مولانا:آن خواجه را در کوی ما در گل فرورفتست پا با تو بگویم حال او برخوان اذا جاء القضا

پاسخ برای جناب امین افشاردوست عزیز ممنون از زحمتی که تقبل کردید و کامنتی که نوشتید. قبل از هر چیز عذر میخوام از غلطهای املایی که در نوشته م داشتم. حقیر مدت 25 سال است که در ایران زندگی نمیکنم و این اثر گذاشته روی اون نیمچه سواد مدرسه ایم.در مورد اینکه شعر فوق ومنظور از خواجه پا در گل فرو رفته، شمس بوده یا خیر، با توجه به اینکه اشارات خاص در متن غزل به کیفیت "بودن" و شخصیت خواجه شده، بدون شک حضرت مولانا در مورد فردی سخن میگه که در آسمانها برده سر و موری بده که به اژده ها تبدیل شده. اشارات به سرگذشت یک خواجه صاحب قدم و عاشق داره- که مولانا در پرده برداری از نحوه آزمون سرّ جان در امتحان عاشقان به تعریف و نتیجه گیری یک واقعه پرداخته. بنابراین سخن در وصف کسی است که مست خداوندی خویش است و از این سرمستی مشغول کشتی گرفتن با خداست. بدون شک راوی نسبت به این خواجه ارادت داره و او را در مقام خدایی میبینه. به تصور حقیر با توجه به ارادتی که حضرت مولانا به شمس داره و همینطور وصف مرتبه روحانی این خواجه، منظور مولانا رو در این غزل شمس میدونم.بهترین شخصییتی که تعریف بسیار خوبی در مورد وادی حیرت و فنا داده عطار نیشابوری است. او در قالب حکایات به توصیف منازل و موانع آن و چگونگی گذر از آن پرداخته. داستان پرندگانی (مرغان) که با نیت و هدف دیدار با سیمرغ، عزم کوه قاف میکنند و مجموع ماجراهایی که از سر میگذرانند در منطق الطیر ماجرای گذار سالک از هفت وادی است. اوایل کتاب اینگونه آغاز میشود: مرحبا ای هدهد هادی شدهدر حقیقت پیک هر وادی شدهای به سرحد سبا سیر تو خوشبا سلیمان منطق الطیر تو خوشصاحب سر سلیمان آمدیاز تفاخر تاجور زان آمدیدر اواخر کتاب عطار نیشابور به وصف مختصری از وادی حیرت میپردازه که اینگونه شروع میشود: بعد ازین وادی حیرت آیدتکار دایم درد و حسرت آیدتهر نفس اینجا چو تیغی باشدتهر دمی اینجا دریغی باشدتآه باشد، درد باشد، سوز همروز و شب باشد، نه شب نه روز همازبن هر موی این کس نه به تیغمی‌چکد خون می‌نگارد ای دریغآتشی باشد فسرده مرد اینیا یخی بس سوخته از درد اینمرد حیران چون رسد این جایگاهدر تحیر مانده و گم کرده راههرچ زد توحید بر جانش رقمجمله گم گردد از و گم نیز همسپس سالک مشروط به یافتن راه در تاریکی و گذر از وادی حیرت به وادی فقر و فنا میرسه که که عرفای بزرگی در قالب شعر و کلام پیچیده در ترمه و حریر، به توصیف وادی فنا پرداختند مانند شاه نعمت اله ولی: هر که آمد بر سر دار فنایابد از دار فنا دار بقاخدمت منصور از آن سردار شدذوق سرداری اگر داری بیااصلا بحث صرفا شمس نیست که بگیم رسید به مراحل بالا- پس چرا یکهو خار شد ؟! حضرت یوسف پس از یک کشمکش اساسی و جنگ و نبرد با نفس خویش، در جاییکه سربلند از یک رویارویی همه جانبه با شیطان وسوسه برانگیز بیرون میاد و "تسلیم" رو به زیبایی هر چه تمام به معرض تماشا میگزاره، هفت سال به زندان میشه. هفت سالی که او را به خاک و خون میکشه و بسوی عدم رهنمون میشه، و یا داستانی که بر ایوب پیامبر میره و خصلت صبر او را به حد کمال میرسونه و همچنین قصه شاهزاده موسی که یکشبه از اوج عزت به مرحله زلت کشیده میشه، تماما بیانگره اینه که سالکین مشمول امتحانهای طاقت فرسایی میشوند که در پی هر امتحانی منظور و حکمتی است و تا سالک با آنها درگیر نشه، نمیتونه به تعبیر مفاهیم چه در قرآن که کتاب راهنمای سالک است و چه در کلام عرفا برسه. مثلا در قرآن از قصص موسی و معلم و افسر آموزشش یوشع (حضرت خضر) به کرات سخن گفته شده لیکن باز کلامی پیچیده در حریر که تنها کسی که معبر شده باشه به تفهیم کلام میرسه. بعنوان مثال در جایی (به گمونم سوره کهف) موسی و دوستش یوشع در حال گذر از وادی ی هستند که به کنار دریا میرسند و موسی میگوید خوب است از غذایی که بهمراه داریم چاشت کنیم و سپس ماهی بریانی را از خورجین خود بیرون آورده و مشغول صحبت میشوند و ماهی بریان راهی دریا میشود ! و ادامه داستان. برای خواننده عامی مثل من قابل درک نیست که ماهی بریان و سرخ شده بتونه از غفلت شخص استفاده کنه و شناکنان راهی دریا بشه. پس در بهترین حالت و نظر باید بگم نفهمیدم چی شد- در صورتیکه بدون شک نوشته قرآنی حاوی اطلاعات و آموزش است و منظوردار. من نمیفهممش ولی برای سالکی که به سطح خاصی از آگاهی رسیده و الفبای تفهیمی قرآن رو درک کرده، میتونه با تفکر و تحلیل به رمزگشایی برسه و جواب حاصله، یاری کننده او در گذر از مراحل تاریکی گذار از منزلهای آخر طریقت باشه در جهت دیدار با سیمرغ در پس کوه قاف.شرمنده م نه سواد درستی دارم که بتونم نظر و منظورم رو بهتر برسونم و نه وقت کافی که با جستجو و استناد به فرمایش بزرگانی چون حافظ مولانا صائب تبریزی که از منزل شناسان بزرگ و غولهای عرفان اسلامی هستد، نوشته بیارم و تک تک ابهامات جنابعالی رو مستند پاسخ دهم. یا علی

