مولانا:بس دراز است این حدیث خواجه گو تا چه شد احوال آن مرد نکو

لنگ و لونگ و خفته شکل و بی ادب سوی حق می غیژ و او را می طلب ...دوست دارد دوست این آشفتگی کوشش بیهوده به از خفتگی!!!

ناله از وی طرفه کوبیمار نیست یعنی چه؟

گرامی مریمناله از وی طرفه کو بیمار نیستاز کسی که بیمار نیست ، ناله کردن باعث تعجب است

در بازخوانی ؛ خطایی بود :در مصرع "تا دم آخر دمی آخر بود"آخر نخست به معنی "پایان" و آخر دوم با فتح کاف به معنی "دیگر" است

مولانا اینجا برمیگرده به قصه طوطی و بازرگان تا ببینیم داستان به کجا رسید...خواجه که طوطی رو از دست داده بود دچار احوالاتی متناقض شد و گاهی از سر نیاز و عجز و گه گاه از حقیقت و گاهی هم به مجاز وخیال لابه ها سر میداد مثل کسیکه در حال غرق شدن باشه چنگ به هر چیزی میزد تا شاید یک کدام ازین حیله ها دستگیرش و بشه و ازین واقعه نجات پیدا کنهبس دراز است این حدیث خواجه گوتا چه شد احوال آن مرد نکوخواجه اندر آتش و درد و حنینصد پراکنده همی‌گفت این چنینگه تناقض گاه ناز و گه نیازگاه سودای حقیقت گه مجازمرد غرقه گشته جانی می‌کنددست را در هر گیاهی می‌زندتا کدامش دست گیرد در خطردست و پایی می‌زند از بیم سرخداوند این نوع کوشش های بندگان رو دوست داره مولانا میگه حتی اگه به شهود و وصال هم نرسیدی این کوشش رو انجام بده که بهتر از خفتن و غفلته و ادامه میده که اون شاه عاشق بیکار نمیمونه و کوشش و ناله های عاشقانه کسی هم که بیمار نیست برایش ارزشمنده ...واسه همین خداوند فرمود ::اشاره به این ایه ::کُلُّ یَوم هُوَ فِی شَأن»::با توجه به اینکه خلقت امری دائمی و مستمر است، پاسخگویی به نیاز نیازمندان نیز دائمی می باشد و خدا یک روز به اقوام قدرت می دهد و یک روز غم و اندوه می دهد. یک روز سلامتی و روز دیگر بیماری و ضعف می دهد؛ لذا کل یوم هو فی شأن یعنی خدا هر روز پدیده تازه و خلق جدید دارد. پس درین راه تلاش و کن و خون دل بخور و تا لحظه اخر دمی فارغ نباش دوست دارد یار این آشفتگیکوشش بیهوده به از خفتگیآنک او شاهست او بی کار نیستناله از وی طرفه کو بیمار نیستبهر این فرمود رحمان ای پسرکل یوم هو فی شان ای پسراندرین ره می‌تراش و می‌خراشتا دم آخر دمی فارغ مباشبالاخره تا دم اخر لحظه ایی یافت میشه که عنایت حضرت حق توراهم در بر بگیرد و تو ام صاحب سرّ و حقیقتی شهودی بشی مطمئن باش کوشش های عاشقانه جانها در قالب مرد و زن بر خداوند اشکاره و او از کوچکترین کارها و نیات ما خبر داردتا دم آخر دمی آخر بودکه عنایت با تو صاحب‌سر بودهر چه می‌کوشند اگر مرد و زنستگوش و چشم شاه جان بر روزنست

زیبا