مولانا:صنما گر ز خط و خال تو فرمان آرند این دل خسته مجروح مرا جان آرند

دنیا و آنچه در آن است را در خدمت شمس می‌‌داند و وجود او را موجب شادی و نشاط این جهان و آن جهان، که به هستی‌ جلال دین معنی‌ بخشید و او به هستی‌ جهانیاننکته‌ای جالب و تلویحی در بیت صوفیان و عارفان است که صوفیان از صمیم قلب به او سجده می‌‌کنند و عارفان آن چه او ندارد برای او می‌‌آورندمهارت شمس نیز در همین بود که سخن نو را تشخیص می‌‌داد و نو شناس بود همان گونه که زرگر زر ناب را می‌‌شناسد تصوف مقوله‌ای تاریخی است که پس از اسلام آغاز می‌‌شود یعنی‌ دوره‌ای پس از پیامبر و صحابه و تابعین و زهاد است که مورد استقبال مسلمین قرار می‌‌گیرد و مانند تابعین و زهاد دچار فساد و آلودگی و ریا و کم کم بی‌ رنگ می‌‌شود آنان بر عکس زهاد که اهل ظاهر و عبادت بسیار بودند، پرستش خدا و رسول را قلبا بجا می‌‌آوردند ولی در صف آنان نیز ریاکاران جای گرفتند و آن را بی‌ اعتبار ساختندعرفان اما مقوله‌ای فرهنگی‌ است که همواره با انسان همراه بوده است و هیچ ارتباطی‌ با دین خاصی‌ ندارد بلکه ادیان از آن تغذیه می‌‌کنند و از تنه آن چون شاخه‌هایی‌ سر بر آورده ا‌ندتلاشی است برای پی‌ بردن به معنای هستی‌ و زندگی‌ و عصاره وجود و باز گشائی راز و رمز‌های حیات