این هم نظر عطار نیشابوری در مورد به عزت رساندن سالک و سپس پروسه معدوم کردن او و اهدافی که در پس این تغیر و تحولات وجود داره و "حکمت" آن...مرا در پرده دیدی ناگهان تو نمودی راز با خلق جهان توترا خود نیست اینجا دوستداری اگرچه ما هم اندر پوست دارینمودی مر مغز ذاتم در تن خویش حجابت رفت اینجاگاه از پیشنمودی مر مرا با خاص و با عام که بد مستی نداری طاقت عامترا زین گفتن بیهوده معنی که با ما میکنی در عشق دعویتو دعوا میکنی معنیت باید در اینجا گر نه این دعویت بایداگرچه صورتت در ذات معنی بدانسته ز ما آیات معنینبستانند از تو خاص و هم عام که بد مستی نداری طاقت جامنداری طاقت جامی در اینجا کجا یابی تو مر کامی در اینجانداری طاقت جامی فنا شو ابا ما در میان جان بقا شونداری طاقت جامی چه گوئی کنون در هرزه اندر گفت و گوئینداری طاقت جامی ز دلدار کنیمت اینزمان منصور بردارنداری طاقت جامی ز منصور فنادستی عجب از نفس و جان دورنداری طاقت جام الستم کنون پیوندت اینجاگه شکستمنداری طاقت جام یقینم ترا نزدیک خود مردی نه بینمنداری طاقت اینجام اینجا بخواهی بودن اندر عشق رسواکنم رسوا ترا فردا حقیقت نمایم بر تو مر غوغا حقیقتکنم رسوا ترا فردا بر خلق بسوزانم ترا زنار با دلقکنم رسوا ترا فردا بر خویش نیم آنکه برم اندر بر خویشکنم رسوا ترا فردا ابردار ببرم دست و پایت بین خبردارکنم رسوا زبانت را به بیرون کنم اندازم اندر خاک و در خوننمیدانی چه خواهی دید فردا که خواهم کردنت منصور رسوااگر مرد رهی ماهی چنین است چنین خواهد بدن فردا یقین استکه شهرت جمله خواهد دشمنی کرد وز آن خواهی تو بودن صاحب دردبگفتی راز با منصور غافل کجا از دست تو بپذیرد ایدلدل و جانرا قبول اینجا ندارد که گویندت وصول اینجا نداردتمامت سالکانت اندر اینجا کنند از عشق صد افغان و غوغامگو منصور اگر تو مرد راهی وگرنه رخ به بینی زین سیاهیاگر رسوائیت آمد یقین خوش بسوزانیم فردایت بر آتشبه آتش مر وجودت را بسوزم تمامت عین بودت را بسوزمدر آتش رفت خواهی زار و سرمست ابی پا و زبان منصور بی دستدر آتش رفت خواهی تا بدانی نمایم آنگهی راز نهانیترا در آتش سوزان حقیقت نمایم بیشکی دیدار دیدتبگفتی راز ما شرمت نداری کنون باید که رازم پاداریحقیقت پایداری کن بردار مشو غافل ز من ایندم خبردارکه خون از دست خود بینی روانه ترا من رخ نمایم بی بهانهچو دست خویشتن بینی پر از خون مشو آنلحظه اینجا گه دگرگوننشان ما شناسی عین خونت وگرنه گفتن پر از جنونتهر آنکو در ره ما غرق خون شد ابا مادر تمامت غرق خونشدهر آنکو در ره ما یافت بوئی کنم گردان سرش مانند گوئیاگر خواهی گذشت از جان نمایم ترا معنی دمادم مینمایماگر خواهی گذشت از جان و از تن ترا دایم کنم اینجای روشناگر خواهی گذشت از سر در اینجا کنم با ذات خود ذات تو یکتااگر خواهی گذشت از سر حقیقت نهم من بر سرت افسر حقیقتاگر منصور اینجا مردمائی حقیقت مرد صاحبدرد مائیچنین راندم قلم ایمرد سالک ز وصلت میکنم فردای مالک...هیلاج نامه

