سعدی:روز وصلم قرار دیدن نیست شب هجرانم آرمیدن نیست

کش سر بنده پروریدن نیست = که او را قصد رعایت حال زیردستان نیست

دوستان اگر موافق باشند میخواهم بدعتی بگذارم که نظر دوستان را در مورد شاه بیت هر یک از غزلهای سعدی جویا شوم . به سلیقۀ بنده شاه بیت این غزلاین بیت است : - دست بیچاره چون به جان نرسد - چاره جز پیرهن دریدن نیست

شاه بیت: ما خود افتادگان مسکینیم - حاجت دام گستریدن نیست

وزن فاعلاتن مفاعلن فع لان  معنی غزل #124 ۱. قرار : پایداری و استواری ،تاب و توان /  آرمیدن : قرار و آسایش ،سکون . تضاد : روز و شب ،وصل و هجران  معنی : در روز وصال و رسیدن به معشوق قرار و آرام خود را از کف می دهم. در شب جدایی هم نمی توانم دوری او را تحمّل نمایم و خواب به دیدگانم نمی آید. ۲. "م" در "سر بریدنم " ضمیر متّصل مفعولی است .کنایه : سر کاری داشتن (قصد انجام کاری داشتن ) / جناس مرکّب : بین سر بریدن ( جدا کردن سر از بدن ) ، سر بریدن ( اندیشه ء جدایی ). معنی : سر بریدن در راه معشوق را تحمّل می کنم ،امّا اندیشه ء جدایی از محبوب را به خود راه نمی دهم. ۳.مطرب : به طرب آرنده ،رامشگر و نوازنده . کنایه : به جان آمدن ( به ستوه آمدن و به درد سر افتادن ) . معنی : نوازنده از این روی که من در اثر اندوه عشق سرِ شنیدن آوای او را ندارم ،از دست من خسته و بی تاب شده است. ۴. ایهام :جان ۱_ روان ۲_معشوق . معنی: آنگاه که عاشق درمانده از دست یافتن به معشوق عزیز همچون جان خویش ناامید گردد ،چاره ای جز پیراهن دریدن ندارد. ۵. مسکین : بیچاره و بی نوا  کنایه : افتادگان (درماندگان و ناتوانان ،عاشقان )  معنی : ما در راه عشق تو آن بیچارگان به دام افتاده ای هستیم که نیازی نیست برای اسارت،در راهشان دام گسترده شود. کنایه : دست در چیزی داشتن ( قدرت و توانایی در چیزی داشتن ). معنی : تو بر ریختن خون عاشقان قادری ، پس نیازی به کشیدن شمشیر برای ریختن خون آنان وجود ندارد. ۷. خداوندگار : سرور و رییس ،خواجه  /پروریدن : حمایت و نوازش کردن. کنایه : سر چیزی داشتن (قصد و توجه به چیزی داشتن ). معنی: با مولا و سروری سر و کار پیدا کرده ام که به فکر نوازش بندگان خویش نیست . ۸. روحانی: مکان روحانی ، جای پاک و پاکیزه و باصفا ،منسوب به روح ، یعنی آنچه از مقولهء روح و جان باشد / گزیدن : بریدن و قطع کردن ،چیدن (لغت نامه ) / استعاره ء مصرّحه : بوستان روحانی (معشوق زیبا و روحانی ) / استعارهء مرکّب : مصراع دوم به قرینهء ابیات پیشین در معنای مجازی به علاقهء مشابهت به کار رفته است. معنی : به او گفتم : ای معشوقی که از عالم بالایی ،همان طور که دیدن میوه مثل چیدن و گاز زدن آن نیست ، تنها با مشاهدهء چهره ء زیبایت بهره مندی از آن حاصل نمی شود . ۹.خیره : بیهوده و باطل / خیال بستن : تصوّر کردن ./ استعاره ء مصرّحه : سیب سیمین (چانهء سفید رنگ یا غبغب و پستان )/  استعارهء مرکّب : مصراع دوم که در معنای غیر حقیقی خود به کار رفته است. معنی : گفت .ای سعدی ،خیال باطل به خود راه مده ، زیرا این چانهء نقره فام من مثل سیب نیست که بتوان آن را چید ، بلکه باید به مشاهده ای از آن بر روی درخت ِ قامت بسنده کرد.   منبع : شرح غزلهای سعدی  دکتر محمدرضا برزگر خالقی  دکتر تورج عقدایی سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟ از گلستان ِ من بِبَر ورقی... شاد و تندرست باشید...