مولانا:دلدار من در باغ دی می گشت و می گفت ای چمن صد حور کش داری ولی بنگر یکی داری چو من

تو سایه و صورت معشوق را ، خود معشوقت گرفته است . آن‌چه معشوق تو در تو هست ، این پیراهن و جامه و صورت نیست . معشوق تو جان بی اندازه ات هست ، که با این پیرهن و صورت و سایه که جان با اندازه ات هست ، مشتبه میسازی . این صورتها ، عاریه ای هستند، و تو باید از هرچه عاریه ایست ، عریان و لخت شوی ، تا خودت ، از خودت بشوی . این نه تنها مسئله آنست که اجتماع و مذهب و مسلک و آموخته ها به تو جامه ای عاریه ای پوشانیده اند که تو خودت را با آن‌ها این‌همانی میدهی ، بلکه جان خودت هم ، از خودت ، هر لحظه ، صورتی و سایه ای و پیراهنی و جامه ای دیگر، می‌سازد . جان خودت هم ، همیشه پوست تازه می‌آفریند . مسئله ، تغییر دادن مرتب جامه ، یا پوست انداختن همیشگی ، بیرون آمدن پی درپی ، از پوست و جامه است . ای کار جان ، پاک از عبث ، روزیّ ِ جان ، پاک از حدث هر لحظه زاید صورتی ، در شهر جان ، بی مرد و زن

شگفتا!!...

به قول یونگ، ناخوداگاه چون اقیانوسی است و خود آگاه ما چون جزیره‌ای کوچک در آنولی در خوداگاه ما بی‌ نهایت موجودات از ستاره‌ها تا اتم‌ها پرسه می‌‌زنندحال آنکه در ناخوداگاه ما تنها معشوق قدم می‌‌زند مانند دلارامی در باغهر چند که او یکی‌ است ولی به دست همه طنابی داده است و همه را به سوی خود می‌‌کشدهمه چیز چون گردابی به دور او می‌‌چرخد و تنها انسان را چنین نیروی خیالی هست که در بیرون دنیای دیدنی‌ها می‌‌تواند معشوق را ببیند آن دیدن به همه دیگر دیدن‌ها می‌‌ارزد و صد چندان بیشتر با او جان انسان از هر حد و اندازه‌ای افزون تر می‌‌شود و از اندازه بیرون می‌‌رود و به اندازه معشوق خود گسترش می‌‌یابدحال آنکه بدون او انسان دارای اندازه مادی محدودی می‌‌شود که دیگران به او می‌‌دهند آن هم به اندازه پیراهن او و ارزش آناگر به وجود این ارزش و این گوهر در هستی‌ تردید داری برای این است که می‌‌خواهی آن را به اندازه‌ای در آوری که گوش تو و چشم تو گواهی‌ دهند این مانند آن است که کسی‌ را از روی سایه‌اش ببینی و بشناسی