فارغ از اینکه منظور از خواجه، شمس است یا خیر و فارغ از غلطهای املایی حقیر، اهمیت در موضوعی است که محور کامنت من بود. اینکه رسیدن به رفتار بی عیب و نقص و اصل صداقت که موضوع اصلی آموزه های دینی است با هدف ثواب کردن و رفتن به بهشت نیست بلکه موضوع بشدت مهمتری منظور نظره. (هر انسانی که در تلاشه برای بهبود و پیشرفت در زندگی، سالکه ولو اینکه خودش واقف به این امر نباشه. چون اساسا سلوک یعنی روش و منشی در راستای کامل شدن) موضوع گذر از هفت وادی سلوک که با هدف از بین بردن نقاط ضعف و تثبیت صفات والاست، ابر انسان شدن را در پی داره و این نکته کلیدی و اسرارآمیز آن است. این پروسه، انسان معمولی رو به ابرانسان تبدیل میکنه که صاحب خلاقیت در یک فاز بسیار برتره. انسانی که مجموع صفات او شامل تحول شده و او را به جرگه افسانه وارد میکنه. (یعنی وقتی میگیم سلیمان نبی قادر به انجام امور خاص منجمله صحبت با حیوانات بود، اساسا با فردی طرف میشیم که وارد حیطه افسانه شده و در یک فضای خاص به ادامه زندگی میپردازه و ما مجازیم افسانه رو به کل غیر واقعی بدونیم و یا شاید بر اساس تحقیق و تجربه واقعی بشماریم) بعنوان مثال صفت شهامت و جسارت به حد کمال میرسه و پیامدش میشه روبرو شدن با یک انسان پر جاذبه و اثر گذار، و اصطلاحا مور به اژدها - یا آهو به آهوی سحرآمیز تبدیل میشه، که البته حضرت حافظ در مثنوی "الا ای آهوی وحشی" از استعاره آهوی وحشی استفاده کرده که جدا محشره این ترکیب. خود حضرت مولانا در جایی اینگونه اشاره داره به کیفیتی که عرض کردم:داند دل هر پاک دل آواز دل ز آواز گل !غریدن شیر است این در صورت آهوی اونکته منظور نظرم اینه که این پروسه افسانه سازی و رسیدن به مرحله ابرانسانی گویا در دسترسه و لازمۀ رسیدن و درک این قانون نانوشته و فرمولِ رسیدن به "اقتدار و آگاهی" از ناز خارج شدن و مبارز و جنگاور بودن است. جهت گذر از امتحانات سخت و عبور از این هفت خان رستم. و این راهی نیست که هر زن یا مردی موفق به عبور از آن شوند چراکه اساسا انسان عادی درگیر با حس خودشیفتگی و خودبرترجویی و خودبرترپنداری خود، همه عمر در یک مرحله باقی میماند و دور خویش طواف کرده، فراتر از حس ارضاع امیال نمیرود. بنابراین پیامد رسیدن به اصل صداقت در رفتار، به اقتدار و آگاهی ختم میشه و این یعنی وسعت یافتن قوه درک و اجرا (خلاقیت) در یک لول باورنکردنی اونهم از نوع خدایگان ! کلا توصیف شخصیتی که طی درگیر شدن با قانون متحول و ساخته میشه سخته. حضرت مولانا، پادشاهی ژنده پوش و بی تاج و تخت که بصورت خارق العاده ای با زمین و زمان درآمیخته را اینگونه توصیف مینماید:شاهان همه مسکین او خوبان قراضه چین اوشیران زده دم بر زمین پیش سگان کوی اوبنگر یکی بر آسمان بر قله روحانیانچندین چراغ و مشعله بر برج و بر باروی اوشد قلعه دارش عقل کل آن شاه بی‌طبل و دهلبر قلعه آن کس بررود کو را نماند اوی اوای ماه رویش دیده‌ای خوبی از او دزدیده‌ایای شب تو زلفش دیده‌ای نی نی و نی یک موی او...واقعیت غیر قابل توجیه اینه که تا هنگامیکه من نوعی غرق در خودشیفتگی خودم باشم چونکه مثلا ساکن اروپا هستم و یا چونکه فلان مدرک تحصیلی رو دارم، قادر به دیدن و شنیدن غیر از خود نیستم و دائم یک ذره بین دستم گرفتم و به عیب جویی دیگران مشغول- به جهت تایید ذهنی بخودم که بهترینم- و نشانه این رفتارم برخورد تمسخرآمیز با دیگرانه و پیامد همه اینها یعنی اینکه من یک احمقم و احمق باقی خواهم ماند- وهمین سبب میشه مجموع روشنگریها و آموزشهای قوی و مندرج در دیوان شمس تبریزی رو نفهمیم. میخونیما ولی نمیفهمیم. البته خواهش میکنم سوء تفاهم نشه- من خودمو عرض میکنم

