عنصری:سده جشن ملوک نامدارست ز افریدون و از جم یادگارست

🔰شرح قصیده 8 عنصری:«🕊️🌹»   سده جشن ملوک نامدارست: قرنی است که جشن و شادی ملوک و نجیبان در آن برگزار می‌شود.   ز افریدون و از جم یادگارست: از افریدون و جم، یادگاری باقی مانده است.   زمین گویی تو امشب کوه طورست: این شب زمین، همانند کوه طور است.   کزو نور تجلّی آشکارست: از آن سو، نور و روشنایی به طور آشکاری ظاهر می‌شود.   گر این روزست شب خواندش نباید: اگر این روز است، نباید آن را شب بنامیم.   و گر شب روز شد خوش روزگارست: و اگر شب به روز تبدیل شود، زمان خوش است.   همانا کاین دیار اندر بهشت است: در واقع این سرزمین در بهشت قرار دارد.   که بس پرنور و روحانی دیارست: که بسیار روشن و پر از روح است.   فلک را با زمین انبازی آمد: به زمین و آسمان، انبازی و ارتباطی روحانی داده شده است.   که رسم هر دو تن در یک شمارست: که هر دو تن در یک روشنایی شمرده می‌شوند.   همه اجرام آن ارکان نورست: همه اجسام، اجزای نور هستند.   همه اجسام این اجزای نارست: و همه اجسام، اجزای آتش هستند.   اگر نه کان بیجاده است گردون: اگر نه که جهان خلق شده است، آسمان چرا وجود دارد؟   چرا باد هوا بیجاده بارست: چرا باد هوا خود بیجاد کننده است؟   چه چیزست آن درخت روشنایی: آن درختی که روشنایی را در خود جای داده است چیست؟   که بر یک اصل و شاخش صد هزارست: که بر پایه‌ی یک ریشه است و صد هزار شاخه دارد.   کهی سرو بلندست و گهی باز: گاهی آن سرو بلند است و گاهی باز.   عقیقین گنبد زرّین نگارست: دو عقیقه، سقف زرین را زینت می‌دهد.   ار ایدون کو بصورت روشن آمد: از آنجاست که ایدون به صورت روشن ظاهر شد.   چرا تیره دمش همرنگ قارست: چرا دم تیره‌ی او همرنگ قار است؟   گر از فصل زمستانست بهمن: اگر این زمستان است، چرا جهان مانند گلزار است؟   چرا امشب جهان چون لاله زارست: چرا امشب جهان شبیه به لاله‌زار است؟   بلاله ماند این لیکن نه لاله است: این شبنم ماند، اما نه لاله است.   شرار آتش نمرود و نارست: شرارت آتش نمرود و آتش است.   همی مر موج دریا را بسوزد: همه موج دریا را می‌سوزاند.   بدان ماند که خشم شهریارست: از این می‌توان فهمید که خشم شهریار است.   سپهبد میر نصر ناصر دین: سپهبد میر نصر ناصر دین است.   که دین را پشت و دولت را شعارست: که پشت دین و شعار دولت است.   بجائی کز نیاز آنجا تموزست: در عوض، آنجا نیاز تموز وجود دارد.   نسیم جود او تازه بهارست: نسیم بخشش او، بهاری تازه است.   بجای زخم او خارا خمیرست: به جای زخم او، خاری است.   بجای بخششش دریا غبارست: به جای بخششش، دریا غبار است.   بر شمشیر او مغفر شکافست: بر شمشیر او، مغفرت تقسیم می‌شود.   سر پیکان او جوشن گذارست: سر پیکان او، جوشن را محافظت می‌کند.   به پیش عزم او صحرا و دشت است: در مقابل اراده او، صحرا و دشت است.   حصار دشمن، ار چند استوارست: حصار دشمن، هر چند استوار است.   امارت را بلفظش اتفاقست: امارت را بر اساس کلماتش تصادفی است.   حکومت را برأیش اعتبارست: حکومت را بر اساس اعتبارش تصدیق می‌کند.   بکار اندر حکیم پیش بین است: در کار خداوند، حکیم و پیش‌بین است.   