مولانا:دروازه هستی را جز ذوق مدان ای جان این نکته شیرین را در جان بنشان ای جان

واژه ی حست در میانه ی شعر، چه معنی ای دارد؟!غلط تایپی است آیا؟

ذوق ( میزاگ = مزه ) ، پیدایش این یکی شدن دو تن، ازعشق میان دو جفت است . « مزه » که در اصل پهلوی « میزاگ » بوده است و معربش « مذاق » شده است ، و سپس عربها ، از آن ریشه « ذوق » را ساخته اند. اینست که معنای عمیق « مزه » در فرهنگ باستانی ، به اصطلاح « ذوق » انتقال داده شده است . آنگاه مولوی ، این اندیشه را تعمیم میدهد هر« حس به محسوسی » ، جفتیست ، یکی گشته هر« عقل به معقولی » ، جفت و نگران ای جان گر جفت شدی حست ، با آنکه حست کرد او اگر حس تو، با آنکه ترا حس میکند ( خدا = بُن) آنگاه وز غیر بپیرهیزی ، باشی سلطان ای جان

بیت 5گر جفت شوی ای حس با آنک حست کرد اووز غیر بپرهیزی باشی سلطان ای جانحست = حس تو = تو را حس

غزل زیبا در بیان ذوق که به باور جلال دین دروازه ایست که هستی‌ از آن وارد می‌‌شود که امروز بیگ بنگ یا مهبانگ می‌‌نامیم و آغاز آن چه که عرض است و یا جوهر و مادی یا معنویجلا دین می‌‌خواهد نکته‌ای شیرین را در میان بگذارد ذوق را می‌‌توان استعداد و آمادگی و یا ازمودن و چشیدن و یا لذت و خوشی و شادی معنی‌ کرد که اینجا معنی‌ آخرین بیشتر مورد نظر استهر چند این ذوق در عالم پیدائی بسیار نمونه دارد و بسیار جفت‌ها با هم می‌‌آمیزند و هستی‌‌ها پیدا می‌‌شود از اتم‌ها تا موجودات دیگر که در همگی‌ آنان همان ذوق است که کار می‌‌کند اما خود ذوق از جنس پیدائی نیست بلکه کاملا پنهان است و در پنهانی کار می‌‌کند و آغاز آن همان جفت شدن پنهان و آشکار است که ذوق است که پیش از آشکاری می‌‌آید و همه هستی‌ را آشکار می‌‌سازد و خود در آن جریان می‌‌یابد حتی در دل‌ یک قطره جوی‌هایی‌ از ذوق جاری است ذوق به رستم تشبیه می‌‌شود که همواره می‌‌رزمد ولی هیچ سودی برای خود نمی خواهد بلکه فقط پهلوانی می‌‌کند که دیدنی نیست و دلیلی مادی ندارد بلکه ذوقی است که در وجود او پنهان است همینطور در دنیای پنهانی، حوری‌ها و پیر‌ها و جوان‌های زیبا و پاکیزه‌ بسیار نهفته اند خواه در دل‌ یک ذره کوچک و یا در دل‌ یک انسان، بسیار توانایی‌ها موج می‌زند که ذوق آشکار شدن کلید پا گشایی و هستی‌ بخشی آن است