به نام خدا و درود بر خواننده دقیقپاسخ و نقدی بر پانوشت پیشین از "سعید":من خردترین بندگان خداوند، سالک نیستم و نمی دانم آیا در مقام "حیرت" (ششمین وادی طریقت) سالک به آنچه در خود یافته غره می شود یا نه؟ تا به تیر فنا گرفتار آید و ... . اما از غلط نگارش "مهو" به جای "محو" که بگذریم، استنباط و استنتاج "سعید" از غزل فوق و نسبت دادن آن به شرح حال "شمس تبریزی" بسیار بعید می نماید، چه، پیام روشن و واضح غزل نقد و نکوهش خواجه ای است که غره از شاید دانش و مکنت (همیان او پرسیم و زر گوشش پر از طال بقا) و ... عاشقان را نکوهش می کرد تا به تیر قضا و بلا گرفتار همان می آید:جباروار و زفت او دامن کشان می‌رفت اوتسخرکنان بر عاشقان بازیچه دیده عشق رابس مرغ پران بر هوا از دام‌ها فرد و جدامی‌آید از قبضه قضا بر پر او تیر بلاکدام تیر بلا؟ این:عشق از سر قدوسیی همچون عصای موسییکو اژدها را می‌خورد چون افکند موسی عصابر خواجه روی زمین بگشاد از گردون کمینتیری زدش کز زخم او همچون کمانی شد دوتادر رو فتاد او آن زمان از ضربت زخم گرانخرخرکنان چون صرعیان در غرغره مرگ و فناو آن خواجه که:فرعون و نمرودی بُده، انی انا الله می‌زده...حالا:اشکسته گردن آمده، در یارب و در ربنادر پی این تیر بلا:او زعفرانی کرده رو، زخمی نه بر اندام اوچراکه زخمی بسیار عمیق تر است بر جان او و اصولن آدمی:جز غمزه غمازه‌ای، شکرلبی شیرین لقادر ادامه مولای بلخ خواجه نخست مغرور و اینک در افتاده در پای عشق زمینی و مجازی را چنین پند می دهد:اکنون بگویم سر جان در امتحان عاشقاناز قفل و زنجیر نهان، هین! گوش‌ها را برگشاای خواجه با دست و پا، پایت شکستست از قضا؟!دل‌ها شکستی تو بسی، بر پای تو آمد جزااین از عنایت‌ها شِمُر، کز کوی عشق آمد ضررعشق مجازی را گذر، بر عشق حقست انتها**غازی به دست پور خود، شمشیر چوبین می‌دهد****تا او در آن استا شود... شمشیر گیرد در غزا**و... تا جایی که آن خواجه نادم و پشیمان چنین سخن ساز می کند که نشان از دگرگونی اوست:گفت الغیاث!!! ای مسلمین، دل‌ها نگهدارید، هین!شد ریخته(یِ) خود خون من، تا این نباشد بر شمامن عاشقان را در تبش، بسیار کردم سرزنشبا سینه پرغل و غش، بسیار گفتم ناسزاو ... در نهایت پیام نهایی غزل:**در عشق ترک کام کن ترک حبوب و دام کنمر سنگ را زر نام کن شکر لقب نه بر جفا**پس خلاصه بگویم، مولوی نخست در نکوهش خواجه و سپس در مقام پند و اندرز گفتنش بر می آید و رها کردن آن "در خاک و خون افتاده‌ی بیچاره وار و مبتلا"، که همه این ها نمی تواند شرح حال و وصف مرادش (شمس تبریزی) باشد.خدا نگهدارعشقی که بر انسان بود، شمشیر چوبین آن بودآن عشق با رحمان شود، چون آخر آید ابتلا...

