگان شاهنشاه هستیم و هر دو نفر ، بنده و خادم کوچک درگاه سلطانیم .شرح و تفسیر بیت 1172گفت : شاهنشه که باشد ، شرم دار / پیش من ، تو یاد هر ناکس میارآن شیر مهاجم گفت : شاهنشاه کیست ؟ خجالت بکش و در پیش من از فرومایه ای یاد مکن .شرح و تفسیر بیت 1173هم تو را و هم شهت را بر درم / گر تو با یارت بگردید از درمهم تو را خواهم درید و هم شاهنشهت را و اگر تو همراه رفیقت درگاه مرا ترک کنید هلاکتان کنم .شرح و تفسیر بیت 1174گفتمش : بگذار تا بار دگر / روی شه بینم ، برم از تو خبرمن به شیر مهاجم گفتم : ما را هلاک مکن و فرصت بده تا یکبار دیگر روی شاه خود را ببینم و خبر تو را به او برسانم . [ خرگوش با مهارتی تام و تمام ، خشم شیر را تند و تیز می کند تا حواس او را از خود به رقیبی خیالی معطوف دارد و خود ، جان سالم بدر برد ]شرح و تفسیر بیت 1175گفت : همره را گرو نه پیش من / ور نه قربانی تو اندر کیش منشیر مهاجم گفت : پس رفیقت را پیش من گرو بگذار و گرنه طبق آیین و روشی که دارم ، ترا قربانی می کنم .شرح و تفسیر بیت 1176لابه کردیمش بسی ، سودی نکرد / یار من بستد ، مرا بگذاشت فردما پیش آن شیر مهاجم شیون و التماس کردیم ولی سودی نبخشید و او رفیقم را نزد خودش نگه داشت و مرا تنها رها کرد .شرح و تفسیر بیت 1177یارم از زفتی سه چندان بد که من / هم به لطف و ، هم به خوبی ، هم به تنرفیق من در چاقی و درشتی سه برابر من بود و همچنین در لطافت و خوبی و مرغوبیت هم از من بالاتر بود .شرح و تفسیر بیت 1178بعد از این ، ز آن شیر ، این ره بسته شد / رشته ایمان ما بگسسته شداز آنرو که آن شیر مهاجم راه را بر نخچیران بسته است . آنان دیگر نمی توانند به عهد تو وفا کنند .شرح و تفسیر بیت 1179از وظیفه بعد از این اومید بر / حق همی گویم تو را ، الحق مرزین پس ، مستمری تو قطع خواهد شد و تو باید رشته امیدت را از آن قطع کنی . من حرف حق را به تو می گویم . گرچه حرف حق ، تلخ است . [ اینکه حرف حق تلخ است در کلام امیر مومنان (ع) آمده است . ” بیش از هر کس به تو سخن تلخ حق را گوید ” ( شرح اسرار ، ص 46 )شرح و تفسیر بیت 1180گر وظیف بایدت ، ره پاک کن / حین بیا و دفع آن بی باک کناگر می خواهی هر روز مستمری ات به تو برسد . بیا و آن شیر مهاجم و بی باک را از شسر راه بردار . [ در اینجا می توان گفت که شیر ، مظهر قهر نفس و صولت شهوت است . با این اعتبار می توان چنین گفت : ” ای سالک طریقت اگر می خواهی به سر منزل مقصود برسی ، باید شیر مهاجم و خشمین نفس را از سر راهت برداری ” ]

موسیقی ریز صدا اصلا مناسب اشعار مثنوی نیست....امیدوارم در نوع انتخاب موسیقی دقت بیشتری انجام گیرد