ببار اندر امیر بختیارست: باران رحمت، بر امیر بختیار است.   بشادی در کریم و چیز بخش است: روحانیت در خوشبختی و بخشش الهی است. بخشم اندر حلیم و بردبارست: خصوصیت من در بردباری و آرامش است. گر او را بنده باشی عزّ و فخرست: اگر او (خدا) را بنده باشی، شرافت و افتخار است. جز او را بنده باشی ذلّ و عارست: مگر او (خدا) را بنده باشی، خوار و عار است. بتیغ قهرش اندر فلسفی را: وقتی قدرت خشمش بر فلسفه غلبه میکند. نشان جبر و آن اختیارست: علامتی بر اجبار و آن زمانی که اختیار حاکم است. بحد فضلش اندر هندسی را: به حد عظمت و فضلش، فهم هندسه نیست. طریق هندسه علم نزارست: راه هندسه علمی نیست. از آن زردست دایم روی دینار: از آن رنگ زرد است که همواره صورت دینار (ارز) را پوشانده است. که نزد جود او دینار خوارست: که در برابر بخشش او دینار (ارز) بی ارزش است. امیر ار خوار دینارست شاید: امیر اگر دینار بی ارزشی داشته باشد شاید، کزو مدّاح او دینار خوارست: زیرا که مداح از بزرگی و بخشش او دینار خوار است. شکار خسروان مرغ است و نخجیر: شکار ملوک بازی و بز است. سپهبد خسرو خسرو شکارست: فرمانده سپاه خسرو جانشین خسرو است. نشاط شهر یاران روز بزم است: سرمایه نشاط شهر یاران وقتی است که جشن و زندگی روزانه است. نشاط او بروز کارزارست: اما نشاط او در بروز روزهای جنگ است. بر او ممتحن را دستگاهست: نظام آزمون بر عهده اوست. بر او منهزم را زینهارست: اما شکست خوردگان از او دوری کنید! چنان خواهند ازو خواهندگان چیز: آنچه خواهند از او، خواسته‌های خواهندکنندگان است. که پنداری که نزدش مستعارست: به نظر بیاور که آنچه در نزد او است مستعار است. جهان را آسمان پر نوال است: آسمان برای جهان پر از برکت است. خدم را پادشاه حق گزارست: خدمتکاران را حق است که خداوند آنها را سزاوار پادشاهی می‌داند. بروز جنگ مر شمشیر او را: در روزهای جنگ، شمشیر او بالاترین است. دنی تر چیز شیر مرغزارست: شیر مرغزار برترین چیز در دنیا است. ازو خواهند یمن و یسر کورا: از او همچون یمن و یسر خواهند داشت. میان یمن و یسر اندر قرارست: میان یمن و یسر در وضعیت خوبی قرار دارد. همانجا یمن باشد کو یمین است: همانجا که یمن (نعمت) باشد، آنجاست که سمت راست است. همانجا یسر باشد کو یسارست: همانجا که یسر (خطر) باشد، آنجاست که سمت چپ است. رسومش مر نکایت را مزاج است: رسوم او برای عذابی است. مثالش مر جلالت را عیارست: مثال برای عظمت او صفت محققی است. ز حرص عفو کو دارد بگیتی: از حرص و خودبینی دست بردار، زیرا گناه خطا دارد. گرامی تر بنزدش اعتذارست: گرامی‌ترین چیز در نزد او عذرخواهی است. الا تا مایۀ ظلمت ز نورست: برخیزید تا ذات تاریکی ز نورست. الا تا مایۀ نور از نهارست: برخیزید تا ذات نور از نهار است. الا تا هر کجا نازست رنج است: برخیزید تا هر جایی که ناز است، رنج است. الا تا هر کجا خرماست خارست: برخیزید تا هر جایی که خرما است، خار است.     بقا بادش چنان کورا مرادست: کور می‌باشد همین امید به بقا، مراد (هدف) است.   همی تا دور گردون را مدارست: همه در تلاشند تا دوران دنیا را به فراگیری خداوند مرتبط کنند