به نام خدا و درودنظر به معنای بیت زیر و تقابل و همخوانی مصرع اول و دومش و نیز معنای ابیات پیشین، به گمانم صورت درست "آن" در نیم مصرع دوم "این" باشد:هست آن جهان چون آسیا، هست "این"(به جای "آن") جهان چون خرمنی"آن" جا "همین" خواهی بُدن، گر گندمی گر لوبیابدرود

هست آن جهان چون آسیا هست این جهان چون خرمنی به معنا درست تر می آید.

این غزل زیبا به سلوک شمس و گذر او از وادی حیرت اشاره دارد. وادی ششم از هفت وادی سلوک که عطار در وصف آن گوید: هر نفس اینجا چو تیغی باشدت/ هر دمی اینجا دریغی باشدتعارف هر چه کاملتر، نیاز او به مطرح شدن بی رنگ تر. عارف شاگرد نمیپذیرد و مجاز به گفتن اسرار نیست. شمس تنها یک شاگرد پذیرفته و مولانا از شهرت بالای جهانی برخورداره. از این میشود به عمق و وسعت شخصیتِ ناشناخته شمس رسید. بهترین کسی که میتوانسته به بیان و تعریف شخصیت شمس و جزییات زندگی شمس بپردازد مولانا بوده که اینکار را کرده است. بنابراین شخصیت شمس را میشود از دل أشعار مولانا بیرون آورد و شناخت.در این غزل به اتفاقی بس مشکل که برای شمس در برهه ای از زندگی أو و قبل از آشنا شدنش با مولانا روی داده، پرداخته شده است و بواقع یکی از اسرار بشدت مهم در مرحله بالای سلوک اطلاع رسانی گردیده. وقتی اشاره میکنه که موری بٌده ماری شده و آن مار گشته اژدها- از همین مصرع سیر سلوک و تجلی صفات الهی در شمس رو میشه درک کرد و متوجه میشیم شمس در زمان این ماجرا در جایگاه عرفانی بالایی قرار دارد و به آهوی وحشی و اسرارآمیز بدل شده است. به عبارت دیگر شمس به درک "منِ دیگری" در خود رسیده و بعد الهی خود را در عمل کشف کرده و سرمست از این تجلی و کشف، سر در آسمانهاست و مشغول کشتی گرفتن با خداست (مست خداوندی خود کشتی گرفتی با خدا) . وقتی سالکی متحیر از کشف، و درک نیروی مافوق تصور در خویشتن میشود و میداند بدون آنکه بداند، (اسرار و حکم بر لبان او جاریست گویی به یک دایرهٓ المعارف وصل است) نه تنها بشدت سرمست است از این تحول ، بلکه درک وگفتار او بسیار قوی و اثر گذار است و دیگران را با رفتار و گفتار خود غرق در مستی میکند (ساقی شده است) ساقیا جام می ام ده که نگارنده غیبنیست معلوم که در پرده اسرار چه کرد راز وادی ششم در اینجاست. درست هنگامی که سالک غرق شادی حاصل از این وصال است، طی حادثه ای غیر منتظره به "فنا" میرود و صور متجلی شده مهو میگردد و جای آنرا فقر میگیرد. بر آسمانها برده سر وز سرنوشت او بی خبر ...یعنی درست جاییکه یوسف در پی غلبه بر شیطان در سرور و شعف به سر میبرد، انتظار همه چیز داشت غیر از اینکه هفت سال به زندان شود ! قرآن کتابی است کدنوشته که راهنمای سالک است و با زبان إشارات به تفهیم مفاهیم و تعریف قوانین میپردازد. چه کسی به درک این مفاهیم نائل میشود ؟ سالک در مرحله بالای سلوک- کسی که معبر شده باشد.طی سلوک و در جریان حوادث سالک مشغول از بین بردن نقاط ضعف خویش و تثبیت صفات والاست. سالکی که به درک حضور نیروی الهی در خود میشود ناخودآگاه مغرور میگردد و حضرت مولانا در این غزل یکی از علل به فنا دادن و آتش زدن سالک را در این مرحله، سوزاندن و از بین بردن کبر او نقل میکندبنابراین خواجه ما هنگامیکه پرهایش باز شده و سر در آسمانها بود، پایش در گل شد و تیر قضا بر او باریدن گرفت و دوره ای بسیار سخت در زندگی او آغاز گردید:بر خواجه روی زمین بگشاد از گردون کمینتیری زدش کز زخم او همچون کمانی شد دوتادر رو فتاد او آن زمان از ضربت زخم گرانخرخرکنان چون صرعیان در غرغره مرگ و فنارسوا شده عریان شده دشمن بر او گریان شدهخویشان او نوحه کنان بر وی چو اصحاب عزااین غزل هر بیتش جای سخن و تحلیل دارد. در ادامه غزل حضرت مولانا به ذکر دلیل پرداخته که در پشت بارش این تیرباران قضا چه فلسفه ای قرار دارد. نکته جالب توجه دیگر اینکه در این ماجرا گویا پای یک زن در میان است و انگار شمس خوب ما از یک قصه عشقی بشدت رنجیده شده استاین خواجه باخرخشه شد پرشکسته چون پشهنالان ز عیش عایشه کأبیض عینی من بکابه نظر میرسد طی این ماجرا شمس در اوج پاکی و استحقاق، بشدت تخریب شخصیت میشود و به او تهمت زده، حسابی بدگویی او میشود. در این مصرع اشاره شده به سوره ای در قرآن " ویل لکل همزهٓ بهر زبان بد بود" که خداوند به بدگویان هشدار میدهد. در ماجرای زندانی شدن یوسف هم باز پای زنی در. میان بود و باز تهمت زده شد و شرایطی بوجود آمد که نه تنها صبر یوسف وسعت یافت و به جرگه صابرین پیوست بلکه میبایست تسلیم بودن محض را نشان میداد

