نظامی:دلا از روشنی شمعی برافروز ز شمع آتش پرستیدن بیاموز

نظامی از نقطه ی ام سخن می گوید (نخستین جنبشی کامد الف بود) و سپس از آفرینش سه عالم (سه خط چون کرد بر مرکز محیطی به جسم آماده شد شکل بسیطی) و در ابیات آخر می گوید که شما خود خدایید و نمودار دو عالم در شماست

در مورد ابیات 9 تا 12 که معنای غامضی دارد باید گفت علاوه بر استعاراتی که می تواند داشته باشد، و با توجه به تسلط نظامی به علوم مختلف ار جمله هندسه یونانی (اقلیدسی)؛نظامی در توصیف فضای سه بعدی بر اساس اصول اقلیدس است.نخست نقطه و سپس خط که فضای یک بعدی را نمایانگر است؛ بعد بدان خط چون دگر خط بست پرگار محیط بسط یافت و فضای دوبعدی بوجود آمد(Y,X) و در بیت بعد سه خط چون بر مرکز (نقطه مرسوم O) آمدند؛ اسلوب فضای سه بعدی شکل گرقته و اجسام سه بعدی ممکن شده و بسط یافتند(( ابعاد ثلثش کرده اندام)). نظامی با توصیف مفهوم مکان و شکل گیری ابعاد سه گانه, در اصل دارد نحوه تجزیه و تجلیل مسائل را می آموزاند. نگرش جز به کل.. اینکه برای دانستن مفاهیم پیجیده ابتدا اجزای ساده را شناخت و با کنار هم گذاردن اینها کل را فهمید. این یک روش مرسوم و منطقی برای درک علوم تجربی است که ریشه در فلسفه یونان (ازاقلیدس گرفته تا ارسطو) دارد.توان دانست عالم را به غایتبدین ترتیب از اول تا نهایت

بیت 16 مصرع 2: تنک باشد حجاب آفرینشتنک =نازک