مولانا:اگر گم گردد این بی‌دل از آن دلدار جوییدش وگر اندررمد عاشق به کوی یار جوییدش

غزل بسیار زیبا در ستایش اخوان صفا و شمس با هم نشان گر‌ اهمیت و قدر دانی‌ جلال دین از اخوان صفا که از افتخارت بزرگ ایرانیان اند و کتاب‌های آنان در اروپا نیز تدریس و تحقیق میشد در ریاضی‌ و نجوم و هندسه و موسیقی‌ و جغرافیایی و...اهل راز و رازورزی بودند و بسیار سازمان ده‌‌‌ و متشکل و دارای سلسله مراتب و آرمان گرا

11. اخوان صفا/ اخوان الصفا: مجازا دوستان یکدل، صوفیان. اشاره به جمعیّتی سرّی فلسفی و عرفانی که در قرن چهارم هجری قمری در بصره و بغداد تشکیل یافت، و هدف و مرام آن ترویج اخوّت و صفا بین مردم و رفع اختلاف فکری و مذهبی از طریق ترویج حکومت عقل و تلفیق فلسفه و مذهب بوده است، به¬ویژه در جهان اسلام. در این باره که اعضای موسس اخوان الصفا چه کسانی بودند و چه مذهبی داشتند, عالمان و مورخان اختلاف دارند. و این بدان سبب است که ایشان می¬کوشیدند تا حقیقت امر و نام خود را از دیگران بپوشانند. مرام اصلی یا اساسنامة آنها این بود که می¬گفتند دیانت اسلام به خرافات و اوهام آمیخته شده است و برای پاک کردن دین از آلودگی¬های ضلالت انگیز جز فلسفه راهی نیست و شریعت عربی آنگاه به کمال می¬رسد که با فلسفة یونانی درآمیزد و مقصود ما همین است که دین را با فلسفه موافقت و شریعت حقّه را از آلایش اوهام و خرافات شستشو دهیم تا پایدار ماند و مورد قبول عقلا و دانشمندان ملل قرار گیرد.