کشتی گرفتی با خدا.......منظور همان قصه ی تورات است که در آن،" یعقوب" نبی، تا طلوع فجر با ناشناسی کشتی میگیرد که او ایشان را خدا نامید... ( گوشِ اجداد دین مداران، چه سخنها که نشنفت....)

فرعون = تمثیل و نماد سرکشی در برابر خداوند است...شداد = پادشاهی که دعویِ خدایی داشت...

طال بقا = همان "طالَ بَقاَک"... یعنی : عمرت دراز باد..مجازاً ب مانایِ حشمت و جلال است.

غازی = جنگنده در راه دین

کورش ایرانی اصل،کاش پایان کشتی را هم برای خوانندگان رقم میزدید که کی و چطور به کجا دست زد تا هماورد دست از او بدارد و دلیل حرمت آن بخش از لاشه قصابانو دیگر مباحث علمی که هوش از سر میرباید.

قفل پارسی است و از کوپله درست شده است و به عربی رفته است

نوحه از نویه است و فارسی و نوفیدن هم صدا دراوردن است

ای خواجه با دست و پا ، پایت شکستست از قضا ؟؟؟دل‌ها شکستی تو بسی ، بر پای تو آمد جزا !!!مولانای کبیر در فیه ما فیه میگه اتفاقات این جهان به نسبت اون جهان مانند خواب به نسبت بیداریه و مثالی هم که میزنه اینه که وقتی خواب میبینی کسی رو دار زدن تعبیرش اینه که اون شخص قراره رئیس بشهخب ریاست کجا و اعدام شدن کجا ؟ پس دوتا چیز بی ربط در تعبیر به هم ربط پیدا میکنندر این دنیا هم همینطور که در بیت اشاره کرده ممکنه شخصی دل دیگران رو بشکنه و اشک دیگرانو در بیاره و بعد از مدتی پای خودش بشکنه !این جهان کوه است و فعل ما نداپس اگه بدی میبینیم به قول خود مولانا لابد بدی کردیم یا بدی اندیشیدیم که اینطور شدهپیشنهاد میکنم فیه ما فیه رو زیاد بخونید

