مولانا:چو در دل پای بنهادی بشد از دست اندیشه میان بگشاد اسرار و میان بربست اندیشه

غزل اندیشه کار عقل که با گذشته و مقرارت و حفظ و مراقبت است با اندیشه که رو به آینده و آفرینش دارد بسیار متفاوت است ممکن است اندیشه با عقل همراه شود در آن صورت بسیار به آن شبیه می‌‌شود ولی اگر با دل‌ همراز شود آنگاه حریف و همآورد اسرار می‌‌گردد و به کار اصلی‌ خود می‌‌پردازد و مقام خود را پیدا می‌‌کنددل‌ که مخزن آرزومندی است از گران جانی روی می‌‌تابد و اندیشه را به سبکی و پرواز در می‌‌آوردبطوریکه تونایی اندیشه از قضا و قدر و چرخ و فلک فراتر می‌‌رود و فلک همیشه در قمار زندگی‌ به اندیشه می‌‌بازد و کم می‌‌آورداندیشه به جای نگرانی و غصه و ترس، مستی می‌‌کند و با توانائی مستی همه پرده‌ها را پس می‌‌زند و همه مشکلات را آسان می‌‌کندکسی‌ نمی تواند اندیشه را محدود کند و در چارچوب قرار دهد، این کار را با عقل می‌‌توان کرداندیشه دنیای کهنه را بر هم می‌‌زند و از جهان مادی و خشک دنیای نو و تازه و لطیف می‌‌سازدغم دل‌ و خون دل‌ که کنایه از آرزومندی دل‌ است توسط اندیشه مانند سرمایه‌ای به کار گرفته می‌‌شود و خرج می‌‌شود و محصول آن چون عیسی‌ها و شمس‌ها هستند که اندیشه را گسترش می‌‌دهند و این را پایانی نیست و هر لحظه اندیشه‌ای نو چون شاه زاده‌ای در حال زایش است

فلک از خوف دل کم زد...کم زدن به چه معنابی

فلک از خوف دل کم زد دو دست خویش بر هم زدیعنی روزگار در برابر اندیشه ، خویشتن را ناچیز و حقیر دید.کم آورد

همایون این غزل میخوان حدیث جام جم میدان ز زیبایی همه آیینه ها اشکست اندیشه