اذا جاء القضا ضاق الفضا ، هنگامی که سرنوشت راه ما را مشخص می‌‌کند و فضای ما را تنگ و محدود می‌‌سازد سرنوشت انسان همانا دیدن زیبایی‌ است و عاشق شدن به آن به اندازه‌ای که باز سرنوشت او تعیین کرده است پیش از آنکه سرنوشت بیاید آدمی‌ فرصتی برای بازی کردن دارد آنگونه که توله حیوانات جست و خیز می‌‌کنند از این جست و خیز و یا جست و جو نیز کار‌های زیادی بر می‌‌آید و جنگ‌ها و ابزار‌ها ساخته می‌‌شود که آن هم همه محصول قضاست که از دیرباز در کار ساختن است پیش از آنکه ما باشیم و پس از آنکه ما نباشیم در زندگی انسان‌ها شرائط گوناگونی را تجربه می‌کنند کسانی در رنج و گرفتاری و گرسنگی و بیماری و کسانی هم مثل این خواجه ما روزگار راحتی‌ و خوشی دارند و خانواده و ملک و احترام و مدرک تحصیلی‌ و رفاه کامل و به ریش دیگران می‌‌خندند و به مسخره بزرگان و عاشقان حقیقی‌ می‌‌پردازند و به خود اجازه لودگی و سبک سری می‌‌دهند و از همراهی و تشویق چاپلوسان و ریزه خواران نیز برخوردارتا اینکه یک روز سرنوشت می‌‌آید و در خانه آنانرا می‌‌زند و کمی چشمشان را باز و چشم بندشان را کمی‌ بالا می‌‌زند تا اند‌کی زیبایی را ببینند آنگاه بیماری می‌‌اید سراغشان این بیماری چیست این بیماری کم دیدن است دیر جنبیدن است اضطراب و خرخشه است که به جان آدمی می‌‌افتد و او را بسوی مرگ تدریجی‌ و وحشت از آن سوق می‌‌دهدمثل حیوانی که گردنش نیمه بریده رها شده است، احساس دست کوتاه و خرما بر نخیل، احساس اینکه چرا زود گذشت احساس اینکه چقدر زیبایی هست ولی او محروم است این‌ها آغاز بیماری عشق است اینکه زیبایی حقیقی‌ چیست و چرا دست من خالی‌ است از آن، بیماری حسرت و هجران بی‌ آنکه آنرا چشیده باشداگر سّر جان و عشق را بخواهی، بدان که این سرنوشت همه است و نه تنها خواجه ما بلکه یوسف هم همین سرنوشت را داشته و این او بوده که عاشق زلیخا میشود و بدنبال او می‌‌افتد و قصاص آنرا نیز پس میدهد و بعدش اتفاق دیگری می‌‌افتد حالا معشوق عاشق میگردد و این راز نهفته در عشق است هر چند که من داستان را غلطی بیان کردم ولی حکمتی در کار قضا هست که من اینگونه بگویم چون رابطه عشق بسیار باریک است که هر طور بگوئی جور در میاید ولا من کاره‌ای نیستمحالا این را بگذار و فکری برای خواجه بکنهر کسی‌ ظرفیتی دارد از آفتاب تنها نوری بما می‌‌رسد از دریا گوهری و کوزه ای این ما هستیم که باید به آفتاب و دریا پی‌ ببریم از زیبایی اندکی‌ که بما می‌رسد این ما هستیم که باید به بزرگی‌ برسیم و این راه را طی‌ کنیم و بدانیم که از یک چاشنی‌ کم به همه محتوی دیگ پی‌ ببریم و از شیرینی‌ حلوای زندگی‌ و هستی‌ و معشوق برخوردار شویمو حتی سنگ و سختی آنرا نیز قدر بدانیم و ارزش بگذاریم چون طلا این راه و رسم و اسرار عشق است ‌ای خواجه وقت را بیش از این تلف نکن

بیت 38هست این جهان چون خرمنیصحیح استیعنی هر چه در خرمن این دنیا بکاری در آخرت درو می کنی

در این شعر اشازه به آیه و إِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لاَیستَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلاَ یسْتَقْدِمُونَ است و به چند نکته اشاره میشود اول اهمیت قضا و قدر که از آن نمیتوان گریخت و از صفات قهر خداوند است که در اصل لطف می باشد و برای بیداری بنده مورر عنایت حق است. دوم اشاره به عشق مجازی است که انسان را برای عشق حقیقی آماده میکند. و دیگر حذر از غیبت و تزک نام و کام و شاکر بودن.

در حادثه ی عشقخود را کامیاب بدانی یا ناکامتفاوتی نداردناگزیر، ره سپرده ای بسوی کمالخالص تر شده ایو این،"معجزه ی عشق" است ..

با تشکر از توضیحات فوق العاده جناب سعید و همایون.پاینده باشید.ت آن جهان چون آسیا هست آن جهان چون خرمنیآن درست است.در یوم الحشر خرمن رو می شود و آنچه در مزرعه ی دنیا کاشته ایم در روز حشر ظاهر میشود.و در یوم الحساب خرمن به آسیا برده می شود و در این روز کیفیت خرمن رو می شود و بر اساس کیفیت مزد داده می شود.چرا که ممکن است خرمنی زیاد باشد و دانه های آن پوک و توخالی!غیر از این نوع دانه ای هم که کاشته ایم فرق می کند.گندم است یا لوبیا.در اصل یوم الحساب روز ارزش گذاری است.

عشق زلیخا ابتدا بر یوسف آمد سال‌هاشد آخر آن عشق خدا می‌کرد بر یوسف قفادر ابتدا زلیخا عاشق یوسف بود و در آخر از عشق مجازی به عشق حقیقی رسید به طوری که پشت بر یوسف کردبگریخت او یوسف پیش زد دست در پیراهنشبدریده شد از جذب او برعکس حال ابتداحالا زلیخا از یوسف می گریخت چون به اصل عشق واصل شده و یوسف از پِی او می رفت و خواهان او شد.تمثیل اینکه حالا یوسف دست در پیرهن او زده باشد و بر عکس ابتدای داستان حالا یوسف جذب زلیخا شده گفتش قصاص پیرهن بردم ز تو امروز منگفتا بسی زین‌ها کند تقلیب عشق کبریایوسف میگوید این عشق امروز من قصاص عشق دیروز توست.( قصاص پیرهن). گفتا کارهایی از این دست در اثر تحول و دگرگونی ای است که در ساحت عشق کبریایی خداوند بوجود می آید که: مطلوب را طالب کند مغلوب را غالب کندای بس دعاگو را که حق کرد از کرم قبله دعا

با دروداین جهان مزرعه است نه خرمن.خرمن نتیجه رشد آن چه در مزرعه کاشته ایم است،پس " آن جهان" می بایست خرمن باشد.

درود بی کران هست آن جهان چون آسیا هست این جهان چون خرمنی : نسخه ناشر آدینه سبز دیباچه: استاد بدیع الزمان فروزان فر گندم ٬ آسیایی که با آب کار میکنه ٬ مه یعنی چی؟ بی نهایت تشکر

آنچه مسلم است خواجه ای در منتهای موفقیت های دنیوی که دنیا به کامش بوده است و با خر یا همون منهای ذهنی و هم هویت شدگی های خود سرخوش زندگی میکند ، شکست عشقی زمینی پر و بالش را شکسته و از عشق عایشه نالان و گریان شده .این خواجه با خر خشه ،شد پر شکسته چون پشه نالان ز عشق عایشه ، کابیض عینی من بکاو این خواجه با دست وپا که همیشه برای کار های خود به دست و پاهای خود متکی بوده به سزای اینکه دل های زیادی را شکسته امروز از قضا پایش شکسته و اوضاع بر خلاف میل و حرکت وی پیش رفته است . ولی باید این اتفاق و شکست عشقی را از عنایتات خداوند بداند چرا که عشق مجازی و دنیوی راهی است برای رسیدن به عشق حقیقی که عشق به پروردگار میباشد.همانگونه که جنگجو شمشیری چوبی برای تمرین به پسر خود میدهد تا پس از خبره شدن در جنگاوری به رزم برود این عشق های زمینی تمرین و ممارست است برای عشق حقیقی .

در بیت دوم مصرع اول بنظر میرسه "آو" اول اضافه است .یک بیت به آخر نیز در مصرع دوم کژدم اشتباه تایپ شدهباسپاس از تاریخ ما

سلام وقت همه دوستان گرامی بخیر، امیدوارم حالتون خوب باشه.   یکی از اشعار مولانا که در ادامه مینویسم رو ، دربارش کمی معلومات مبخواستم که در کدام اثرش این رو نوشته و همچنان تفسیر دقیقش رو میخاستم ، اگر کمک کنید ممنون میشم.  سال ها پرسیدم از خود کیستم آتشم، شوقم، شرارم، چیستم دیدمش امروز و دانستم کنون او به جز من، من به جز او نیستم

سلام حالا نمیگم قطعا ولی تصور بنده اینه که این شعر در عین زیبایی از سروده های حضرت مولانا نیست شاد وخرم باشید

درود  متاسفانه من که در دیوان ای که از کتابخانه محله مان گرفته ام مشاهده نمیکنم :-) جدا از آن لحن و کلمات کنار هم قرار گرفته شده در این شعر که ذکر کردید به باقی اشعار ایشان نمی‌خورد ...کمی ناهماهنگ است ...  

سلام این نظم از مولانای بزرگ نیست سبک نوشتار حتی به مولانا در ضعیف ترین حالت هم ارتباط ندارد از کارهای جدید است که به اسم بزرگان منتشر می کنند و بعدا معترض میشن که این شعر از من است به جهت معروف شدن